Kürt sinemasından birçok film ve yönetmen Van’da buluşuyor: 'Cumartesi Anneleri'ne ithaf ediyoruz'

Şenol Balı

Artı Gerçek - Kürt sinemasından birçok film, 5 Ağustos-14 Ekim arasında düzenlenecek film günleri kapsamında Van’da sinemaseverlerle bir araya gelecek. Cumartesi Anneleri'ne adanan program kapsamında, Şanowan Tiyatro Salonu’nda farklı ülkelerden 14 ayrı Kürtçe filmin gösterimi yapılacak ve yönetmenlerle online veya yüz yüze söyleşiler düzenlenecek.

Chalak Events tarafından düzenlenecek sinema günlerinin ilk haftasında Zanyar Muhammediniku, Aram Dildar ve Rêzan Yeşilbaş’a ait filmler gösterilecek. Aynı gün Kürt kurgucu ve sinema teorisyeni Emîr Xulamî ile bir söyleşi düzenlenecek. 12 Ağustos’taki programda Şehram Elîdî’nin Bîranînên Hespê Reş isimli filmi gösterilecek, yönetmenle söyleşi de gerçekleştirilecek. Ertesi hafta ise Îbrahim Saedî’nin Mandoo isimli filmi, bir sonraki hafta da Mano Xelîl’in Ciran adlı filmi sinemaseverlerle buluşturulacak.

Sonrasında ise Solîn Yusif’ın Xanîyê Bêban isimli filmi yer alacak. 9 Eylül’deki programda da Bilal Korkut’un Bîraxane isimli Arjen Ari’nin hayatından imajlar anlattığı filmi gösterilecek ve yönetmeni ile söyleşi düzenlenecek. Bu kısımdaki söyleşiler çevrimiçi yapılacak.

Yönetmenlerin söyleşilere yüz yüze katılacağı programın ikinci kısmı ise 16 Eylül’de Şewket Emîn Korkî’nin Azmûn isimli filminin gösterimi ile başlayacak. Sonraki haftalarda sırasıyla Elî Kemal Çinar, 'Di Navberê De filmiyle, M. Elî Konar Govenda Elî û Dayika Zîn ile ve Kazım Öz de Temenê Kuliyeke Berfê filmi ile katılacak. Yönetmenlerin katılacağı söyleşilerin modetarörlüğünü ise farklı isimler yapacak.

11 haftaya yayılan etkinliklerin 14 Ekim’deki final programında ise yönetmen ve akademisyen Yılmaz Özdil katılacak. Özdil hem Aforoz isimli filmini gösterecek hem de Kürt sinemasının akademik açıdan yorumlanacağı bir seminer verecek.

CUMARTESİ ETKİNLİKLERİ CUMARTESİ ANNELERİ’NE İTHAF EDİLDİ

Chalak Events’in Van’daki üyelerinden Armanç Dayan, her hafta cumartesi günleri yapacakları programı Cumartesi Anneleri'ne ithaf ettiklerini söyledi. Artı Gerçek’e konuşan Dayan, "14 tane film gösteriyoruz ve bu filmlerin tamamında bir kadın hikayesi var. Bu yüzden bunu Cumartesi Anneleri ’ne ithaf ediyoruz" dedi.

2017'DE KÜRT ÖĞRENCİLERİN GİRİŞİMİYLE KURULDU

Türkiye başta olmak üzere Kürtlerin yaşadığı birçok coğrafyadan filmlerin buluşacağı programı Chalak Events düzenliyor. 2017 yılında bir grup öğrencinin girişimiyle İstanbul’da kurulan Chalak Events, devamında Van ve Diyarbakır’da çalışmalarına başladı.

Dayan, Events’i "Bu bir Kürt öğrenci platformu” olarak tarif ediyor ve şimdiye kadar, Kürt rap, Kürt rock, Cadılar Bayramı, Film Günleri, konserler, dengbêj geceleri ve Kurdish Kamping gibi yeni sayılabilecek etkinlikler düzenlediklerini ekliyor.

'KÜRTLERİN DÜNYA İLE BÜTÜNLEŞMESİNE KATKI SUNMAK İSTİYORUZ'

Dayan, platformun en büyük motivasyonunu dünyadaki gelişmeleri Kürtlerin etkinlik alanına taşımak olduğunu söylüyor. “Kürtlerin bir taraftan dünya ile bütünleşmesine, diğer taraftan normlarından uzaklaşmamasına katkı sunmak istiyoruz. Kürtlüğünü, Kürdistaniliğini unutmadan modern olana ayak uydurması yani..." diyen Dayan, bir 'sentez' vurgusu yapıyor.

