Güneş çarpması nedir, belirtileri nelerdir, nasıl korunmalı?
Artı Gerçek - Türkiye genelinde kavurucu sıcaklar etkisini sürdürüyor. Hissedilen sıcaklıkların bazı bölgelerde 40 dereceyi aşması bekleniyor.
Sıcak havaya bağlı olarak güneş çarpması vaka sayısında da son günlerde artış var. Peki güneş çarpması nedir, belirtileri nelerdir? Güneş çarpmasından korunmak için ne yapmalı?
GÜNEŞ ÇARPMASI NEDİR?
Güneş çarpması, yüksek sıcaklığa maruziyet nedeniyle meydana gelen vücuttaki aşırı ısınma halini ifade eder. Sıcak maruziyetinin en ciddi seyrinde vücut sıcaklığı 40 derece ve üzerine çıkar. Aşırı sıcak havayla birlikte nem oranının yüzde 70'in üzerine çıkması, güneş çarpmasına neden olabiliyor. Uzmanlar, özellikle 11.00-15.00 saatleri arasında güneşe çıkılmaması tavsiyesinde bulunuyor.
GÜNEŞ ÇARPMASI HANGİ RAHATSIZLIKLARA NEDEN OLUR?
Zamanında müdahale edilmemesi halinde kalıcı zararlar ya da ölümle sonuçlanabilir. Özellikle çocuk ve yaşlılarda hayati risk oluşturabilir. Sıcaklıktan bitkin düşmekten başlayarak yaşamı tehdit edici güneş çarpması vakalarına kadar olan sıcaklık ile ilişkili rahatsızlıklarda uygun tıbbi müdahale yapılmadığı takdirde iç organlarda hasar meydana gelebilir. Beyin, kalp, böbrekler ve kas dokusu, tedavi edilmemiş güneş çarpması olgularında hasar görebilecek organlar arasında yer alır. Tedavi gecikmeye devam ettiği sürece daha ciddi komplikasyonlar ve ölüm gibi yıkıcı sonuçların gelişme riskinde de bir artış söz konusu olabilir.
GÜNEŞ ÇARPMASININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Güneş ve sıcak maruziyeti sonrasında vücutta su ve tuz kaybı meydana gelir. Bu durum sonucunda da halsizlik, güçsüzlük ve kas krampı gibi sıcak kaynaklı bitkinlik hali meydana gelebilir. Bu durumun ilerlemesi ve vücudun ısı dengesini koruma kabiliyetini kaybetmesi halinde vücut sıcaklığı tehlikeli düzeyde yükselerek güneş çarpması adı verilen durumun oluşmasına neden olabilir. Rektal ölçümlerde 40 derece ve üzeri vücut ısısının tespit edilmesi güneş çarpmasının ana belirtisini oluşturur. Kafa karışıklığı, huzursuzluk, konuşma bozukluğu, deliryum, nöbet ve koma şeklindeki nörolojik belirtiler de güneş çarpması sonucu oluşabilecek belirtiler arasındadır.
Güneş çarpması sonrası oluşabilecek diğer belirti ve bulgular şu şekilde özetlenebilir:
- Terleme değişiklikleri
- Bulantı ve kusma
- Ciltte kırmızı renk değişikliği
- Soluk alıp vermenin hızlanması
- Çarpıntı
- Zonklayıcı baş ağrısı
GÜNEŞ ÇARPMASI TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Güneş çarpması tedavisinde temel olarak bireyin vücut sıcaklığının düşürülmesini ve böylelikle başta beyin olmak üzere hayati organların hasar almasının önüne geçilmesi hedeflenir. Vücut sıcaklığının ani olarak düşürülmesinde soğuk banyo yapılması oldukça etkili olabilir. Ancak ileri yaşlı ya da çeşitli kalp rahatsızlığı olan bireylerde buz banyosu tedavisi çeşitli yan etkiler doğurabileceği için dikkatli olunmalıdır. Soğuk su tedavisinin mümkün olmadığı zamanlarda sağlık çalışanları tarafından bireyin vücut ısısını düşürmeye yönelik olarak evaporatör (buharlaştırıcı) soğutma tekniklerinin kullanılması da güneş çarpması nasıl geçer sorusunun yanıtları arasındadır. Bu uygulamalarda bireyin vücuduna soğuk su damlatılır ve ardından ılık hava akımı ile buharlaştırılır. Doğal terlemeye benzer şekilde gerçekleştirilen bu yöntemde buharlaşma ile cilt ısısının dengelenmesi sağlanır. Kasık ve koltuk altı bölgelerine buz torbası koyulması, güneş çarpması tedavisinde uygulanan bir diğer yöntemdir.
Vücut ısısını soğutma yöntemleri uygulanırken bazı bireylerde titreme meydana gelebilir. Titremenin oldukça kötü bir durumda olduğu hastalarda çeşitli ilaçlar ile hastanın sakinleşmesi ve kas hareketlerinin kontrol altına alınması sağlanabilir. Güneş çarpması tedavisinde dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da ateş düşürücü ilaçlardan uzak durulması gerektiğidir. Güneş çarpması olan bireylerde ateş düşürücü ilaç kullanımı, karaciğer üzerinde zehirleyici etki gösterebileceği için kaçınılması gereken bir uygulamadır.
GÜNEŞ ÇARPMASINDAN KORUNMAK İÇİN NE YAPMALI?
Güneş çarpmasından korunmak için aşağıda verilen tavsiyelere uymak gerekmektedir.
- Aşırı sıcak havanın etkili olduğu günlerde mümkün olduğunca güneşten kaçınmalı, zorunlu olmadıkça 11.00-15.00 saatleri arasında dışarıya çıkılmamalıdır.
- Aşırı sıcaklarda gölgede bulunulmalı, ağır işler ve spor yapılmamalıdır.
- İnce, açık renkli bol elbiseler giyilmeli, şemsiye veya geniş kenarlı şapka kullanılmalıdır.
- İmkânlar ölçüsünde sık duş alınmalıdır.
- Ağır ve yağlı yiyeceklerden kaçınmalı ve bol bol sıvı tüketilmelidir. (HABER MERKEZİ)
