Romalılardan kalma kale hayvan barınağı yapıldı

Romalılar tarafından 2’nci yüzyılda inşa edilen Çemdin Kalesi (Qela Çemdîn) yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. 

Urfa’nın Viranşehir ilçesine bağlı Eski Kale Mahallesi'nde bulunan kale ve çevresi, Urfa Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 28 Şubat 2013 kararı ile 2’inci derece arkeolojik sit alanı olarak ilan edilmişti.

Ancak şu ana kadar kale ve çevresinde gözle görülen bir arkeolojik çalışma veya kalenin korunması için uygulama yapılmadı. Kale şimdilerde definecilerin kazı merkezine dönerken, mahalleler tarafından hayvan barınağı olarak  kullanılıyor. 

TARİHİN CAZİBE MERKEZİ

Viranşehir ilçe merkezine 28 kilometre uzaklıkta bulunan Çemdin Kalesi; Bizanslılar, Araplar, Akkoyunlular tarafından da kullanılmış. Bölgeye hakim bir tepede inşa edilmesi, Ortadoğu’ya açılan İpek Yolu üzerinden bulunması itibariyle tarih içinde cazibe merkezine dönen kale her dönem farklı güçler tarafından istila edilmiş. Kalenin etrafında çok sayıda mağara, kaya mezarları ve su sarnıçlarının yanı sıra eski yerleşim yerleri mevcut. 

Kimi anlatılarda kalenin 3 katlı olarak inşa edildiği belirtilse de şimdilerde içinin toprak ve molozla dolu olması nedeniyle böylesi bir yapıdan söz etmek mümkün değil. Geniş bir alanda inşa edilen kalenin etrafına 4 metre kalınlık 14 metre yüksekliğinde duvarlar yapılmış. Kale duvarının sadece iki cephesi ayakta kalırken, geri kalan cepheler ise bakımsızlıktan toprağa gömülmüş. Yine kalenin savunması için kayaların oyularak hendek ve mevzilerin açıldığı görülüyor. Gelinen aşamada savunma amaçlı kullanılan bu hendek şimdiler hayvan pisliği ve toprak ile dolmuş. Çevrede bulunan tarihi mağaralar ise, bölge halkı tarafından hayvan barınağı yapılmış.

‘İNSANLIĞIN ORTAK MİRASIDIR’

Kaleye yakın bir yerde yaşayan İsmail Topkan, kalenin korunmamasının bir devlet politikası olduğunu söyledi.

Arkeoloji mezunu ve tarihe büyük merakı olan Topkan, kalenin maruz kaldığı tahribat karşısında çaresiz olduğunu belirtti. Topkan, "Bu kale sadece bir kesime mâl edilemez. Çünkü insanlığın ortak mirasıdır. Geldiğimiz noktada kaleye sahip çıkılmıyor. Defineciler tarafından yapılan kazılar ile kale ciddi anlamda zarar görmüş. Kalenin restore edilmesi gerekiyor. 2 - 3 kez girişimlerde bulunmuş ama bir sonuç alınmamış" dedi. 
 
Çemdin Kalesi’nin yok olmaması için herkesin sorumluk alması gerektiğini söyleyen Topkan, sahiplenme çağrısında bulundu. (MA)