Altın para 'sahte' Roma imparatorunun gerçek olduğunu kanıtladı

Mehmet ALTUN

↵

Artı Gerçek - University College London’dan Prof. Dr. Paul Pearson'ın yürüttüğü yeni bir araştırma paranın sahte olmadığını kanıtlayınca, sikke üzerinde yer alan I. Sponsian'nın da gerçe bir Roma İmparatoru olduğu kanıtlanmış oldu. Böylece uzmanlar tarafından 19. yüzyılda tarihten silinen bu şahsiyetin gerçek olduğu, paranın yüzeyindeki çiziklerin de gerçek ve yaklaşık 2000 yıl önceye ait kullanım izleri bulunduğu bilimsel bir makaleyle ortaya konmuş oldu.

I.SPONSİAN GERÇEK BİR ROMA İMPARATORUYMUŞ

Bilim insanları, bulunan bu eski bir altın paranın, tarihte kurgusal bir karaktermiş gibi yazılan ancak üçüncü yüzyılda Roma imparatorluğu yapmış birinin gerçekten var olduğunu kanıtladığını söylüyor.

Üzerinde I. Sponsian'ın adını ve portresini taşıyan madeni para, 300 yıldan daha uzun bir süre önce, bir zamanlar Roma İmparatorluğu’nun çok uzak bir ileri karakolu olan Transilvanya'da bulundu. Sahte olduğuna inanılan altın para bir müze dolabında kilitli tutulmuştu.

Şimdi bilim insanları, mikroskop altında görülebilen çiziklerin bu paranın 2000 yıl önce dolaşımda olduğunu kanıtladığını söylüyorlar.

BULDUĞUMUZ ŞEY BİR İMPARATOR

University College London’dan araştırmayı yürüten Prof. Dr. Paul Pearson, BBC News'e yaptığı açıklamada, keşif karşısında hayrete düştüğünü söylüyor.

"Bulduğumuz şey bir imparator. Bu, sahte olduğu düşünülen ve uzmanlar tarafından silinen bir figürdü. Ancak biz onun gerçekte var olduğunu ve tarihte bir rolü olduğunu düşünüyoruz."

Hikâyenin merkezindeki madeni para, 1713'te keşfedilen küçük bir hazine arasındaydı. Uzmanların onun özensiz ve kaba işlenişi nedeniyle dönemin kalpazanları tarafından üretilmiş olabileceğinden şüphelendikleri 19. yüzyılın ortalarına kadar gerçek bir Roma parası olduğu düşünülüyordu.

Son darbe 1863'te Fransa Ulusal Kütüphanesi'nde dönemin önde gelen madeni para uzmanı Henry Cohen'in Roma sikkelerinden oluşan büyük kataloğundaki sorunu ele almasıyla vurulmuş oldu. Cohen, bunların sadece "modern" sahteler olmadığını, aynı zamanda kötü yapılmış ve "gülünç bir şekilde hayal edilmiş" olduklarını söyledi. Diğer uzmanlar da bu değerlendirmeyi kabul ettiler ve böylece Sponsian bugüne kadar çalışılmış bütün bilimsel kataloglarda görmezden gelinmiş oldu.

Ancak Prof. Dr. Pearson, Roma İmparatorluğu’nun tarihi hakkında bir kitap için araştırma yaparken madeni paranın fotoğraflarını görünce aksini düşündü. Çünkü madeni paranın yüzeyinde dolaşımda olmasından kaynaklanmış olabileceğini düşündüğü çizikleri seçebiliyordu.

Pearson madeni paranın diğer üç kişiyle birlikte, orijinal listeden ayrı bir dolapta kilitli tutulduğu Glasgow Üniversitesi'ndeki Hunterian Müzesi ile temasa geçti ve oradaki araştırmacılarla bu konuda çalışıp çalışamayacağını sordu.

Devam eden süreçte uzmanlar dört madeni parayı da güçlü bir mikroskop altında incelediler ve PLOS 1 dergisinde yayınladıkları bir makaleyle çiziklerin gerçek olduğunu ve desenlerin cüzdanlarda oluşan şıngırdama izleriyle tutarlı olduğunu doğruladılar.

