Siyasi iktidarın 'öngördüğü' büyüme gerçekleşti
Türkiye ekonomisi 2017'de yüzde 7.4 büyüdü. Büyüme rakamları siyasi iktidar temsilcilerinin daha önceki öngörülerinin de üzerinde açıklandı.
EKONOMİ - Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2017 yılının son çeyreğine (Ekim-Aralık) ilişkin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) verilerini açıkladı. Buna göre, Türkiye ekonomisi 2017 yılında yüzde 7,4 büyüme kaydetti.
Böylelikle Türkiye son dört yılın en hızlı yıllık büyüme performansını kaydetti. Gayrisafi milli hasılaya ilişkin yeni seri hesaplamaya göre 2013 yılında Türkiye ekonomisi yüzde 8,5 büyüme göstermişti. 2014'te yüzde 5,2'ye gerileyen ekonomik büyüme 2015'te yeniden yükselişle yüzde 6,1 olmuş fakat 2016'da yüzde 3,2 seviyesine kadar gerilemişti.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun açıkladığı verilere göre 2017'nin son çeyreğinde ise Türkiye ekonomisi yüzde 7,3 büyüdü.
Türkiye ekonomisi geçen yılın ilk çeyreğinde yüzde 5,3'lük, ikinci çeyreğinde yüzde 5,4'lük ve üçüncü çeyreğinde ise yüzde 11,1'lik büyüme kaydetti.
BEKLENTİ YÜZDE 7.3 ÇKMIŞTI
2017 büyümesi ekonomistlerin ve siyasi iktidarın beklentilerine paralel geldi. Ekonomistlerle gerçekleştirilen ankete göre 2017'de yıllık büyüme beklentisi yüzde 7,3 olmuştu. Ankette yılın son çeyreğine ilişkin ekonomik büyüme beklentisi ise yüzde 7,1 olarak kaydedilmişti. Bloomberg anketine katılan ekonomistlerin yılın son çeyreğine ilişkin ekonomik büyüme beklentisi ise yüzde 6,7 olarak belirlenmişti.
EN ÇOK HİZMETLER SEKTÖRÜ BÜYÜDÜ
Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH, 2017 yılında bir önceki yıla göre yüzde 19 artarak 3 trilyon 104 milyar 907 milyon TL oldu.
Gayrisafi yurtiçi hasılayı oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2017 yılında tarım sektörünün katma değeri yüzde 4,7 arttı, sanayi sektörü yüzde 9,2 arttı, inşaat sektörü yüzde 8,9 arttı. Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinin toplamından oluşan hizmetler sektörünün katma değeri yüzde 10,7 arttı.
KİŞİ BAŞI GELİR 10 BİN 597 DOLAR
2017 yılında kişi başına GSYH cari fiyatlarla 38 bin 660 TL, ABD doları cinsinden 10 bin 597 dolar olarak hesaplandı.
SİYASİ İKTİDARIN ÖNGÖRDÜĞÜ TABLO GERÇEKLEŞTİ
Büyüme rakamları siyasi iktidar temsilcilerinin daha önce yaptığı büyüme öngörülerine paralel geldi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, daha önce yaptığı açıklamalarda, 2017'de yıllık büyüme oranının yüzde 7'yi aşacağını belirtmişti.
Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Cemil Ertem de, perşembe günü Milliyet gazetesindeki köşesinde "tarihi bir başarı" olarak tanımladığı 2017 yılı büyümesine ilişkin olarak, "2017 dördüncü çeyrek büyüme verisinin de oldukça iyi geleceği ve yılın tümünde yüzde 7’yi aşan bir büyümeye ulaşacağımız kesin gibi.." ifadelerini kullanmıştı.
Başbakan Binali Yıldırım ise büyüme rakamlarının açıklanmasından iki gün önce AKP Grup Toplantısı'nda yaptığı konuşmada, 2017'de Türkiye'nin büyüme oranının 7- 7,5 seviyesinde gerçekleşeceğini ve bu oranın Türkiye için rekor mahiyette olduğunu söylemişti.
