Suzan Samancı'dan yeni roman: 'Payiz An Jî Ziyap'

Deniz MAHABAD

Türkçe ve Kürtçe edebiyatının önemli isimlerinden Suzan Samancı’nın “Payîz an jî Ziyab” Avesta Yayınlarınca yayımlandı. Seksenli yılların sonunda şiirleriyle edebiyata giriş yapan Samancı, Kürt realitesini yaratıcı edebi bir dille yazdığı öyküleriyle dikkatleri çekti, daha sonra romanlarıyla da aynı ilgiyi gördü.

İlk kez 2015 yılında 'Ew jin û mêrê bi maske' (O Kadın ve Maskeli Erkek) adlı Kürtçe öykü kitabıyla anadiline dönüş yaptı. “Mirzayê Reben- Zavallı Mirza” adlı romanından sonra, 'Çirokên jinên dil şikestî' (Kırık Kalpli Kadınların Öyküleri) adlı öykü kitabı yayımlandı. Şimdi de yeni romanla okurlarıyla buluşuyor.

'PAYİZ AN JÎ ZİYAP'

İşinden atılan bir edebiyat öğretmeninin bilinci ve bilinçaltından, Türkiye’nin ve Kürdistan’ın sosyo-politik gerçeğini Payiz adlı karakterinin parçalanmış bilincinden okuru büyülü bir yolculuğa çıkarıyor. Bilinçaltının derinliğinden, düşler, kâbuslar fırlarken; baba, kız ve anne üçgenindeki garip gidiş gelişlerde, toplumsal psikolojinin atmosferinde yine doksanlı yıllar vardır.

Bir gün babasının beyaz bir Toros’tan indiğini gören Payiz bu acıyı unutmak için başını kitaplara yaslar, fakat babasının o acayip gölgesi hep ensesindedir.

Bir akrep gibi kuyruğu omzundadır, bilincini altüst etmek için hazır ve nazırdır. Bir gecede geçen romanda karakterin kendi oluşu, farkındalığı bir ağaç gibi köklenir, dallarını göğe açan şefkatli bir ağaç gibi annesiyle göbek bağını kuvvetlendirirken, annesinin saçlarından nebula kokusu gelir, dökülen gözyaşları inciye dönüşür. Samancı, devletin ve eril zihniyetin bir bütün olduğunu, toplumsal kuşatılmışlıkta, özgürlüğe giden yolun sanat ve okumak olduğunu vurguluyor. Samancı'nın yazma gücü, kendi olma çabasıyla da ilişkileniyor çünkü kurulmuş kimliklerle, verili kişiliklerle mücadele etmeyi gerektiriyor kendi olabilmek.

Suzan Samancı kısa ve yoğun romanıyla, psiko-gerçek ve mitik bir anlatımıyla Kürtçe edebiyata da sağlam temeller atıyor.