CİSST raporu: Kadın mahpuslar ücretsiz pede erişemedi

Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum (CİSST) Derneği’nin Hapishanelerden Gelen Covid-19 Kaynaklı Şikâyetler Raporu’na göre; koronavirüs döneminde kadın mahpuslar ücretsiz pede eşirim sağlayamadı, uyum sürecinde olan LGBTİ mahpuslar ise hormon ilaçlarına ulaşamadı. Pandemi döneminde risk grubunda olan 65 yaş üstü mahpuslar için hiçbir önlem alınmadı. Yabancı mahpuslar ise haklarına erişemedi ve ayrımcılığa maruz kaldı.

CİSST, Hapishanelerden Gelen Covid-19 Kaynaklı Şikâyetler Raporu’nu yayınladı. Koronavirüs salgınından 1-30 Nisan 2022 tarihine kadar 137’si kapalı ceza infaz kurumu, 59’u açık ceza infaz kurumundan gelen şikâyetlere göre; bazı hapishanelerde, kapasite yetersizliği nedeniyle koğuşlarda kapasitesinin 3-4 katı kadar mahpus tutulduğu belirtildi.

KADIN MAHPUSLAR ÜCRETSİZ PEDE ERİŞİM SAĞLAYAMADI

Rapora göre, kadın mahkûmların düzenli olarak yapılması gereken sağlık taramaları yapılmadı ve özel ihtiyaçları karşılanmadı; kadınların mahkûmlar ücretsiz pede erişim sağlayamadı.

Uyum sürecinde olan trans mahpuslar ise hastane sevklerinin durması sebebiyle uyum süreçlerine devam edemedi, farklı gerekçelerle hormon ilaçlarına ulaşamadı ve uyum süreçleri sekteye uğradı. Bazı hapishanelerde trans kadın mahpuslara kadın kıyafeti verilmedi.

Raporda, koronavirüs döneminde riskli gruplardan olan 65 yaş üstü mahpuslar için hiçbir ek önlem alınmadığı belirtildi.

KOĞUŞLAR SOSYAL MESAFE UYGULANAMADI

Ayrıca mahpusların, koğuşlarının kalabalık ve yatakların birbirlerine yakın mesafede olduğunu, bu yakınlıkta uyumak zorunda kaldıklarını, sosyal mesafeyi koyamadıklarını; açık hapishanelerde farklı koğuşlarda kalan mahpusların ise ortak alanlarda ve yemekhanelerde kalabalıktan kaynaklı sorunlar yaşadıklarını bildirdikleri kaydedildi.

Hapishanelerin genel durumuna ilişkin ise bazı hapishanelerde sık sık elektrik kesintilerinin yaşandığı ve bazı mahpusların elektrik ücretlerinin gün geçtikçe artığı, ailelerin ekonomik olarak zorlanmasından dolayı mahpusların elektrik ücretini ödeyemediği belirtildi.

MAHPUSLAR, ÜRÜN PAHALILIĞI NEDENİ İLE HAFTADA SADECE BİR ÇEŞİT MEYVE ALABİLDİ

CİSST’in raporuna göre; mahpusların beslenmeye ilişkin şikâyetleri de şöyle sıralandı:

- "Bazı hapishanelerde verilen yemeklerin kalitesiz olduğu, hijyenik olmadığı ve yemeklerin soğuk verildiği;

- Yemeklerin tüm mahpusların ihtiyacını karşılamada yetersiz olduğu, bazı hapishanelerde hazır, işlenmiş veya konserve gıdalar verildiği;

- Tüm bu sorunlar sebebiyle hapishanelerde dağıtılan yemekleri yiyemeyen mahpusların beslenme ihtiyaçlarını kantinden karşılamak zorunda bırakıldıkları;

- Hapishanelerde dağıtılan yemeklerde et ve karbonhidrat dengesi sağlanmadığı, ağırlıklı olarak sebze, pilav ve makarna verildiği;

- Bazı hapishanelerde yemek dağıtımında gerekli hijyen önlemlerinin alınmadığı;

- Yemeklerle ilgili sorunların ilgili tüm kamu kurumlarına şikâyet olarak iletildiği, fakat bu konuda herhangi bir iyileştirme yapılmadığı;

- Kantindeki ürünlerin pahalı ve ürün çeşitliliğinin az olduğu;

- Mahpusların ürünlerin pahalılığı sebebiyle haftada ancak bir çeşit meyve alabildikleri;

- Diyet yemek verilmediği, diyet yemek veren hapishanelerde ise hastalıklar dikkate alınmadan tek tip diyet yemek verildiği;

- Bazı hapishanelerde vejetaryen mahpuslara sınırlı, ihtiyacı karşılamayacak ve bozuk yemek verildiği belirtildi."

KORONAVİRÜS DÖNEMİNDE BELİRTİ GÖSTEREN MAHPUSLARIN TEST TALEPLERİ KARŞILANMADI, GARDİYANLAR ŞİKÂYET EDİLMEMEK İÇİN MAHPUSLARI TEHDİT ETTİ

Mahpusların sağlık hizmetine erişim hakkındaki şikâyetleri raporda şöyle anlatıldı:

- "Bazı hapishanelerde doktorun revire gelmediği veya düzenli gelmediği;

- Bazı mahpusların uzun zamandır revir doktorunu görmedikleri, görseler dahi bazı mahpusların hapishane revirlerinde yeterli sağlık hizmeti alamadıkları;

- Bazı mahpusların revire çıksalar da tüm ilaçlara erişemedikleri, raporlu ilaçlarını alamadıkları veya altı ay boyunca verilmediği ve tahlillerinin yapılmadığı;

- Bazı mahpusların kendilerinde Covid-19 belirtileri olduğunu düşündükleri, bu sebeple test olmayı talep ettikleri ve test taleplerinin karşılanmadığı; gardiyanların mahpusları şikâyet etmemeleri için tehdit ettikleri, belirti gösteren mahpusların hastane sevklerinin yapılmadığı belirtildi."

YABANCI MAHPUSLAR KORONAVİRÜS DÖNEMİNDE HAKLARINA ERİŞEMEDİ, AYRIMCILIĞA MARUZ KALDI

Yabancı mahpusların hapishanede karşılaştıkları sorunlar ise şöyle:

- "Yabancı uyruklu mahpusların, farklı gerekçelerle para ve kargo alamadığı, yurt dışına telefon görüşlerinin aksadığı, bazı yerlerde durduğu, yeni başlatılan görüşme hakkından faydalanamadıkları,

- Yabancı uyruklu mahpusların haklarına erişemedikleri, kötü muamele, aşağılama ve ayrımcılığa maruz kaldıkları;

 - Yabancı uyruklu mahpusların uzun zamandır konsolosluklarına ve büyükelçiliklerine ulaşamadığı, bu nedenle aileleri ile de görüşemedikleri;

- Bazı yabancı uyruklu mahpusların infaz yasasından faydalanabilmelerine rağmen denetimli haklarını kullanamadıkları;

- Yabancı uyruklu mahpusların çevirmen bulunmadığı ya da mektupta kullanılan dilin bilinmemesi gerekçesi ile mektuplarının ya hiç verilmediği ya da geç verildiği, tüm taleplerine rağmen kendi dillerinde kitap, dergi ve radyo yayınlarına ulaşamadıkları belirtildi." (ANKA)