'Tavşan yüreği' adlı zeytinin yağı, dünyadaki en yüksek antioksidana sahip

Antalya'ya özgü iriliği ve et oranıyla dikkat çeken, yağ oranı düşük olduğu için de ağırlıklı sofralık olarak kullanılan tavşan yüreği zeytininden elde edilen zeytinyağının, içindeki sağlık bileşenleri olarak ifade edilen oleokantal oranıyla, dünyadaki diğer tüm zeytinyağı türleri arasında en yüksek orana sahip olduğu belirlendi.

Tavşan yüreği zeytini Antalya'da yıllık yaklaşık 100 ton, bu zeytin türünün yağı ise yaklaşık 2 ton üretiliyor.

İSPANYA'DA TEST EDİLDİ

Antalya Ticaret Borsası'nın (ATB) 2018 yılında coğrafi işaret tescili aldığı tavşan yüreği zeytiniyle Antalya'nın diğer iki zeytin türü beylik ve kara zeytin türleri, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi iş birliğiyle, zeytinyağı analizleri açısından dünyanın en iyisi kabul edilen İspanya Cordoba Üniversitesi'nin laboratuvarına gönderildi. ATB Başkanı Ali Çandır ve Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Mücahit Taha Özkaya, tahlil sonuçlarını açıkladı.

OLEOKANTAL ORANI EN YÜKSEK TAVŞAN YÜREĞİNDE

Antalya'ya özgü tavşan yüreği, beylik ve kara zeytinle ilgili coğrafi işarete temel oluşturacak çalışmalarını anlatan Ali Çandır, "Bu çalışma kapsamında Ankara Üniversitesi'nden Mücahit hocamızla birlikte iki yıldır hasat döneminde sıkımlar yaparak, bu zeytin türlerinin yağını İspanya Cordoba Üniversitesi'ne, sağlık bileşenlerinin testi için gönderdik. Buradan gelen test sonuçlarında tavşan yüreği zeytinyağımızın oleokantal oranının çok yüksek olması gerçekten çok önemli. Şu ana kadar yapılan çalışmalarda uzmanların söylediği, rastlanan en yüksek oran. Kilogramda 191 mg. Bu oranda oleokantal bulunan başka bir yağ bulunmadığını söylediler" dedi.

Sağlıkçıların bu sonuca göre, tavşan yüreği zeytinyağının bir anlamda ilaç gibi kullanabileceğini söylediğine işaret eden Çandır, "Bazı literatürlerde kansere karşı önleyici unsur oluşturduğunu ve kanser tedavisinde kullanılabileceğine dair çalışmalar olduğunu da gözlemledik. Biz tavşan yüreği zeytinyağımıza ATB olarak coğrafi işaret tescili alacağız ama bu gelişmeler doğrultusunda tavşan yüreği zeytinyağımızı sağlık açısından da daha iyi şekilde değerlendirmeye çalışacağız" diye konuştu.

'100 EURODAN AŞAĞI SATILMAZ'

Tavşan yüreğinin aslında sofralık bir tür olduğundan bahseden Çandır, "O nedenle yağı diğer yağlara göre yüzde 50 daha pahalı. Ancak bu test sonuçlarından sonra hocalarımız, litresinin 100 eurodan aşağı satılamayacağını söylüyor. Bu çerçevede üretim yapan insanlarımızın bu topraklara ait olan tavşan yüreği zeytinini daha çok ekerek daha da geliştiririz diye düşünüyorum. Ayrıca son dönemde pandemi nedeniyle de insanlar daha çok doğal ürünlere yönelmeye başladı ve bu anlamda zeytinyağına, hele tavşan yüreği zeytinyağına talepler de ciddi artış gösterdi" dedi.

İLAÇ GİBİ ZEYTİNYAĞI

Ankara Üniversitesi'nden Doç. Dr. Mücahit Taha Özkaya, 'Antalya ilinde yetiştirilen tavşan yüreği zeytin çeşidi, beylik ve kara zeytin tiplerinin coğrafi işarete temel oluşturabilecek şekilde yöresel farklılıklarının tespit edilmesi' projesi kapsamında bir rapor hazırladı. Doç. Dr. Özkaya, İspanya'dan gelen yazı üzerine hazırladığı raporunda, şu ifadelere yer verdi:

"Tavşan yüreği ve beylik zeytin çeşitleriyle kara zeytin tipinin kusursuz üretilmiş natürel sızma zeytinyağı önemli bazı minör bileşenler açısından 2 sezon ve farklı lokasyonlardan numuneler alınarak test edilmiştir. 2019-20 sezonunda her üç zeytinden numune alınıp zeytinyağı üretmek söz konusu olmuş olsa bile kara zeytin tipinin zeytinyağı kusurlu çıkınca analiz edilmemiştir. 2020-21 sezonunda ürün alınamayınca yine kara zeytinden zeytinyağı üretmek mümkün olamamıştır. Bu çalışmayla tavşan yüreği zeytin çeşidi için daha önce yürütmüş olduğumuz projede oleokantal seviyesi yüksek zeytin çeşidi olarak verilen bilgi doğrulamıştır. 191 mg/kg gibi çok yüksek bir oleokantal seviyesine sahip tavşan yüreği zeytin çeşidinden üretilen kusursuz natürel sızma zeytinyağı ilaç gibi kullanılabilmektedir. Antalya bu fırsatı değerlendirmelidir."

'ÜRETİM MALİYETİ DİĞER BİTKİSEL YAĞLARDAN ÇOK YÜKSEK'

Dünyada üretilen bitkisel yağ miktarının yaklaşık 200 milyon ton olduğunu, bunun yaklaşık 3 milyon tonunu zeytinyağının oluşturduğunu belirten Doç. Dr. Özkaya, "Bu zeytinyağının da yaklaşık yüzde 70-75'i üretici ülkeler tarafından tüketilmektedir. Ülkemizin bitkisel yağ ihtiyacının yaklaşık 2 milyon ton olduğunu, bunun da 150-170 bin tonunun zeytinyağından karşılandığı düşünüldüğünde zeytinyağının hem dünya hem de ülkemiz için bitkisel yağ ihtiyacını tek başına karşılayabilecek kadar yeterli olmadığı görülebilir" dedi.

Zeytinyağını diğer bitkisel yağlardan ayıran unsurlar bulunduğunu, 3 bin yıl yaşayabilen bir meyve ağacının meyve yağı olması nedeniyle rafinasyona ihtiyaç duymayan tek yağ olduğunu kaydeden Doç. Dr. Mücahit Özkaya, kendine özgü yapısı nedeniyle üretim maliyetinin diğer bitkisel yağlardan çok yüksek olduğuna işaret etti.

Coğrafi işaretli tavşan yüreği zeytinin zeytinyağının da coğrafi işaret tescili alması gerektiğini kaydeden Doç. Dr. Özkaya, "Tavşan yüreği potansiyeli yüksek bir çeşit. O nedenle bölgede yaygınlaştırılmalı ve mutlaka meyvesiyle, yağıyla ekonomiye kazandırılmalı" dedi.

Sağlık için zeytinyağı üretimine girilmesi gerektiğini söyleyen Doç. Dr. Özkaya, oleokantal seviyesi yüksek zeytinyağı çeşitlerinin litresinin 100 eurodan alıcı bulduğunu, tavşan yüreği zeytinyağının da litresinin 100 eurodan satılabileceğini söyledi. (DHA)