Yeşil Sol Parti adayı Derman Tarancı: İlk işim faili meçhulleri aydınlatmak olacak

Esra ÇİFTÇİ

Artı Gerçek - 14 Mayıs'ta yapılacak cumhurbaşkanı ve milletvekili genel seçiminde yüksek rekabetin yaşanacağı şehirlerden biri de Mersin olacak. 31 yıl önce, 20 Kasım 1992’de Hizbullah tarafından katledilen Cahit Sıtkı Tarancı’nın yeğeni gazeteci Namık Tarancı’nın eşi ve mücadele arkadaşı Derman Tarancı, Emek Partisinin Yeşil Sol Parti listelerinden Mersin milletvekili adayı oldu. Tarancı Artı Gerçek’in sorularını yanıtladı.

'YAŞADIKLARIM TOPLUMSAL MÜCADELE İDDİAMI DAHA DA PERÇİNLEDİ'

Biraz kendinizden bahseder misin?

Ben Dersim’de doğdum, Diyarbakır’da okudum. Öğrencilik yıllarımda gerçekten demokrasi mücadelesinin yürütüldüğü yılları yaşadım. Dersimli olup, Diyarbakır’da da okuyunca sorgulayan, soran bir yapım vardı. 12 Eylül Türkiye toplumunda bir milattır, bütün toplum çok büyük acılar çekti, ben de payıma düşeni yaşadım. 12 Eylül’de henüz 18 yaşındaydım, gözaltına alındım ve 45 gün boyunca korkunç işkencelerden geçtim, o kadar korkunçtu ki anlatmaya dilim varmıyor. Yaşadıklarım toplumsal mücadele iddiamı daha da perçinledi. Namık katledildikten sonra da mücadelem devam etti.

'ENSESİNE KURŞUN SIKIP ÖLDÜRÜYORLAR'

Namık Tarancı nasıl katledildi?

Namık’ı önceden de tanıyordum, arkadaşlığımız vardı ama biz 88’de evlendik. Namık “Gerçek” gazetesinin Diyarbakır temsilcisiydi, gazeteciliğinin yanı sıra şairdi de. 90’lı yılları hatırlarsınız, yargısız infazların yaşandığı yıllardı, özellikle Diyarbakır bu illerden biriydi. Doğu’da enseye kurşun, batı da domuz bağı ile aydınlar katlediliyordu. Namık’da 1993 yılının 20 Kasım’ında katledildi.

Evdeydim. Sabah 07.30’da Namık hazırlanıp evden çıktı. Bir mahkeme vardı, onu izleyecekti, haberini yapacaktı. Bir saat sonrasına da buluşacaktık, oğlumuzu gezdirmeye götürecektik, o gün öyle bir plan yapmıştık. Namık evden çıktıktan 20 dakika ya da yarım saat sonra kapı çalındı. Kapıyı açtım biri yüzüme “eşinizi vurdular” dedi. Anlık bir şok yaşayıp, yalınayak sokağa fırladım. Namık’ı kanlar içinde sokağın ortasında yerde yatarken gördüm. Gören duyan olmamış, ya da korktuklarından kimseden bilgi alamadık. Tek bildiğimiz iki kişi geliyor, önce Namık’ın ismini sesleniyor, Namık’ın dönmeye çalışmasıyla ensesine kurşun sıkıp öldürüyorlar. Sonra da hiç telaş yapmadan, koşturmadan çekip gidiyorlar.

'İNSAN HAKLARI MÜCADELESİNİ HİÇ AMA HİÇ BIRAKMADIM'

Namık Tarancı katledildikten sonra nasıl bir süreç yaşadınız?

Gerçekten zor süreçlerdi. Duygusal olarak çok zorlansam da bu mücadeleyi hiç bırakmadım. Namık katledildikten sonra oğlumu da alıp Mersin’e yerleştim, Mersin’de İnsan Hakları Derneği (İHD) yöneticiliği yaptım, insan hakları mücadelesini hiç ama hiç bırakmadım. Emek partisinde yöneticilik ve kuruluş aşamasında bulundum, Emek Partisi Mersin il başkanlığı yaptım. 2014-2019 yılları arası Emek partisinden Dersim il genel meclisi üyesi oldum. Dersim’de beş yıl yerel yönetimlerde yer aldım. Şu an da Emek partisinden Yeşil Sol parti milletvekili adayıyım.

