AİHM'den HDP'li vekillerle ilgili hak ihlali kararı: 'Siyasi amaçla tutuklandıklarına hükmedildi'
Seda TAŞKIN
ANKARA - Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 2016'da tutuklanan 13 HDP Milletvekili hakkında hak ihlali kararı verdi. AİHM, Türkiye’nin 184 bin 600 Euro tazminat ödemesine hükmetti.
18. MADDEDEN İHLAL VERDİ
AİHM, HDP’li milletvekillerinin haksız olarak tutuklandıklarına, tutukluluk hallerinin haksız olarak devam ettirildiğine, ifade özgürlüğü ve seçme ve seçilme haklarının ihlal edildiğine, tutuklanmaları ile bağlantılı olarak 18. maddenin ihlal edildiğine karar verdi.
184 BİN 600 BİN EURO
Başvuran her vekilin durumunun ayrı ayrı incelendiği AİHM kararında, Türkiye’nin 184 bin 600 Euro tazminat ödemesine hükmedildi. Tazminatlar şöyle:
- Nursel Aydoğan, Ayhan Bilgen ve Leyla Birlik dışındaki her bir kişi için 16 biner Euro,
- Ayhan Bilgen için 11 bin 600 Euro
- Başvuranların her birine 1000'er euro gider masrafı
AİHM, 2016’da tutuklanan HDP’li milletvekillerinin haksız olarak tutuklandıklarına,tutuk hallerinin haksız olarak devam ettirildiğine, ifade özgürlüğü ve seçme ve seçilme haklarının ihlal edildiğine, tutuklanmaları ile bağlantılı olarak 18. maddenin ihlal edildiğine karar verdi.
— Ramazan Demir (@ramazandmr) November 8, 2022
'AİHM VEKİLLERİN SİYASİ AMAÇ UĞRUNA TUTUKLANDIĞINA HÜKMETTİ'
Artı Gerçek’e konuşan Avukat Ramazan Demir, bu kararın AİHM Büyük Daire’nin eski HDP EŞ Genel Başkanı Demirtaş için verdiği kararın, bütün tutuklu milletvekilleri için uyarlanmış hali olduğunu söyledi. Avukat Demir, “AİHM bu kararla birlikte milletvekillerin siyasi saiklerle ve siyasi amaç doğrultusunda tutuklandıklarını hükmetti.” dedi.
AİHM'in son kararı ile daha önce Demirtaş kararında aldığı karar arasındaki paralelliğe dikkat çeken Demir, “Orada da mahkeme, 4 Kasım operasyonun öncesine, başlamasına ve dokunulmazlıkların kaldırılması sürecinin tamamına değinmişti. Çünkü Demirtaş kararında bu temel ilkeleri belirlemişti, şimdi ise o kararın vekilleri çin uyarlanmış halini söyledi” şeklinde konuştu.
'SEÇİM KONUŞMALARI TUTUKLAMA GEREKÇESİ YAPILMIŞTI'
Tüm tutuklu milletvekillerinin tek tek ifadesinin değerlendirildiğini söyleyen Demir, “AİHM, özellikle seçim zamanında çekilen görüntülerin yayınlanmasının ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirdiğini belirtti. Seçim kampanyalarında yapılan konuşmalar tutuklama gerekçesi yapılmıştı” dedi.
'VEKİLLER DERHAL SERBEST BIRAKILMALI'
Bundan sonra işleyecek süreci ilişkin de konuşan Demir, bu kararla birlikte yargılaması devam eden milletvekillerin derhal serbest bırakılmasının altını çizdi. Yargılaması biten milletvekillerinde yargılamasının yeniden yapılması ve haklarında beraat verilmesi gerektiğini söyleyen Demir, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Mahkeme bu kararla, HDP’li milletvekilleriyle ilgili yürütülen 4 Kasım operasyonuyla ilgili soruşturma ve yargılamaların hükümet tarafından organize edildiğini kabul etmiş oldu. Çünkü burada özellikle siyasi amaçla tutuklama meselesinin vekillerle ilgili devam eden yargılamalar düşürdüğü gölgeyi görmek lazım. 18. Madde böyle bir ihlal konusu. Siz bir insanla ilgili olağan bir yargılama yürütmemiş oluyorsunuz. Belli bir siyasi amaç dahilinde o insanları özgürlüğünden mahrum bırakmışsınız, seçme seçilme hakkını ihlal etmişsiniz. Bu şu demek bu ihlal verildikten sonra bu kişi ile ilgili iç hukukta ya da o devletin yargılamasında yürütülen bütün süreçlerin ortadan kaldırılması gerekiyor.”
“4 Kasım 2016 operasyonu tamamen çökmüştür” diyen Demir, “Hukuken mahkûm olmuştur ve 4 kasım darbesi dediğimiz meseleyi ete kemiğe büründüren bir uluslararası mahkeme kararıdır” değerlendirmesinde bulundu.
NE OLMUŞTU?
4 Kasım 2016’da ilk olarak dönemin HDP Eş Genel Başkanı Figen Yüksekdağ, ardından HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş gözaltına alındı. Aynı gece gözaltına alınan Grup Başkanvekili İdris Baluken, milletvekilleri Selma Irmak, Leyla Birlik, Gülser Yıldırım, Abdullah Zeydan, Ferhat Encü, Nihat Akdoğan ve Nursel Aydoğan, daha sonra çıkarıldıkları mahkemece tutuklandı. Sonrasında devam eden operasyonlarda, 11 Aralık 2016 tarihinde HDP Grup Başkanvekili Çağlar Demirel ve milletvekili Besime Konca, Meclis çıkışında gözaltına alınarak tutuklandı. HDP’li Burcu Çelik Özkan ise 19 Nisan 2017’de Muş’ta tutuklandı.
AİHM KARARI UYGULANMADI
HDP’li seçilmişler AİHM başvurularda bulundu. AİHM’e yapılan başvurulara dair ilk karar 20 Kasım 2018 tarihinde Demirtaş hakkında çıktı. Demirtaş’ın siyasi nedenlerle tutuklandığına karar veren AİHM, derhal serbest bırakılması yönünde karar verdi. Karşı hamle olarak Demirtaş’ın aldığı 4 yıl 8 ay hapis cezası, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi tarafından onaylandı ve Demirtaş hükümlü hale getirildi.
AİHM Büyük Daire’de görülecek duruşma öncesi, Demirtaş’ın yargılandığı Ankara 19. Ağır Ceza Mahkemesi, avukatların dahi katılmadığı duruşmada tahliye kararı verdi. 18 Eylül 2019’de görülen AİHM Büyük Daire’si sonrası Demirtaş’ın tahliyesi edilmesi beklenirken, yargıya bir müdahale daha geldi. Yüksekdağ ve Demirtaş hakkında 20 Eylül 2019 tarihinde Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 6-8 Ekim Kobanê eylemleri gerekçesiyle yürütülen soruşturmada tutuklama kararı verildi.
AİHM Büyük Daire kararı öncesi de AKP iktidarı 6 yıl 3 ay derdest olan Kobanê Davası’nı genişleterek, mükerrer soruşturma ile operasyon gerçekleştirildi. AİHM Büyük Daire 22 Aralık 2020’de Demirtaş hakkında ihlal kararı vererek, tahliye edilmesine hükmetti. AİHM tarafından Kobanê Davası’na gerekçe yapılan tweetlerde suç olmadığı tespitleri de yapıldı. AİHM kararının ardından hızla devreye giren yargı, HDP’nin kapatma gerekçesi yapılan Kobanê iddianamesi, 7 Ocak 2021’de kabul edildi.
(HABER MERKEZİ)
