'Devlet desteği yetersiz, esnaf kepenk kapatıyor'
Remzi BUDANCİR
ARTI GERÇEK- Diyarbakır merkezli Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi, 13-16 Nisan 2020 tarihleri arasında Covit-19 (koranavirüsü) pandemi sürecinden esnafın etkilenme durumuna ilişkin anket çalışması yaptı. 300 esnafla yüz yüze yapılan anket çalışmasında esnafın süreçten etkilenme biçimi, ilan edilen devlet desteğini alıp almadığı ve yaşanan sorunların neler olduğuna ilişkin sorulara cevap arandı.
ESNAF: ÜLKEDE EKONOMİK KRİZ VAR
Anket çalışmasına katılanların yüzde 82,7’si işletmelerinin kira olduğunu belirtti. "Ülkede Bir Ekonomik Kriz Olduğunu Düşünüyor Musunuz" sorusuna katılımcıların yüzde 97,3’ü evet cevabını verirken, hayır diyenlerin oranı yüzde 2,7’de kaldı. ‘Koronavirüs Salgınının Türkiye’de İlan Edildiği 11 Mart Tarihinden Bu Yana İş Yerinizi Açtınız Mı?’ sorusuna katılımcıların toplamda yüzde 35,1 i değişik nedenlerle açmadığını, yüzde 24,7’si ‘Karantina uyguladım açmıyorum’ ve yüzde 6,7’si ‘Müşteri olmadığı için açmamaya başladım’ cevabını verdi. ‘Koronavirüs’e Yakalanmamak İçin İş Yerinizde Ne Tür Tedbirler Aldınız?’ sorusuna katılımcıların yüzde 26,6’sı temizlik-dezenfektan-koruyucu malzemelerini kullandığını, yüzde 24,3’ü sosyal mesafeye dikkat ettiğini, yüzde 14,4’ü İş yerini yarı zamanlı açarak önlem aldığı cevabını verdi.
ESNAF KAYGILI
İşten çıkarmanın en yoğun olduğu iş alanlarının özel eğitim kurumları, oto sanayi, kuaför/güzellik merkezleri, cafe/kahvehane ve düğün salonlarının olduğunun belirtildiği ankette şu veriler yer aldı: "Ücretli veya ücretsiz izne ayırmak zorunda kaldığınız personeliniz oldu mu’ sorusuna katılımcıların yüzde 64,7’si "Hayır, yüzde 35,3’ü ‘Evet’ cevabı verdi. Bu süreç uzarsa ne tür sorunlar yaşayacağınızı öngörüyorsunuz’ sorusuna katılımcıların yüzde 36,3’ü ‘İflaslar artar’, yüzde 20,3’ü ‘Kira/Fatura/Vergi ödemelerinde sorun yaşanır’, yüzde 17,3’ü ‘Ekonomik kriz artacak-derinleşecek’ cevabını verdi. Ayrıca katılımcıların yüzde 58,4’ü gelirinin giderini karşılamadığını söyledi.
KEPENK KAPATANLARIN ORANI YÜKSEK
‘Yakın Zaman İçerisinde Kepenk Kapatan Esnaf Komşu Veya Tanıdığınız Oldu Mu?’ sorusuna katılımcıların yüzde 78,7’si ‘Evet’, yüzde 21,3’ü ‘Hayır’ cevabını verdi. Bu süreçte ‘Kredi Ertelemesi Girişimleri olup olmadığı" sorusuna katılımcıların yüzde 70,3’ü ‘Hayır’, yüzde 29,7’si ‘Evet’ dedi. ‘Kredi Talebiniz Oldu Mu?’ sorusuna katılımcıların yüzde 63,7’si ‘Hayır’, yüzde 36,3’ü ‘Evet’ dedi.
"ESNAF DEVLET DESTEĞİNDEN FAYDALANAMIYOR"
‘Bu Süreçte Devlet Desteğinden Faydalandınız Mı’ sorusuna katılımcıların yüzde 95,7’si ‘Hayır’ cevabını verirken, sadece yüzde 4,3’ü ‘Evet’ dedi. Devlet desteğinden faydalandığı söyleyenlerden yüzde 61,5’i ‘Devlet bankası kredisi’, yüzde 30,8’i ‘Kısa çalışma ödeneği başvurusu’ ve yüzde 7,7’si Kredi ertelemesi yanıtlarını verdi.
DEVLET DESTEĞİ YETERSİZ
‘Devlet Desteğini Yeterli Buluyor Musunuz?’ sorusuna katılımcıların yüzde 90,7 gibi ezici bir çoğunluk "Hayır", yüzde 6’sı Kısmen derken sadece yüzde 3,3’ü ise ‘Evet’ cevabını verdi. ‘Esnaf Ve Sanatkârlar Odasının Desteğini Yeterli Buluyor Musunuz?’ sorusuna katılımcıların yüzde 87’si ‘Hayır’, yüzde 11,3’ü ‘Kısmen’ derken sadece yüzde 1,7’si ‘Evet’ dedi.
"HÜKÜMETİN POLİTİKALARI BAŞARILI DEĞİL"
Katılımcılara "Salgın Nedeniyle Esnaflar Açısından Ortaya Çıkan/Çıkması Muhtemel Sorunlarla Baş Edebilmek İçin Öncelikli 1. Öneriniz Nedir?" sorusu da yöneltildi. Alınan yanıtlara göre katılımcıların yüzde 62,7’si "Geri ödemesiz veya faizsiz devlet desteği" yüzde 11,3’ü "Vergi muafiyeti/SGK ödemelerinin ertelenmesi", yüzde 9’u "Rutin fatura ve ödemelerin alınmaması veya ertelenmesi", yüzde 5,3’ü "Çalışan işçilere maaş desteği, yüzde 5’i Kredi borç ertelemesi" şeklinde yanıt verdi. "Hükümetin Koronavirüs Salgını İle Mücadele Kapsamındaki Genel Politikalarını Başarılı Buluyor Musunuz?" sorusu da yöneltildi. Araştırma grubunun toplamda yüzde 71,7’si başarılı bulmadığını söylerken, başarılı bulduklarını söyleyenlerin oranı yüzde 17’de kaldı.
