İnsan vücudu dinlenme halinde de kalori harcıyor: Bazal metabolizma nedir, nasıl hesaplanır?

Artı Gerçek - Diyet sürecine girildiğinde ilk akla gelen kavramlardan biri metabolizma hızı.

İnsan vücudu dinlenme halindeyken de kalori yakıyor. Vücudun dinlenme halinde de, nefes alıp verme, kan dolaşımı, sindirim, beyin ve sinir sistemi fonksiyonları ve hücre üretimi gibi temel yaşamsal işlevleri devam ettirmesi nedeniyle bir enerji harcanıyor.

BAZAL METABOLİZMA HIZI (BMH) NEDİR?

Bazal metabolizma, kişinin vücudunun tamamen istirahat halindeyken yaptığı minimum enerji harcamasıdır. Bu enerji harcaması, vücut fonksiyonlarının devamı için gerekli olan kalp atışı, solunum, sindirim ve hücre yenilenmesi gibi temel faaliyetler için gereklidir.

Bazal metabolizma hızı (BMH) kişinin yaşı, cinsiyeti, boyu, kilosu ve kas kütlesi gibi faktörlere bağlıdır. Bazal metabolizmayı hesaplamak için çeşitli formüller kullanılabilir.

Bu formüller sadece tahminlerdir ve gerçek BMH, kişinin yaşam tarzı, aktivite düzeyi ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir. Bu nedenle, daha doğru bir BMH hesaplaması için bir sağlık uzmanına başvurmak önerilir.

Bazal metabolizma hızı, kişinin vücudunun temel yaşamsal fonksiyonları yerine getirmek için ihtiyaç duyduğu minimum kalori miktarına karşılık gelir ve kişiden kişiye farklılık gösterir. Bazal metabolizma ve dinlenme metabolizması sıklıkla karıştırılmaktadır. Dinlenme metabolizma hızı hesaplanırken vücudun yaşamsal fonksiyonlar dışında dinlenme halindeyken harcadığı kalorilerin de hesaba katılması gerekmektedir. Ancak her iki durumda da vücudun başka herhangi bir aktivite yapmıyor iken harcadığı enerji/kalori miktarı söz konusudur. Bazal metabolizma hızı genellikle yaşla birlikte vücuttaki yağsız vücut kütlesinin azalması sebebiyle düşer. Ortalama olarak kişilerin günlük kalori ihtiyacının %60-75’ini bazal metabolizma oluşturur. 20’li yaşlardan itibaren bazal metabolizma hızı her on yılda bir %1-2 oranında azalır. Ancak kişilerin genetik yapısı, aktivite miktarı ve beslenme biçimlerine göre bazal metabolizma hızında farklılıklar görülebilir.

BAZAL METABOLİZMA HIZI NASIL HESAPLANIR?

Özellikle kilo alma ve kilo verme döngülerinde, spor aktivitelerinde harcanan kalorinin belirlenmesinde, diyet ve beslenme rutinine karar verilmeden önce bazal metabolizma hızı hesaplanır. Bazal metabolizma hızını hesaplamanın birkaç yolu vardır, ancak en çok kullanılan yöntem Harris-Benedict yöntemidir. Aşağıda Harris-Benedict formülünün orijinali yer almaktadır. BMH kadınlar ve erkekler için farklı sabitler kullanılarak hesaplanır.

Kadınlar için BMH;655,1 + (9,56 x kilo) + (1,85 x boy) – (4,68 x yaş)

Erkekler için BMH;66,5 + (13,75 x kilo) + (5,03 x boy) – (6,75 x yaş) formülleri kullanılarak hesaplanır.

Harris-Benedict formülü ise şöyledir:

Erkekler için BMH = 88,362 + (13.397 x kilo) + (4.799 x boy) - (5.677 x yaş)
Kadınlar için BMH = 447.593 + (9.247 x kilo) + (3.098 x boy) - (4.330 x yaş)

Bu formüle ek olarak Mifflin-St. Jeor ve Katch-McArdle formülleri de bulunur. Katch-McArdle formülü dinlenme metabolizma hızını hesaplamak için kullanılır. Mevcut hesaplama yöntemleri tam ve doğru değerleri yansıtmaz, gerçek BMH değeri ancak laboratuvar ortamında tespit edilebilir. Bu formüller sadece tahminlerdir ve gerçek BMH, kişinin yaşam tarzı, aktivite düzeyi ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir. Bu nedenle, daha doğru bir BMH hesaplaması için bir sağlık uzmanına başvurmak önerilir.

BAZAL METABOLİZMA HIZI DEĞİŞİR Mİ?

Bazal metabolizma hızı sabit bir değer değildir. Kişilerin yağsız vücut kütlesini artıracak egzersizler yapması, hormonal bozuklukların giderilmesi, doğru beslenme, düzenli uyku gibi desteklerle bazal metabolizma hızı artırılabilir. Günlük sıvı tüketimine dikkat edilmesi ve beden kitle endeksine göre kişinin alması gereken su miktarının altına düşmemesi de bazal metabolizmanın yavaşlamaması için önemlidir. (HABER MERKEZİ)