Tutuklulardan iddia: Müdür, 'dövün ama iz bırakmayın' dedi

Derya OKATAN

ARTI GERÇEK- Afyon Cezaevi’nde yaşanan işkence ve hak ihlalleri şikâyetleri üzerine ikinci kez cezaevinde incelemelerde bulunan hukuk ve insan hakları örgütleri, hazırladıkları raporu kamuoyuna açıkladı. 

Ankara Tabip Odası İnsan Hakları Komisyonu, İnsan Hakları Derneği Ankara Şubesi, Özgürlük İçin Hukukçular Derneği Ankara Şubesi ve Med Tuhad-Fed tarafından hazırlanan rapor, İHD Ankara Şube binasında düzenlenen basın toplantısında açıklandı. 

Son 3 ayda Bandırma, Osmaniye ve Afyon E tipi cezaevlerinden Afyon 1 No’lu T Tipi Kapalı Cezaevi’ne sevkler yaşanmıştı. Özgürlük için Hukukçular Derneği’nden bir heyet, Ocak ayında cezaevine yaptığı ziyarette, sevk edilen tutuklu ve hükümlülere işkence uygulandığını tespit etmişti. 

Afyon Cezaevi’nden şikâyetlerin devam etmesi üzerine ÖHD ve İHD Ankara şubelerinden bir heyet, 20 Şubat’ta yeniden cezaevine gitti. 

‘İŞKENCE YASAĞI İHLAL EDİLDİ’

15 tutuklu ve hükümlünün yanı sıra cezaevi idaresi ile görüşülerek hazırlanan raporda, "Mahpuslarla yapılan görüşmeler neticesinde ziyaret edilen hapishanede temel hak ve hürriyetler ile işkence yasağının ihlal edildiği değerlendirilmiştir" denildi.

‘İŞKENCE SERBEST, AMA İZ BIRAKMAYIN’

Raporda, tutuklu ve hükümlülerin anlatımları özetle şöyle aktarıldı:

-Sevkler tutukluların sağlık sorunları olmasına rağmen tek hücreli ring araçlarında, 5 saat molasız bir şekilde gerçekleştirildi.  

-Cezaevine girişte çıplak arama dayatılan tutuklular, tehdit edildi. Cezaevi müdürünün gardiyanlara, "Arkadaşlar artık işkence serbesttir. Dövün ama iz bırakmayın" talimatı üzerine, girişteki karanlık ve kamerasız 3 odaya 3’erli gruplar halinde alınan mahpuslar işkenceye maruz bırakıldı.

ÇIRILÇIPLAK SOYULUP FALAKAYA YATIRILDILAR

-Sadece iç çamaşırı bırakılacak şekilde kıyafetleri zorla çıkarılan tutuklu ve hükümlüler kaba dayağa maruz kaldı. İki mahpus falakaya yatırıldığını beyan etti. Bir tutuklunun parmağı kırıldı.  

-Raporda, görüşme yapılan tüm mahpusların benzer anlatımlarda bulunduğu belirtilirken, bazılarının anlatımları ayrı ayrı aktarıldı. Bunlardan İ.Ç, "kendisi ve K.B’nin darp raporu almak için doktora götürüldüğünü, doktordan döndükten sonra gardiyanların ‘soyunun’ dediklerini, soyunmayınca dövmeye başladıklarını, önceki işkencelerden kat kat daha fazla işkence edildiğini, 5 gardiyan tarafından sulama hortumu ile falakaya yatırıldıklarını" anlattı. 

M.S.A ise "Kıyafetlerini çıkartırken bir yandan tehdit ve hakaretlerde bulunulduğunu ve kaba dayak atıldığını, ellerini yukarı kaldırtıp, başını ayaklarına kadar öne eğip bu şekilde kendi etrafında 10-15 kez döndürülerek rencide edildiğini, tüm vücudunun o an kitlendiğini, bir yandan tekme tokat vurduklarını, darp raporu alamadığını ve zaten iz kalmayacak şekilde şiddet uygulandığını" belirtti.

M.S.S ise "çıplak aramayı reddettikleri için robokop kıyafetli yaklaşık on kadar gardiyanın kendilerine fiziksel şiddet uyguladığını, hakaret ve tehdit ettiğini, beraberlerinde geldikleri hükümlü N.D’nin gardiyanlar tarafından başka bölümde falakaya yatırıldığını ve zorla makat incelemesi yapıldığını" anlattı.

-Hastaneye giden iki mahpusun cezaevine girişte yine işkenceye uğraması sebebiyle diğer mahpuslar hastaneye sevk talebinde bulunmadı. 

-Mahpuslara "İşkence ve kötü muamele görmediklerine’’ dair belge imzalatıldı.

-Mahpusların özel eşyaları dağıtıldı ve bazıları çöpe atıldı. Diğer cezaevinden getirdikleri televizyon ve radyoları verilmedi. Yeni Yaşam başta olmak üzere bazı gazeteler verilmiyor. 

-Tutuklu ve hükümlüler ağırlaştırılmış müebbet olmadıkları halde tek kişilik hücrelerde tutuluyor. 

-Tutuklu ve hükümlüler ayakta sayım vermeye zorlanıyor. 

SAÇ, SAKAL VE BIYIKLARI ZORLA KESİLDİ

-Üç mahpusun sakal, bıyık ve saçları zorla kestirildi.

-Mahpuslar günde 45 dakika ile 1 saat arasında tek başına havalandırmaya çıkarılıyor. Bunun mevzuata aykırı olduğunu ifade ederek itiraz eden mahpuslar havalandırmaya çıkarılmıyor. 

-Mahpuslar hakkında hak ihlallerine itiraz ettikleri için disiplin soruşturması başlatıldı. Mahpuslar, maruz kaldıkları hak ihlalleriyle ilgili yazdığı resmi dilekçelerin akıbetini ise bilmediklerini ifade etti.

CEZAEVİ MÜDÜRÜ: TEKLİ HÜCRE DEĞİL TEKLİ ODA

Raporda, cezaevi müdürü ile yapılan görüşmeye dair de bilgi verildi.

Buna göre, cezaevi müdürü uygulamaların mevzuata uygun olduğunu, mahpusların tekli hücrede değil tekli odada tutulduklarını ve yapılan aramanın çıplak arama olmadığını belirtti. Raporda, hortumla falaka iddiaları konusunda "cezaevi müdürü tarafından falaka uygulamalarını kendisinin de tasvip etmediği ifade edilmiştir" denildi. 

İşkence iddialarıyla ilgili soruşturma açılıp açılmadığı sorusuna yanıt vermeyen cezaevi müdürü, ayakta sayım konusunda ise "bir zahmet içeri girildiğinde de ayağa kalksınlar onu da biz mi öğreteceğiz" yanıtını verdi. 

‘SORUŞTURMA BAŞLATILMALI’

Raporda, işkence yasağı ile ifade özgürlüğünün ihlal edildiği belirtilirken, işkenceye maruz kalan kişilerin Adli Tıp Kurumu ya da tam teşekküllü bir hastaneye sevkleri ve tedavilerinin yapılması, görevliler hakkında idari soruşturma başlatılması ve İstanbul Protokolü’ne uygun cezai soruşturma süreci yürütülmesi gerektiği vurgulandı.