Araştırma: 'İnci Küpeli Kız' tablosu insan zihnini nasıl etkisi altına alıyor?

Artı Gerçek - Ressam Johannes Vermeer'in Hollanda Altın Çağı'nın en önemli eserlerinden biri kabul edilen "İnci Küpeli Kız" tablosu, bilim insanlarının araştırma konusu oldu. Araştırmacılar, esere bakıldığında beynin verdiği tepkileri ölçerek izleyicinin, "İnci Küpeli Kız "a özgü olduğuna inandıkları "Sürekli Dikkat Döngüsü" adını verdikleri özel bir nörolojik fenomen tarafından cezbedildiğini ileri sürüyor.

ESERE BAKANLAR İSTEMSİZCE GÖZ, KÜPE, AĞIZ VE GÖZ DÖNGÜSÜNÜ TAKİP EDİYOR

Lahey'de bulunan ve 17. yüzyıldan kalma bu başyapıta ev sahipliği yapan Mauritshuis Müzesi, portreye ve diğer tanınmış eserlere bakarken beynin nasıl tepki verdiğini ölçmeleri için nörobilimcileri görevlendirdi.

Ölçümün sonuçlarına göre, izleyicinin gözü otomatik olarak önce kızın gözüne, sonra ağzına, sonra inciye, sonra tekrar göze çekiliyor ve bu böyle devam ediyor. Çalışmayı yürüten araştırma şirketi Neurensics'ten Martin de Munnik, bu durumun resme diğerlerinden daha uzun süre bakmanıza neden olduğunu açıkladı. "İsteseniz de istemeseniz de dikkat etmek zorundasınız. İsteseniz de istemeseniz de onu sevmek zorundasınız" dedi.

SANAT ESERİNE VERİLEN TEPKİYİ ÖLÇMEK İÇİN İLK KEZ RRG VE MRI KULLANILDI

Bilim insanları beyin dalgalarını ölçerek, beynin bilinç ve kişisel kimliği yöneten bölümü olan prekuneusun en çok uyarılan bölüm olduğunu da keşfettiler.

Munnik araştırma bulgularına ilişkin "İnci Küpeli Kız'ın özel olduğu tahmin edilebilirdi. Ancak 'neden' olduğu da bizim için sürpriz oldu," diyor. Munnik ayrıca söz konusu çalışmanın, sanat eserine verilen nörolojik tepkiyi ölçmek için EEG ve MRI beyin tarama makinelerinin kullanıldığı bilinen ilk çalışma olduğunu söyledi:

"Birine ne kadar uzun süre bakarsanız, o kişi o kadar güzel ya da çekici hale gelir" diyen De Munnik, bunun Hollandalı ustanın konusunun popülerliğini de açıkladığını belirtti. "Neden bu tabloya aşinasınız da diğer tablolara aşina değilsiniz? Çünkü ondaki bu özel şey yüzünden."

'BEYİN YALAN SÖYLEMEZ'

Bilim insanları ayrıca müzedeki orijinal tabloya bakarken verilen nörolojik tepkiyle bir reprodüksiyonla karşı karşıya kalındığında verilen tepkiyi de karşılaştırdı. İzleyicinin verdiği duygusal tepkinin orijinal tabloda, replikasına kıyasla on kat daha güçlü olduğunu tespit ettiler. Testleri gerçekleştirmek için bilim insanları, gerçek tabloların yanı sıra reprodüksiyonları da gösterilen 10 deneğin beyin dalgalarını izlemek için bir göz takip cihazı ve başlık taktı. Mauritshuis Direktörü Martine Gosselink, bunun orijinal sanat eserlerini görmenin önemini gösterdiğini söyledi.

AFP'ye konuşan direktör, "İster fotoğraf, ister dans, ister 17. yüzyıldan kalma eski ustalar olsun, sanatla ilgilenmek çok önemli ve beyninizi geliştirmenize gerçekten yardımcı oluyor... Beyin yalan söylemez" diye ekledi.

İNCİ KÜPELİ KIZ'DA DİKKATİ ÇEKEN ÜÇ NOKTA

Gosselink, Vermeer'in eserlerinde genellikle odağı tek bir noktaya çektiğini ve çevredeki ayrıntıların daha bulanık olduğunu belirtti. Ancak "İnci Küpeli Kız"da göz, ağız ve inci olmak üzere üç odak noktası var ve Gosselink bunun eseri diğer Vermeer resimlerinden ayırdığını söyledi:

"Burada size gerçekten bakan birini görüyoruz, oysa Vermeer'in diğer tüm resimlerinde yazı yazan, iğne işi yapan ya da bir şeylerle meşgul olan birini görüyorsunuz" dedi. "Ama bu kızın en büyük farkı bu. Sizi izliyor."

65 yaşındaki De Munnik, Da Vinci'nin Mona Lisa'sı gibi diğer ünlü tablolar üzerinde de benzer çalışmalar yapılmasının ilginç olacağını söyledi. Mauritshuis direktörü Gosselink, iki büyük eser arasında dostane bir rekabet olduğunu ima ederek, esprili bir ifadeyle "İnsanlar bazen (İnci Küpeli Kız'a) Kuzey'in Mona Lisa'sı diyorlar ama bence zaman değişiyor, belki de Mona Lisa Güney'in Kızı'dır" dedi. (Kaynak: Science alert)