Ukraynalı sanatçılardan savaşın yarattığı ekokırıma odaklanan opera: 'Gaia-24' Kiev'de

Artı Gerçek - Ukrayna'nın başkenti Kiev'de, Bağımsızlık Meydanı'nın tepesindeki neoklasik bir tiyatro binası olan Uluslararası Kültür ve Sanat Merkezi'nde prömiyeri yapılan Gaia-24 adlı opera, Ukrayna Savaşı'nda yaşanan ölümcül olaylarla bağlantılı bir müzikal kolaj.

SAVAŞIN YARATTIĞI İNSANİ VE ÇEVRESEL FELAKETTEN İLHAM ALDI

Gaia-24, geçen yıl Dnipro Nehri üzerindeki Kakhovka barajının yıkılması ve 832 kilometrekarelik rezervuardan gelen suların nehrin aşağısındaki geniş alanları sular altında bırakmasıyla ortaya çıkan insani ve çevresel felaketten ilham alıyor.

İki saatlik çalışma, halk şarkıları ve kabare ezgileri; Schoenberg'in Pierrot Lunaire'i ve Schubert'in Winterreise'i gibi klasik eserler; tekno ve death metal parçaları ve hatta Dua Lipa'nın da şarkılarından oluşan bir müzikal kolajı izleyicilerle buluşturuyor.

ESERLERİ, SAHNEDE ÇIPLAK İCRA ETTİLER

Dansçılar, oyuncular, müzisyenler ve şarkıcılardan oluşan bir kadro; kemanları, çelloları ve basları sadece müzik aletleri olarak değil, karmaşık bir koreografinin unsurları olarak kullanarak eserin çoğunu sahnede çıplak olarak icra ettiler.

HAYALİ KIYAMET GERÇEK OLDU: CHORNOBYLDORF

Gaia-24, Roman Grygoriv ve Illia Razumeiko'nun son operası. İkili, kısa bir süre önce Avrupa ve New York turnesini tamamlayan Chornobyldorf adlı eserin de yaratıcıları aynı zamanda.

Chornobyldorf, İngiltere'de Kraliyet Filarmoni Derneği'nin 2023'ün 'En İyi Opera Prodüksiyonu' ödülünü kazandı.

The Guardian'ın haberine göre, Gaia-24'ün prömiyerinden bir gün sonra Kiev'in merkezinde bulunan Ukrayna Besteciler Birliği'ndeki şirket merkezinde konuşan Razumeiko, Rusya'nın işgalinden önce yazılan Chornobyldorf'u "hayali bir kıyamet sonrası tahayyülü hakkında bir hikaye olduğunu ancak işgalle birlikte, bu hayali kıyamet gerçek oldu." sözleriyle açıkladı.

Rus birlikleri Chornobyl yasak bölgesinden geçerek Kiev'e doğru ilerlerken ve Zaporijya Nükleer Santrali'ni işgal ederken, insanların nükleer bir felaketin ardından parçalanmış kültürel hafızalarının kırıntılarını bir araya getirmeye çalıştığı distopik bir geleceği çağrıştıran Chornobyldorf, bugün Ukrayna'nın geldiği noktada, savaştan önce yazılmış bir metin olarak oldukça "ileri görüşlü" olarak değerlendiriliyor.

'BÜYÜK BİR OPERA YAPACAK KAYNAĞIMIZ DA İLHAMIMIZ DA YOKTU'

İşgal başladığında Razumeiko, Grigoriv ve meslektaşları batı Ukrayna'ya ve Avrupa'nın başka yerlerine dağıldılar ve Nisan 2022'de Rusya'nın şehirden çekilmesinden sonra Kiev'e döndüler. Razumeiko o dönemi, "büyük bir opera yapmayı planlamıyorduk. Bunu yapacak kaynağımız ya da ilhamımız yoktu" diye anlattı.

Ancak geçen yıl 6 Haziran'da Kakhovka barajının havaya uçurulmasının ardından sanatçı "Tepkimiz hemen bir şeyler yapmamız gerektiği oldu" diyerek patlamadan bir hafta sonra bu yerleri ziyaret ettiğini ifade etti.

'KAKOVKHA BARAJININ İNŞA EDİLMESİ DE PATLAMASI DA BİR EKOKIRIMDI'

Razumeiko'nun ailesinin köyü Bilenke, Khakovka baraj gölünün kıyısında yer alıyor. On yıldır birlikte opera ve müzik tiyatrosu yapan her iki sanatçı da orada beste yaparak zaman geçirmiş ve Chornobyldorf'un video sekansları bölgede çekilmiş.

İnşaati 1956 yılında tamamlanan barajın inşasının da yıkımını da bir ekokırım olarak niteleyen Razumeiko şunları söyledi:

"Bu karmaşık bir hikaye çünkü Kakovkha barajının patlaması bir ekokırımdı. Ama Stalin tarafından inşa edilmesi de öyleydi - nehir, bölge ve su altında kalan tarihi yerler için kötüydü. Bu, tıpkı Chornobyl ve Aral Denizi'nin küçülmesi gibi doğaya karşı bir tür şiddetti. Tüm bu olaylar farklı biçimlerde de olsa Rus kolonizasyonunun ürünleridir." (KÜLTÜR SANAT)