BÜYÜMENİN KODLARI
Türkiye ekonomisi 2016 yılında ekonomide yaşanan yavaşlama sonrası hükümetin sağladığı başta Kredi Garanti Fonu olmak üzere istihdam ve vergi teşviklerinin desteğiyle 2017'de çoğunlukla iç talep öncülüğünde bir büyüme performansı gösterdi.
Darbe girişiminin etkilerini azaltmak başta olmak üzere ekonomideki olası bir yavaşlamanın önüne geçmek için geçen yıl hükümet inşaat, beyaz eşya ve mobilya sektörlerine yönelik uygulanan vergi indirimlerinin yanı sıra istihdama ve üretime ve KGF ile kredilere yönelik birçok teşvik ve destek verdi. Kredi Garanti Fonu'nun (KGF) 2017'de büyümeye tek başına 1.5-2 puana yakın destek sağlamış olduğu hesaplanıyor.
2017'de büyümenin yüzde 7,2 olarak gerçekleşeceği öngörüsünde bulunan TEB Finansal Piyasalar Strateji Müdürü Erkin Işık da büyümede KGF'nin etkisine dikkat çekti. Işık büyüme rakamları açıklanmadan önce yaptığı değerlendirmede büyümenin yarıdan fazlasının iç talepten kaynaklandığını ifade etti ve sabit sermaye yatırımları ve net ihracatın da belirgin katkısının olduğuna vurgu yaptı.
Işık, sabit sermaye yatırımlarının daha çok inşaat ağırlıklı olsa da, kapasite kullanım oranlarının çok yüksek seviyelere çıkmasıyla üçüncü çeyrekten itibaren makina-teçhizat yatırımlarında da toparlanma gözlendiğinin altını çizdi.
Yüksek büyüme oranı ve enerji fiyatlarındaki artış ile altın hariç carı açığın milli hasılaya oranının geçen yıl yüzde 4,6 ile 2015 ortasından beri en yüksek seviyesine çıktığına işaret eden Işık, "Gelişmiş ülke merkez bankalarının parasal duruşlarını sıkılaştırmaları veya daha az destekleyici hale getirmeleri ile global likidite şartlarında yaşanan kötüleşme, büyüme üzerinde aşağı yönde riskleri artırmaktadır. Ayrıca KGF desteğinin geçen yılki boyutlarda olmaması ve kredi büyüme hızındaki yavaşlama ile 2018 yılında büyüme hızının yüzde 4 civarına gerileyeceğini öngörüyoruz" değerlendirmesinde bulundu.
YABANCI KURUMLARIN BEKLENTİSİ
Hükümetin büyümeyi hızlandırma yönünde attığı adımlar sonrasında uluslararası kuruluşlar da Türkiye'nin 2017 büyümesine ilişkin beklentilerini yukarı yönlü revize etmişti. Ocak ayında yayınladığı raporunda Dünya Bankası, Türkiye'nin 2017 yılına ilişkin büyüme tahminini yüzde 6,7'ye yükseltti, 2018 beklentisini ise yüzde 3,5'te sabit tuttu.
Benzer şekilde IMF'de Türkiye'ye ilişkin büyüme beklentisinde yukarı yönlü düzeltmeye gitmişti.
IMF, Arjantin’in başkenti Buenos Aires’te 19-20 Mart tarihlerinde düzenlenen "G20 Bakanlar ve Merkez Bankaları Toplantısı" öncesinde "Küresel Beklentiler ve Politika Zorlukları" başlıklı raporunu yayımladı. Raporda, Türkiye’ye yönelik 2017 büyüme tahmini de yüzde 5,1’den yüzde 6,3’e yükseltildi.
HIZLI BÜYÜME VERİSİ İSTİHDAMA YANSIMADI