Müzenin madeni para küratörü olan ve projede Prof. Pearson ile birlikte çalışan Jesper Ericsson'a göre, kimyasal bir analiz madeni paraların yüzlerce yıldır toprağa gömüldüğünü de göstermiş oldu.

ARAŞTIRMACILAR ŞİMDİ ŞU SORUYU CEVAPLAMAK ZORUNDALAR: I. SPONSİAN KİMDİ?

Araştırmacılar onun, Roma imparatorluğunun en uzak ve savunması en zor eyaleti olan Dacia'nın imparatoru olarak taç giymeye zorlanan bir askeri komutan olduğuna inanıyorlar.

Arkeolojik araştırmalar, Dacia'nın MS 260 dolaylarında Roma İmparatorluğu’nun geri kalanından koptuğunu ortaya koyuyor. Bu dönemde imparatorluk sınırlarında hem bir salgın hem de iç savaş vardı ve imparatorluk parçalanıyordu.

Jesper Ericsson'a göre, etrafı düşmanlarla çevrili ve Roma'yla bağlantısı kesilmiş olan Sponsian, muhtemelen bir kaos ve iç savaş döneminde en yüksek komutayı üstlendi ve düzen sağlanana ve eyalet MS 271 ile 275 yılları arasında boşaltılana kadar Dacia'nın askeri ve sivil nüfusunu korudu.

EYALETTE İŞLEYEN BİR EKONOMİ YARATMAK İÇİN KENDİ MADENİ PARALARINI BASTILAR

Ericsson, "bizim yorumumuz, ordunun ve sivil halkın kontrolünü sürdürmekle görevli olduğu yönünde, çünkü onların kuşatıldığı ve merkezle bağlarının tamamen kesildiği yönünde. Dolayısıyla eyalette işleyen bir ekonomi yaratmak için kendi madeni paralarını basmaya karar verdiler" diyor.

Bu teori, madeni paranın neden Roma'dakilerden farklı olduğunu da açıklamış oluyor.

Prof. Pearson ise konuya ilişkin yaptığı açıklamada "İç savaş olduğu için gerçek imparatorun kim olduğunu bilmiyor olabilirler" diyor ve ekliyor: "Ancak Roma'nın gerçek gücünün yokluğunda ihtiyaçları olan şey, yüksek bir askeri komutandı. O da komutaya ihtiyaç duyulan böyle bir dönemde komutayı devraldı."

BRUKENTHAL MÜZESİ'NDEKİ PARA HABSBURG VALİSİ BARON SAMUEL VON BRUKENTHAL'IN MİRASI

Araştırmacılar madeni paranın gerçek olduğunu ve kayıp bir Roma imparatoru olduğuna inandıkları şeyi keşfettiklerini belirledikten sonra, Transilvanya'daki Sibiu'da bulunan ve koleksiyonunda bir Sponsiyen madeni parası da bulunan Brukenthal Müzesi'ndeki araştırmacıları uyardılar. Müzedeki madeni para Transilvanya'nın Habsburg Valisi Baron Samuel von Brukenthal'ın mirasının bir parçasıydı. Baron, öldüğü sırada madeni parayı inceliyordu ve hikâyeye göre yaptığı son şey "gerçek" yazan bir not bırakmaktı.

Madeni para, sahte olduğu düşünüldüğü için Hunterian Müzesi'ndeki bir dolapta kilitlendi.
Brukenthal müzesindeki uzmanlar, madeni paraları diğer herkes gibi tarihi bir ‘sahte’ olarak sınıflandırdı; ancak İngiltere araştırmasını görünce onların da fikirleri değişti.

Brukenthal Ulusal Müzesi'nin geçici müdürü Alexandru Constantin Chituță'ya göre keşif, Transilvanya ve Romanya tarihi için özellikle ilgi çekici oldu.

“Özelde Transilvanya ve Romanya tarihi, genel olarak Avrupa tarihi için, bu sonuçlar bilim camiası tarafından kabul edilirse, insanlık tarihine önemli bir tarihi şahsiyetin daha eklenmiş olacak.”
Madeni paralar Glasgow'daki Hunterian Müzesi'nde sergileniyor. (KÜLTÜR SANAT)