'TETİKÇİLER DEĞİŞİR ÖNEMLİ OLAN SİSTEMİN DEĞİŞMESİ'

Bir dönem Hizbullah’tan cezaevinde yatmış kişiler bugün Hüda-Par’dan milletvekili adayı. Ne hissediyorsunuz?

HÜDA PAR'ı biliyoruz, tanıyoruz, kimlerden oluştuğunu, zihniyetlerini de biliyoruz, bana bizzat yaşattılar. Tansu Çiller, Mehmet Ağar gibi isimlerin yarattıkları bir örgüt. Şimdi de AKP - HÜDA PAR ittifak halinde, yani zihniyet hep aynı. Elbette Mersin’de bunların aday olması beni duygusal olarak üzüyor, onların her seçim otobüsleri geçtiğinde Namık’ın katledildiği anlar aklıma geliyor. Namık’ın şair olması, gazeteci olması, toplumsal mücadelenin içinde yer alması, demokrasiyi savunması, insan haklarını savunması hepsi aklımda, böyle güzel bir insanı katletmelerini nasıl unuturum? Dün faili meçhul cinayetlerde eli kanlı olanlar, bugün kadınlar üzerinden karanlık bir süreci örmeye çalışıyorlar. Toplumu karanlığa itmeye çalışıyorlar. Bu sistemin bir an önce değişmesi gerek, tetikçiler değişir önemli olan sistemin değişmesi. Demokratik, eşitlikçi, özgürlükçü bir sistem gelmeli, ben bunun için elimden geleni yapacağım.

'EKONOMİK KRİZ HER YERDE SORUN'

Seçim çalışmalarınız nasıl gidiyor?

Çok yoğun bir şekilde çalışıyoruz, mahalleleri geziyoruz, insanları dinliyoruz. Ben özellikle kadınları ve gençleri dinlemeye özen gösteriyorum. Mersin demokratik ve sosyal insanların çoğunlukta olduğu bir yer. Tabi Mersin’de de tüm Türkiye’de olduğu gibi ekonomik kriz çok ciddi bir sorun. Özellikle kadınlar bundan çok etkileniyor. Kadınlar kendilerinden vazgeçmiş çocukları için çok endişeleniyorlar.

'GONCA KURİŞ'İ DE UNUTMAMAK GEREK'

Meclise gittiğinizde ilk işiniz ne olacak?

İlk yapmak istediğim faili meçhul cinayetlerin üzerine gitmek, aydınlatmak olacak. Benim Namık’a ve 17.000 faili meçhul cinayete kurban gitmiş tüm insanlara sözüm var. Bu arada Gonca Kuriş’i de unutmamak gerek. Kendisi İslamcı bir kadındı, kadın haklarını savunan biriydi, birlikte çok fazla kadın mücadelesi yürüttük, Mersin’de çok iyi tanıyorum kendisini. Ne yaptılar? Gonca Kuriş’i de işkence ve domuz bağıyla öldürdüler. Velhasıl, dünün karanlık güçleri bugün yine piyasaya çıktı. Tabi birdenbire olmadı. 2010 yılında AKP iktidarı cezaevi kapılarını hiçbir hukuki dayanağı olmadan açtı ve davul zurnayla bütün Hizbullahçıları serbest bıraktı. Dediğim gibi ilk işim faili meçhul cinayetleri aydınlatmak ve demokrasi mücadelesinde ne gerekiyorsa onu yapmak olacak.

DERMAN TARANCI KİMDİR?

Derman Tarancı 1962 yılında Dersim’de doğdu. 1991 yılında Diyarbakır Gerçek Dergisi’nde bir süre görev yaptı. 1992 yılında eşi Namık Tarancı’nın katledilmesinden sonra Mersin’e yerleşti. Mersin İHD yöneticiliği yaptı. Emek Partisi’nin kurulması ile yöneticilik ve il başkanlığı görevlerinde bulundu. 2014 yılında Dersim İl Genel Meclis Üyeliğine Emek Partisi tarafından gösterilip, seçim sonrası 5 yıl Dersim İl Encümenliği görevinde bulundu. 2019 yılından beri Emek Partisi il yöneticiliği yapıyor. Tarancı bir çocuk annesidir.