Karar yorgunluğu: Karar verme baskısı enerjinizi tüketebilir

Bugün spor yapsam mı, kafeye mi gitsem, akşam ne yesem, sabah işe giderken ne giysem, ona mesaj atsam mı, birini eve davet etsem mi, ona ne ikrtam etsem?... Beynimiz günde bunlar gibi on binlerce önemli önemsiz karar vermek için mesai harcıyor.

Rakamsal olarak ifade etmek gerekirse Britanya’daki Leicester Üniversitesi’nde öğretim görevlisi Eva Krockow’un verdiği bilgiye göre 35 bine kadar karar gün içinde beynimizde dolaşıyor.

Gün sonunda kendinizi yorgun hissediyor ancak nedenini tam olarak anlayamıyorsanız bunun sebebi karar yorgunluğu olabilir.

KARAR VERMEK BUNALTICI HİSSETTİRİYOR

Diken'de yer alan habere göre, Amerikan Psikoloji Derneği’nde Lynn Bufka karar yorgunluğunu, karar vermenin, büyük ya da küçük, bunaltıcı hissettirmesi olarak tanımlıyor. "Bence çoğumuz düşünmenin ve dünyada var olmanın arkasında yatan eforu fark etmiyoruz. Ancak pandemi bizi bunu düşünmeye itti çünkü çok sayıda değişen bilgiyle karşılaştık" diyerek salgının etkisine dikkat çekiyor: "Son iki yılda önce maske takmaya gerek olmadığı söylendi, sonra takılması gerektiği… Derken hangi tip maskenin daha iyi olduğu… Bütün bunları düşünmek çok büyük bir efor gerektiyor. Bu da diğer tür kararları vermeyi zorlaştırıyor."

Case Western Reserve Üniversitesi’nden Grant Pignatiello’ya göre karar yorgunluğu muhakemenize zarar vererek aceleyle karar vermenize ya da karar vermekten kaçınmanıza neden olabiliyor: "İnsanlar yeterince düşünmedikleri ve ani karar verdikleri için sonrasında pişman olacakları bir seçim yapmaktan korkuyor".

KARAR YORGUNLUĞU YAŞIYOR MUSUNUZ?

Bufka’ya göre zamanla biriken bir durum olduğundan karar yorgunluğunu fark etmesi zor olabilir ancak bazı işaretleri şöyle sıralıyor: "Normalde zorluk çekmeyeceğiniz durumları daha sinir bozucu buluyor ya da başa çıkmakta zorlanıyorsanız karar yorgunluğu yaşıyor olabilirsiniz. Telefona düşen bildirimler ya da son haberler gibi gelen bilgileri işlemekte zorlanabilirsiniz."

Pignatiello ise normalde ikinci kez bile düşünmeden alacağınız kararların sizi zorlaması durumunu işaret ediyor: "Daha duygusal hissediyorsanız veya hayatın yükü daha ağır gelmeye başladıysa bu da iç kaynaklarınızın tükendiği ve bunun sonucu olarak karar yorgunluğu riskinin daha fazla olduğu anlamına gelebilir."

TEKRARLARA GÜVENMEK

Pignatiello’ya göre karar yorgunluğunu azaltmanın en iyi yollarından biri her gün alınan kararların bazılarını otomatiğe bağlamak: "Bazı teknoloji şirketi CEO’larının her gün aynı tip kıyafeti giymesinin bir nedeni var. Her gün çok sayıda insanın hayatını etkileyecek karar veriyorsanız mümkün olan bütün kaynağınızı bu seçimlere aktarmak isteyeceksinizdir"

Bufka’nın da benzer bir öneriyi yemek konusunda veriyor: "Sevdiğiniz, besleyici, temel ihtiyaçlarınızı karşılayan bir kahvaltı varsa ona bağlı kalın."

Bir diğer tavsiyesi ise duygusal ve zihinsel yükün fazla olacağı zamanları önceden kestirmeye çalışıp böyle dönemlerde alacağınız karar sayısını mümkün olduğunca azaltmak. Kararları önceden almak ya da karar verme görevini başka insanlara devretmek de yorgunluğunuzu azaltabilir.