Etkinliklerinde ve duyurularda sadece Kürtçe ve İngilizce dillerinin kullanılmasının bir tavır olduğunu belirten Dayan, “Bütün etkinliklerimizde ve duyurularımızda sadece Kürtçe ve İngilizce dillerini kullanıyoruz. Bu bizim için bir refleks. Kendimizi korumaya dair tavrımız bu. Kendi dilimizle bir şeyler yapmak istiyoruz. Böyle olunca her zaman bir engelleme veya imkansızlıkla yüz yüze kalıyoruz" dedi.

'VAN'DA MEKAN SORUNUNA RAĞMEN MÜTHİŞ BİR POTANSİYEL VAR'

Dayan, Kürtçe etkinliklere karşı baskıya kentteki mekânsal sorunlar da eklendiğinde işlerinin daha da zorlaştığını ekliyor: "Etkinliklerin dili Kürtçe olduğunda, daha doğrusu Türkçe olmadığında bir baskı söz konusu elbette. İmkanlarda da bir kısıtlılık var. Bunu Van’da daha çok hissediyoruz. Kentte bir mekân sorunu var. Bir konser dahi yapacak alan yok. Mevcut alanların çoğu devlete ait, küçük bir kısmı da etkinlik Kürtçe olunca bunu bir kaygı nedeni olarak görüyor ve bizimle paylaşmıyor. Ancak kentte müthiş bir potansiyel var. Bunu korumak ve üzerinde yeni şeyler inşa etmek istiyoruz. Bu yüzden mekân sorununa karşı bir alternatif arayışımız var. Kısıtları aşmaya çalışıyoruz."

'MEVCUT SİNEMALAR SADECE ANA AKIM FİLMLERE YER VERİYOR'

Kentteki mekânsal sorunlardan ve Kürt filmlerinin kapsayıcı bir şekilde gösterildiği festivallerin olmamasından dolayı Kürt sinemasını insanlarla doğrudan buluşturmak istediklerini ifade eden Dayan, şöyle devam ediyor:

"Kentte birçok ev ve cep sineması var ancak neredeyse tamamı ana akım filmlere yer veriyor. Bırakın Kürt sinemasını, bağımsız filmleri dahi programlarına koymuyorlar. Gişe gibi bir dert var en nihayetinde. Biz, yeni bir mekân yaratarak bunu kırmak istiyoruz. Kendi imkânlarımızla, perdemizi projeksiyonumuzu filmlerimizi izleteceğiz. “

'ROJHİLAT, BAŞUR VE ROJAVA’DAN BİRÇOK FİLM VE SİNEMACI YER ALACAK'

Kürt sinemasının bir panoramasını göstermek istediklerini belirten Dayan, festivalle ilgili şu bilgileri verdi: "Baştan aşağı Kürt sineması olacak. Rojhilat, Başur ve Rojava’dan birçok kişi yer alacak bu programda. Yine diasporadan da katılımcılar olacak. Bu arada sadece film gösterimi de olmayacak. Kürt sinemasını da tartışmak istiyoruz. Çok geç başlanmış bir sinema var bizler için. 1985 yıllarında başlayan sinemaya biz, 1980’li yıllarda başladık. Öncesi sürekli bir temsiliyet haliydi. Kürt sinemasını buradan çıkarmak istiyoruz. Bunun için sinemanın üzerine konuşmak ve tartışmak istiyoruz. Eleştiri mekanizmasını hareket geçirecek bir program düzenledik."

'KAYYIM UYGULAMASININ YERLE BİR ETTİĞİ POTANSİYELİ ORTAYA ÇIKARMAK İSTİYORUZ'

Peki ilgi nasıl sağlanacak? Genel olarak Kürtçeye ilginin az olduğundan yakınan Dayan, belediyelere kayyım atamalarının ve 2011 yılındaki Van depreminin kentteki Kürtçe kültür sanat potansiyelini yerle bir ettiğini söyledi:

Bu potansiyeli ortaya çıkarmak zor olur. Binlerce kişi beklemiyoruz. Zaten sahnemiz 150 kişilik. Katılım az olsa da yeniden üretime katkı sunacak bir etki hedefliyoruz."

Dayan, tüm etkinliklerin kayıtlarının tutulacağını ve sosyal medya platformları üzerinden yayınlanacağı ve bu yüzden programın aynı zamanda bir arşiv görevini göreceğini ekledi.