Pesah bayramı bugün başladı

Yahudiler'in en önemli bayramlarından Pesah başladı. Tevrat'a göre Mısır'da Firavun'un köleleri olarak kullanılan ve üzerlerine ağır işler yüklenen Yahudiler, Tanrı'nın yardımıyla Musa'nın önderliğinde Mısır'dan çıkarlar. Ancak bu çıkış o kadar acele ve apar topar olmuştur ki, Yahudiler kendileri için hazırladıkları ekmeklerin hamurlarının mayalanmasını beklemeden pişirirler.

Bu yüzden, bu bayramda mayalı hiçbir ürün tüketilmez. Pesah boyunca Museviler mayasız hamurdan yapılmış matsa adındaki ekmeği yerler.

Yahudiler Hamursuz Bayramı'nda hiçbir kabaran veya mayalanan ürünü tüketemeyecekleri gibi, buğday, arpa, darı, yulaf, çavdar adı verilen tahılları ve bundan üretilmiş yan ürünleri de (makarna, bira, ekmek, vb.) evlerinde bulunduramazlar.

EVDE BÜYÜK TEMİZLİK

Hamursuz Bayramı'ndan önce evde büyük bir temizlik yapılır. Her taraf elbiselerin ceplerine kadar aranarak bu türden ürünlerin bulunmaması sağlanır. Evde bulunan bu türden ürünler satılabilir, bayram sonrası tekrar satın alınabilir.

Hamursuz Bayramı'nda Sofra: Hamursuz Bayramı'nın ilk iki ve son iki gecesi akşam evde ziyafet düzenlenir. Bu sofraya Seder adı verilir. Sofrada Hamursuz Bayramı'na özgün yiyecekler bulunur ve Mısır'dan çıkışın hikâyesini anlatan Agada diye bilinen hikâyeler okunur.

Türkiyeli Yahudiler tarafından da özel sofralar eşliğinde kutlanan bu bayram aynı zamanda barış, özgürlük ve kardeşliğin de sembolüdür.

BALAT SOKAKLARINDA YUMURTA ÇIRPAN KADINLAR

Yemek araştırmacısı Aylin Öney Tan Pesah'ı şöyle anlatıyor: Hafta boyunca mayalı hiçbir gıda yenilmeyecek, bütün aileyi bir araya getiren son bayram sofrası ise 23 Nisan’da kurulacak. Pesah döneminde sadece buğday unu değil, arpa, darı, çavdar, yulaf gibi her türlü tahıldan yapılmış mayalı hamur işlerinden uzak durmak gerekiyor; makarna, bira gibi tahıl bazlı ürünler de tüketilmiyor. Mutfaktan bütün bu ürünler boşaltılıyor; hatta bütün ev, ofis ve araba bile kırıntılardan temizleniyor, her yer dip köşe süpürülüyor, siliniyor; deyim yerindeyse şartlanıyor, tam bir bahar temizliği yapılıyor. Haliyle hiçbir şekilde mayalanmış ekmek de yenilmiyor, sadece matza denilen un ve sudan yapılmış yassı kraker gibi mayasız ekmeğe izin var. O da ekmek değil diyet krakeri gibi. O yüzden eskiden "Fısıh" da denilen bayramın en yaygın adı "Hamursuz Bayramı". Hamursuz ekmeği de denen matzadan tatlısıyla tuzlusuyla son derece lezzetli tarifler yapılabiliyor.

Örneğin; ıslatılıp sıkılan matza ufalanarak, kıyılmış ıspanak, yumurta, sıvı yağ, beyaz peynir ve kaşar peyniri ile karıştırılır, tepsiye konup fırına verilir; ıspanaklı börekten de lezzetli bir yemek olur.

Tatlı isteniyorsa gene iyice ıslatılıp sıkılan matza, iyice hamur gibi olması için makineden geçirilir, yumurta ve bir fiske tuz ile karıştırılır, lokma gibi yağda hatta bu iş için özel göz göz haznesi olan tavalarda kızartılır, pudra şekeri, bal veya şerbet dökülünce mis gibi tatlı olur. Bimuelos denilen bu bir nevi lokma benzeri tatlı çok sevilerek yenir.

Pesah için özel başka tatlılar da var. Bu dönemde un yerine ince toz gibi çekilmiş cevizle yapılan Gato de Pesah, yani Pesah keki ya da bir başka adıyla hamursuz kek de çok sevilen bir bayram lezzetidir. Aslında un yerine ceviz kullanılan bu tarife kimi zaman un gibi toz haline getirilmiş matza konulduğu da oluyor. Vakti zamanında evlerde hayatı kolaylaştıran elektrikli mikser gibi ev aletlerinin olmadığı dönemde Pesah zamanı geldi mi Balat sokakları gün boyu yumurta çırpan kadınların çıkardıkları tel çırpıcı sesleriyle yankılanırmış.