Koronavirüs: Sendikalar ve meslek örgütleri işçiler için ne talep ediyor?

ARTI GERÇEK- Koronavirüs vakalarındaki artış nedeniyle bazı sektörlerde işler dursa da inşaat, metal ve maden gibi ağır sektörlerde işçiler çalışmaya devam ediyor. Bu sektörlerde örgütlü sendikaların taleplerini Artı Gerçek olarak değerledik. 

Türkiye’de Koronavirüs salgınından ölenlerin sayısı 44’e yükseldi. Tüm ülkeye yayılan salgın nedeniyle işverenlere destek paketi açıklansada inşaat, metal ve maden gibi ağır sektörlerde çalışan işçilere dönük herhangi bir destek veya koruma paketi bulunmuyor. Özellikle büyük inşaat şantiyelerinde iç içe çalışan ve sağlıksız hijyen koşullarının olmadığı yemekhanelerde yan yana yemek yemek zorunda kalan işçiler büyük bir risk altında. Hastaneler başta olmak üzere dev inşaat şantiyeleri, metal fabrikaları, maden ocakları ve tersane gibi işçi sayısının hayli kalabalık olduğu işyerleri Koronavirüs tehdidinin yayılması için uygun ortam oluşturuyor. 

Devrimci İşçi Sendikalar Konfederasyonu (DİSK) ve Kamu Emekçileri Sendikası Konfedarasyonu gibi sendikalar ile Türk Mimar ve Mühendis Odaları Birliği (TMMOB) ve Türk Tabipleri Birliği (TTB) gibi meslek örgütleri büyüyen kriz karşısında hazırlanması gereken eylem planlarını ve işçiler için alınması gereken tedbirler konusunda açıklama yaptı. 

Artı Gerçek, sendikaların ve meslek örgütlerinin bu taleplerini değerleyerek bir araya getirdi. 

‘EYLEM PLANI HAZIRLANMALI’

İşte o talepler: 

DİSK-KESK-TMMOB-TTB

 - Önümüzde kötü örnek oluşturan ülkelerde yaşananlar da dikkate alınarak olası en kötü senaryoya göre eylem planları hazırlanmalı, kriz anında kentin tüm imkânları (mekân, araç, ekipman vb.) kullanılabilmeli,

- Mümkün olan işlerde ve işyerlerinde uzaktan çalışmaya geçilmeli, zorunlu mal ve hizmetlerin üretilmediği ve virüsten korunma koşullarının sağlanamadığı tüm işyerlerinde çalışanlar derhal ücretli izne çıkarılmalı,

- Zorunlu mal ve hizmetlerin üretildiği veya gerekli önlemlerin alınabildiği faaliyetini sürdüren işyerlerinde çalışan ebeveynlerden birine ve risk grubunda olanlar ile 60 yaş üstü çalışanlara acil ücretli izin verilmeli; çalışmak durumunda olanların sağlık koşulları için önlemler artırılarak azami düzeye yükseltilmeli,

EMEKLİLERE BİN TL DESTEK EKLENEREK BU KESİMLER KORUNMALI

- En düşük emekli aylığı asgari ücret düzeyine çekilmeli. Koronavirüsle mücadele döneminde 1000 TL destek eklenerek risk grubundaki bu kesimler korunmalı,

- Kamu ve özel sektörde bireysel ve toplu işten çıkarmalar yasaklanmalı,

- Alt gelir gruplarının temel gıda ve hijyen maddelerine erişimi için kamu kaynaklarına başvurulmalı. Virüsten koruyucu ürün ve malzemeler (maske, kolonya, sıvı sabun vb.) başta dar gelirliler olmak üzere halka ücretsiz dağıtılmalı,

- Yoğun kalabalıkların bir arada bulunduğu mülteci geri gönderme merkezlerinde gerekli tedbirler maksimum düzeyde alınmalı, bu merkezlerde olmayan mülteciler için de alt gelir gruplarıyla benzer şekilde hijyen ve temel gıda malzemesi temini kamu kaynaklarıyla sağlanmalı,

-  Tüketici, konut ve taşıt kredileri ile kredi kartı borçları ve elektrik, su, doğalgaz ve iletişim faturaları salgın riski boyunca ertelenmeli,
- Bu süreçte vatandaşların sağlığa erişimi ücretsiz olmalı,

- Sağlık kurumlarındaki eksikliklerin giderilmesi sağlanmalı ve Covid-19 şüphesi olan her olguya test yapılabilecek duruma getirilmeli.

SAĞLIK ÇALIŞANLARINA ALKIŞ YETMEZ KORUMA ÖNLEMLERİ ARTIRILMALI

- Salgın sürecinde, özel sağlık kuruluşları kamu kontrolüne geçirilmeli.

- Yerellerde, il/ilçe bazında belediyelerin ve muhtarlıkların önderliğinde DKÖ, meslek odası ve sendika temsilcilerinin de içinde yer aldığı kriz masaları kurulmalı,

- Cezaevlerinde öncelikle tutukluların hızla tahliyesi sağlanmalı; yaşam hakkı ve ifade özgürlüğü esas alınarak siyasi tutuklular, gazeteciler, yaşlılar, hasta mahkûmlar, çocuklar tahliye edilmeli, infazlar ertelenmeli,

- Sağlık emekçileri için alkışlar yetmez, koruma önlemleri artırılmalı ve ek tazminat verilmeli.

