Türkçeleştirilen Kürtçe şarkılar Meclis gündeminde: 'Kültür yağmacılığı önlenmeli'

Şivan Perwer ve İbrahim Tatlıses

Halkların Demokratik Partisi (HDP) Van Milletvekili Murat Sarısaç, 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı kapsamında ‘Türkçeleştirilen Kürtçe şarkı ve müziklerin tespiti’ amacıyla Meclis araştırması açılmasını talep etti.

TBMM Başkanlığı’na verdiği önergede Kürtler arasında bin yıllardır dolaşan müzik formlarının ve şarkıların Türkçeleştirildiğine ancak bu konuda ciddi araştırmaların bulunmadığına dikkat çeken HDP’li Sarısaç, "Süregelen politikalar neticesinde; Kürt halkının elbiselerinden renklerine, halaylarından dinledikleri müziğe, köylerinin isimlerinden, çocuklarının isimlerine kadar ciddi yasaklara başvurulmuştur. Bu durum yıllar içinde Kürtlerin etnografyası, folkloru ve müziği üzerinde adeta bir kültür talanının yaşanmasına neden olmuştur. Kürtler arasında bin yıllardır dolaşan müzik formlarının ve şarkıların Türkçeleştirildiğine dair ciddi araştırmalar bulunmaktadır. Hiçbir kaynak belirtilmeden ve telif hakkı gözetilmeden şarkıların Türkçeleştirilmesinin Kürt kültür mirasına ciddi zararlar verdiği araştırmalarla ortaya çıkarılmaktadır" değerlendirmesini yaptı.

‘BİLİNEN VE SEVİLEN BİRÇOK PARÇA ASLINDA KÜRTÇEYE AİT’

Duvar’dan Müzeyyen Yüce’nin haberine göre Kürtçe şarkıların Türkçeleştirilmesinin, 1980 sonrasında aslen Kürt olan bazı sanatçılar eliyle sürdürüldüğünü belirten Sarıkaya, şöyle devam etti:

"Yasaklı dil Kürtçe’ye ait parçaların dejenerasyonu nedeniyle herhangi bir yaptırım mekanizması işletilmemiştir. Bunun sonucunda İzzet Altınmeşe, Burhan Çaçan, Celal Güzelses, Mukim Tahir, Kel Hamza, Küçük Emrah, Ceylan, İbrahim Tatlıses, Cemil Cankurt gibi sanatçılar tarafından birçok Kürtçe parça Türkçeleştirilmiştir. Öyle ki toplumun yakından bildiği ve sevdiği birçok Türkçe şarkının ve müzik formunun aslında Kürtçe’ye ait olduğu araştırmalar sonucunda belirlenmiştir" dedi.

‘ŞİVAN PERWER’İN ‘YEK MUMİK’ ŞARKISI ‘BİR MUMDUR İKİ MUMDUR’ OLDU’ 

Van Milletvekili Sarısaç, Türkçeleştirilen bazı müzik formlarının aslında Kürtçe olduğuna dikkat çekerek, örnekler sıraladı. Kürt sanatçı Hasan Zirek’in 1946-47 yıllarında Mahabad Kürt Cumhuriyeti için yazıp bestelediği "Ey Niştiman" parçasından 1970’li yıllarda uyarlanan "Ankara’nın taşına bak" parçasının bunlardan biri olduğuna vurgu yapan Sarısaç, devamında şu örnekleri verdi:

"Şivan Perwer’in Yek Mûmik şarkısı İbrahim Tatlıses tarafından ‘Bir mumdur, iki mumdur’ olarak uyarlandı. Anonim bir Kürt ezgisi olan ‘Ax Fadikê’ İzzet Altınmeşe tarafından ‘Oy Fadike’, Mikail Aslan’nın seslendirdiği Kürtçe’nin Zazaca lehçesinin anonim Elqajiyê parçası Abdurrahman Önül tarafından ‘Bir görseydik seni’ şeklinde Türkçeleştirildi. Yine ilahiler söyleyen Önül’ün Zilan Katliamı üzerine söylenen Kürtçe anonim ‘Geliyê Zilan’ ağıdını ‘Uçun kuşlar Medine’ye ve Bîngol Şewtî parçasını ise ‘Yusuf yüzlüm’ şeklinde Türkçeleştirerek seslendirdiği yakın zaman önce tespit edilmiştir."

‘KÜLTÜR YAĞMACILIĞININ ÖNÜNE GEÇİLMESİ ELZEM’

Yapılan derleme çalışmalarında Kürtçe’ye dair kayıtlara yer verilmemesi ve Kürtçe eserlerin herhangi bir yasal korumaya tabi olmamasının geçmişten bugüne ciddi kültür talanına neden olduğunun ortada olduğunu belirten Sarısaç "Her ne kadar 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı kapsamında kamuoyunda ciddi bir farkındalık söz konusu olsa da siyasi iktidar tarafından herhangi bir adım atılmamaktadır.  Bu nedenle Türkçeleştirilen Kürtçe şarkı ve formlarının tespit edilmesi ve kültür yağmacılığının önüne geçilebilmesi için alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi amacıyla Meclis araştırması açılması elzemdir" çağrısında bulundu.