Rexx'in yıkımına karşı sanatçılar da ayakta: Ranta peşkeş çekilmesi kanımıza dokunuyor

Artı Gerçek - Kadıköy'ün önemli kültür varlıklarından Rexx Sineması'nın yıkım kararına yönelik tepkiler sürüyor. Kararı protesto eden eyleme tiyatro sanatçısı Orhan Aydın, yönetmen Semir Aslanyürek ve oyuncu Şevket Çoruh da katıldı.

Protesto gösterisinde "Rexx'siz Kadıköy renksiz sinema", "Sinema ranta kurban veriyor", "Beyaz perde yıkılmaz Rexx unutulmaz", "Emek yıkıldı, Rexx yıkılmasın", "Emeğin ruhuna Rexx'te sahip çık", "Kadıköy uyuma Rexx'e sahip çık" ve “Rexx bizim, Kadıköy bizim” sloganları atıldı.

'RANTA PEŞKEŞ ÇEKİLMESİ KANIMIZA DOKUNUYOR'

Oyuncu Şevket Çoruh; “Kadıköy’ün simgesi olan, çocukluğumdan beri sinemayı sevmemi sağlayan bir mekanın başka bir şeye dönüştürülmesi, kültür sanat yapısının dışına çıkarılması, ranta peşkeş çekilmesi hepimizin kanına dokunuyor” dedi.

Kadıköy Halk Temsilcileri Meclisi Başkanı Fulya Girginer Kadıköy’ün kültürsüzleşmiş bir eğlenme mekanına dönüştüğünü belirterek, “Elimizden kayanı görüyorsak bunu tutmak, geri kazanmak için de irade göstermeliyiz.”

'KADIKÖY BİZİM DERDİMİZ OLACAKTIR, O TİCARETHANE SAHİPLERİNİN DEĞİL'

Girginer sözlerine şöyle devam etti:

“Kadıköy’ü neden sevdiğimizi, nasıl bu kadar büyük cazibe merkezi haline geldiğini hatırlayalım. Sinemaya, tiyatroya gidebiliyorduk Kadıköy’de. Zengin eğlencesi olarak değil, mütevazi Kadıköylü eğlencesi olarak yapıyorduk bunları. Sinema, tiyatro için Kadıköy merkeze indiğimiz zaman bir çay molası, ufak tefek yiyecek atıştırmalıkları için etraftaki mekanları kullanıyorduk.

Geldiğimiz durumda o ufak tefek yemek işleri dediğimiz şey tüm Kadıköy’ü kaplayan, belirleyen ticarethaneler haline geldi. Bazı birahanelerin dışarı taşırdığı masalar yüzünden o sokaklardan geçemez durumdayız hatta. Bir gün Kadıköy, kapısında bilet kesilerek içeri girilen büyük bir kafe haline gelecekmiş gibi görünüyor.

Ticarethaneler o durumda geride yıkıntılarını bırakıp başka rant alanlarına doğru ilerleyebilirler. Geride kalacak mahsun Kadıköy bizim derdimiz olacaktır, o ticarethane sahiplerinin değil.”

'SİNEMAMIZA, HAFIZAMIZA DOKUNMAYIN. REXX KADIKÖY'DÜR'

Eylemde basın açıklamasını ise Kadıköy Halk Temsilcileri Meclisi adına Serap Emir okudu:

Kadıköy'de sahaflar, sinemalar, tiyatrolar ve sergi alanları birer birer kapandı. Tekelleşmiş bar ve restoranların hüküm sürdüğü; paylaşım değil, tüketim yapılan bir yer haline dönüştü.

Dönüşmeye devam ediyor.

Çünkü yaşama, doğaya, insana, tarihe ve kültüre hiç değer vermeyen, yok eden bu düzenin vahşice tüketmeye ve büyümeye ihtiyacı var.u Kadıköy'de bir yağma ve mafya düzeni hüküm sürüyor. Mekanlar sokakları komple kapatıyor, sokaklarda yürünemiyor. Apartmanlarda oturanlar geceleri ses ve gürültüden uyuyamıyorlar. Sokaklar şişeler ve tuvalet kokusu ile çok pis durumda. Uyuşturucu Kadıköy'ü ele geçirmiş durumda. Gençler artık Kadıköy'e sinema ve tiyatro izlemeye değil, uyuşturucu bulmaya, tüketmeye ve tükenmeye geliyorlar.

Kadıköy bu hale bir günde gelmedi. Arkasındaki sermaye düzeni, Türkiye'nin birçok yetkili kurumuyla birlikte çalışıyor. Bu kadar önemli bir kent düzenin tüm unsurlarının ortaklığıyla dönüştürülüyor.

Şimdi bu sermaye sahipleri Rexx'in binasını yeni bir kültürsüz eğlence mekanı yapmak istiyorlar. Kadıköy koca bir bara dönüşmüşken buna neden ihtiyacımız olsun?

REXX SİNEMASI NEDEN ÖNEMLİ?

Docomomo Türkiye Ulusal Çalışma Grubu, Koruma ve Restorasyon Uzmanları Derneği, Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi ve Icomos Türkiye 20. Yüzyıl Mirası Ulusal Bilimsel Komitesi'nin ortak açıklamasında, Rexx'in kültürel ve mimari hafızadaki önemine dair şu ifadeler kullanılmıştı:

Kadıköy Rexx Sineması, Maruf Önal tarafından 1961'de tasarlanmış, 1962'de inşaatı tamamlanmıştır. Maruf Önal, Türkiye'nin modern mimari mirasında önemli bir yeri olan, birçok nitelikli yapı tasarlamış bir mimar olarak mal sahibi tarafından özellikle seçilmiştir. 60 yılı aşan bir süredir Kadıköylüleri kaliteli filmlerle buluşturan Rexx Sineması, Sakız Gülü ve Kadife Sokak'ın köşesine kent dokusuna ve insan ölçeğine saygı göstererek yerleşen mütevazı kütlesiyle ve cephesindeki cam ve beton ilişkisinin ritmi ve zerafeti ile kentlinin kolektif belleğinde yer edinmiştir. Heykelsi sarmal merdiveniyle tanımlanan iç mekanı da anılarda hep yaşayacak bir buluşma yeridir. Özgün ve işlevselci yaklaşım ile üretilmiş olan Rexx Sineması, Türkiye'nin yirminci yüzyıl ortası modernizminin kentsel ve mimari değerlerini taşıyan bir örneğini oluşturmaktadır.

Mimar Önal, Rexx Sineması'nı, yapının yerinde 1870'lerde inşa edilmiş olan Apollon Tiyatrosu'ndan kalan horasan harçlı duvarı koruyarak tasarlamıştır. Bu duvarın ait olduğu öngörülen Apollon Tiyatrosu'nun Türk tiyatro tarihinin en önemli isimlerinden Afife Jale'nin ilk sahne aldığı yer olması, Rexx Sineması'nın mimari özelliklerinin yanı sıra toplumsal ve kültürel değerleri de barındırdığını göstermektedir.

Konunun uzmanları olarak, mimari miras değeri ve İstanbul kent tarihi ile ilişkilenen sosyo-kültürel özellikleri ile öne çıkan Rexx Sineması'nın tescillenerek yasal koruma altına alınması; böylece yıkımı engellenerek hak ettiği biçimde özgün kimliğiyle korunabilmesi ve işlevini sürdürebilmesi gerektiği görüşündeyiz. (KÜLTÜR SANAT)