İNŞAAT SEKTÖRÜNDE ÖRGÜTLÜ SENDİKALAR: İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ MUTLAKA DENETLENMELİ

İnşaat sektöründe örgütlü olan Dev-Yapı İş, İnşaat-İş ve İyi-Sen:

- Zorunlu olarak durdurulan ya da "maliyetlerin artması" nedeniyle işten çıkartma kabul edilemez. Yasaların ön gördüğü üzere, salgın vb. durumlar "olağanüstü" sayılması gerekmektedir. Olağanüstü dönemlerde "işten çıkartılma" yasaklanmalıdır.

- Salgın tehdidi nedeniyle, zorunlu olarak kapatılan işletmelerde "ücretsiz izin uygulaması" ya da "izinlerin yıllık izinlerden düşülmesi" hem yasal olarak hem de meşru olarak kabul edilemez. Salgın türü "mücbir sebeplerin" meydana geldiği durumlarda "ücretli izin" uygulaması zorunlu kılınmalıdır.

- Salgın tehdidine karşı alınan tedbirlerden kaynaklı olarak yaşanan daralma sebep gösterilerek işçilerin ücretlerinin ödenmemesi mazur görülemez. Önlem süresi boyunca ücretli izine ayrılan işçilerin ücretleri "zorunlu sebepler" nedeniyle ödenememesi halinde, İşsizlik Fonu ve Ücret Garanti Fonunda biriken fonlar işçilerin ücreti için kullanılmalıdır. İşsizlik sigortası ödeneği alabilmek için son üç yılda 600 gün çalışma koşulu virüsle mücadele döneminde 90 güne indirilmelidir.

- Salgın tehdidi, aynı zamanda bir işçi sağlığı ve iş güvenliği sorunudur. Şantiyelerde iş güvenliğini şantiyede çalışan işçilerin, iş kolunda faaliyet gösteren sendikaların ve sağlık emekçilerin meslek örgütlerinden tarafından oluşturulacak bir komite tarafından denetlenme ve yaptırım yetkisi verilmelidir. Gerekli önlemlerin alınmadığı tespit edilen şantiyelerde çalışma durdurulmalı işçiler ücretli izne çıkarılmalıdır.

- Şantiyelerde salgın tehdidiyle karşı karşıya kalan tüm işçilerin ücretsiz sağlık taraması ve kontrolleri ivedilikle başlamalıdır. Kronik rahatsızlığı olan ve elli yaşın üzerindeki işçilere ücretli izin verilmelidir.İnsanların sağlığı piyasacı anlayışa korunamaz sağlık hizmetleri ücretsiz olarak verilmelidir.

- Koranavirüs salgını süresince işsiz kalanların ve gelir kaybına uğrayanların kira, elektrik, su, doğalgaz ve iletişim gibi temel ihtiyaçlar ücretsiz olarak verilmelidir.

- Temel gıda ve kişisel hijyen malzemeleri yardımı karşılanmalı, gıda ve hijyen ürünlerine yapılan fahiş zamlar geri çekilmeli temel gıda malzemelerinde KDV sıfırlanmalıdır. Kontrolsüz fiyat artışına karşı ihbar ve denetim mekanizması kurulmalıdır.

DEV-MADEN SEN: ZORLAYICI SEBEP TANIMI KORONAVİRÜS İÇİN DERHAL UYGULANMALI

Maden sektöründe örgütlü Dev-Maden Sen:

- Okullarının tatil süresine paralel olarak 15 yaşından küçük çocuğu olan çalışan anne babalardan birine kamuda idari izin özel sektörde ise ücretli izin verilmelidir.

- Salgınla mücadele döneminde 14 gün olarak öngörülen karantina hali, SGK ve Bakanlık tarafından "hastalık hali" kapsamına alınmalı ve bu sürede çalışanların gelir kaybı önlenmeli,

- Mevzuatta yer alan zorlayıcı sebep tanımı koronavirüs için derhal uygulanmalı,

- Emekliler koronavirüse karşı en kırılgan gruplardan birini oluşturmaktadır. Emeklilerin düşük gelirleri virüse karşı korunmalarını zorlaştırmaktadır. Bu çerçevede asgari ücretten düşük gelir ve aylık alan emeklilere koronavirüsle mücadele döneminde aylık ek 1000 TL destek ödemesi yapılmalı,

-Koronavirüsle mücadele kapsamında çalışma yaşamına ilişkin önlemleri görüşmek üzere Üçlü Danışma Kurulu başta olmak üzere üçlü mekanizmalar düzenli olarak toplanmalı.

BİRLEŞİK METAL İŞ: HASTA VE ATEŞİ OLAN İŞÇİLER İŞE GELMEMELİ

Metal sektöründe örgütlü Birleşik Metal İş Sendikası:

- COVID-19 virüsünün yaygınlaşmaması için okullar tatil edilmiştir. 12 yaş altı çocuğu olan ve evde kalan çocuklarının bakım sorunu olan ebeveynler için işverenliklerce  kolaylıklar sağlanması için temasa geçilmeli, ücretli idari izin gündeme alınmalı,

- Hasta ve ateşi olduğunu beyan eden işçiler işe gelmemeli, acilen sağlık kuruluşlarına yönlendirilmeli. İşyerlerinde işçilerin  ateş ölçümü sürekli yapılmalı ve ateşi yüksek olan işçiler hastanelere gönderilmeli, işyeri ortamından acilen uzaklaştırılmalı. İşyeri temsilcileri sürecin takibini yapmalı,

-Tüm işyerlerimizde temsilciler tarafından,  daha önce alınacak tedbirlere yönelik yapmış olduğumuz bilgilendirme doğrultusunda, İSG kurullarında  durumun aciliyeti ve önemine ilişkin gerekli çalışmaların yapılmasının gündeme alınması ve hijyen önlemlerinin hayata geçirildiğinin takibinin yapılması  önemli.