Koronavirüs salgınınında bir ayda 52 işçi öldü

ARTI GERÇEK- İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG) daha önceden iş cinayeti olarak nitelendirme yapacağını açıkladığı koronavirüs salgının da işçi ölümlerine dair yeni raporunu açıkladı.

İSİG hazırladıkları raporu İstanbul Galataport Şantiyesi’nde çalışırken kalp krizi geçirirek yaşamını yitiren inşaat işçisi, Dev Yapı-İş Avrupa Yakası sorumlusu ve İSİG emektarı 33 yaşındaki Hasan Oğuz anısına adadı. Salgın süresi boyunca mevcut hazırlanan iş cinayetleri raporlarına koronavirüs konulu beş kategori daha ekleyeceklerini duyurdu.

İLERİ YAŞTAKİ VE KRONİK HASTALIĞI OLANLAR İŞTEN ÇIKARILIYOR

Salgının ik günlerinden itibaren siyasi iktidar ve patronların krizi fırsata çevirdiklerini öne süren İSİG, esnek çalıştırma, ücretsiz izin ve işten çıkarmaların arttığına dikkat çekti. Kronik hastalığı, ileri yaşı ve altı aydan az çalışan işçilerin özellikle işten çıkarıldığına dikkat çeken İSİG, 81 ayrı sektörde işten çıkartma tespit ettiklerini belirtti. Meclis, "Konaklama ve inşaat işkolunda yoğunlaşan işten çıkarmaları tekstil, AVM, liman işletmeleri takip etti" dedi.

"İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’nda Euroclean Şirketi’nin, koronavirüs salgınına karşı önlem alınmasını isteyen 300 işçiyi temizlik ihalesini kaybettikten sonra kıdem tazminatlarını ödemeden işten çıkarması ve İstanbul’daki Emaar şantiyesinde işçilerin işten çıkarılmaları bunun örnekleridir" denilen raporda kayıt dışı istihdamın ana kitlesi olan çocuk, kadın ve mülteci işçilerin işsiz kaldığına dikkat çekti.

İSİG tarafından yapılan açıklamada, "Bu süreçte, iş akdi fesih edilmese dahi, üretimin/hizmetin durmasından kaynaklı fiili olarak işsiz kalan işçilerin sayısı dikkat çekicidir. Binlerce restoran ve turizm işçisini fiili olarak işsiz bırakan bu durum, geçici ve güvencesiz çalışmanın olduğu bütün sektör ve alanları etkilemiştir. Özellikle kayıt dışı istihdamın ana kitlesi olan kadın, çocuk ve göçmen işçiler bu süreçte işsiz ve gelirsiz kalmıştır" ifadelerine yer verildi.

ÖNLEM ALINMIYOR

"Tespit edebildiğimiz 251 işyerinde işçi sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmadığını ve işçilerin salgına yakalanmaya açık halde çalışmaya zorlandı" denildi.

İSİG, "Pek çok işyerinden derlediğimiz bilgiler, işyerlerinde alınmayan önlemler neticesinde salgının büyük bir hızla yayılmasına davetiye çıkardığını göstermektedir" ifadesini kullanırken bazı sektörlerde talep artışı ile birlikte çalışma baskısının arttığına ve fazla mesai ücretlerinin ödenmeyerek, esnek çalışmanın dayatıldığına vurgu yaptı.

BİR AYDA 52 İŞÇİ SALGINDAN YAŞAMINI YİTİRDİ

11 Mart-10 Nisan tarihleri arasında en az 159 işyerinden 855 işçinin testlerinin pozitif çıktığını tespit eden İSİG, 107 işyerinde üretimin durduğunu ve bu süreçte 52 işçinin yaşamını yitirdiğini açıkladı.

Bazı işyerlerinde vakaların gizlendiğini duyuran İSİG, "Başta Arçelik, Tekfen, Posco Assan, Koton, Çolakoğlu Limanı, Emaar şantiyesi gibi büyük işyerlerinde olmak üzere Covid-19’a yakalanan işçilerin olduğu işyerlerinin çoğunda, vaka görülmesine rağmen üretim sürdürülmüş, işçilerin yaşamı ile oynanmıştır. Pozitif vakaların çıktığı işyerlerinde, karantinaya alınan diğer işçiler herhangi bir test uygulanmadan evlerine gönderilmiş, karantinadaki işçilereyse çoğunlukla ücretsiz izin kullandırılmıştır" denildi.

KİTLESEL VAKALAR GÖRÜLECEK

Patronların işçileri ücretsiz izin dayatması yaptığını belirten İSİG, 303 işyerinin bu dayatmada bulunduğunu söyledi.

İSİG, "Başta Bosch, Sarkuysan, Tofaş, Ford Otasan, Nemak İzmir, ABB Dudullu gibi büyük fabrikaların üretime ara verme süreleri Nisan ayı içerisinde sona ermektedir. Covid-19 vakalarının görüldüğü, hiçbir ek tedbirin alınmadığı işyerlerinde üretimin/hizmetin kaldığı yerden devam edecek olması, işyerlerinde salgının yayılmasını hızlandıracak ve işyerlerinde kitlesel Covid-19 vakaları görülecektir" dedi.

SEFALET ÜCRETİ DAYATILIYOR

Hükümetin politikalarına da değinen raporda, "İşçi sınıfına "şantiyede ol", "fabrikada ol", "markette ol", "tersanede ol" denmeye devam edilmektedir. Siyasi iktidar, sermaye ile kolkola girerek, üretimin devam etmesi ve patronların çıkarlarının korunması temelinde politik ‘tedbirler’ almaktadır" ifadelerine yer verildi.

İşçilere bir gelir güvencesi ve devlet korumasının sağlanmaması, işçilerin kendi ödediği fonda biriken parayı aldığı ve asıl olarak patronları korumak üzere başvurulan ‘kısa çalışma ödeneği’ dahi fazla bulunmuştur. "İşten atmayı yasaklama" adı altında "ücretsiz izin" görünümlü, günlük 39 TL’lik (aylık 1177 TL) bir miktar optimum sefalet ücreti olarak işçilere dayatılmaktadır.

İlk salgın vakasının açıklandığı tarih olan 11 Mart 2020 tarihi ile 10 Nisan 2020 tarihi arasında yani salgının ilk bir ayında Türkiye’de Covid-19 nedenli en az 52 iş cinayeti yaşandığını açıklayan İSİG yaşamını yitiren işçilerin ortalama yaşının 51 olduğunu belirtti. Yaşamını yitiren işçilerin 7'sini kadın işçiler oluştururken sadece 7 işçi sendikalıydı.

Çalışmaktan kaçınma hakkının yaşamak için meşru bir talep olduğunu vurgulayan İSİG bu hakkı kullanan 30 işyerinde kazanım elde edildiğini söyledi.