Covid-19, SARS ve MERS: Tüm Coronavirüslere karşı 'evrensel aşı' geliştiriliyor

Bilim insanları, bir yıldan kısa bir süre içinde Coronavirus’e (Covid-19) karşı etkili ve güvenli aşılar geliştirerek büyük bir başarıya ulaştı. Şimdi ise araştırmacılar, yalnızca Covid-19’a karşı değil, Coronavirüslerin neden olduğu SARS ve MERS gibi tüm ölümcül hastalıklara karşı koruyabilen evrensel bir aşı üzerinde çalışıyor.

Bilim insanları, günümüzdeki ve gelecekte Coronavirus kaynaklı hastalıkları durdurmak için virüslerin ortak özelliklerinden yola çıkarak tek bir aşı yapmaya çalışıyorlar.

GELECEKTE CORONAVİRUS KAYNAKLI BAŞKA HASTALIKLAR GÖRÜLEBİLİR

Covid-19'a neden olan virüs, 2003'te SARS ve ardından 2009'da MERS'in ardından, yirmi yıldan kısa bir süre içinde büyük bir uluslararası halk sağlığı krizini tetikleyen üçüncü Coronavirus olma özelliğini taşıyor. Bu tür Coronavirusler, hayvanlar ve insanlar arasındaki temastan yayıldığından, bilim insanları gelecekte Coronaviruslerden kaynaklanan başka hastalıkların da görüleceğini tahmin ediyor.

2.5 MİLYAR STERLİN YATIRIM

Sputnik'in aktardığı habere göre bu yılın başlarında, bulaşıcı hastalıklara karşı aşılar geliştiren küresel bir ortaklık olan Salgın Hazırlık Yenilikleri Koalisyonu (CEPI), 'gelecekteki pandemi riskini azaltmak ve hatta ortadan kaldırmak' için 2.5 milyar sterlin (yaklaşık 29 milyar Türk lirası) değerinde beş yıllık bir plan başlattı.

CORONA’NIN TÜM MUTASYONLARINA KARŞI KORUMA

Söz konusu plan, daha bulaşıcı ve ölümcül olduğu düşünülen Güney Afrika ve Brezilya türleri de dahil olmak üzere tüm Coronavirus varyantlarına karşı bir aşı geliştirmek için bir ABD şirketi olan VBI Vaccines ile 24 milyon sterlinlik bir ortaklık içeriyor.

İngiliz hükümetinden 276 milyon sterlinlik fon alan CEPI, ayrıca SARS, MERS ve Covid-19 dahil olmak üzere çok çeşitli Coronaviruslere karşı koruma sağlayabilecek 'hepsi bir arada' aşılar üzerinde çalışan araştırmacılardan teklifler istiyor.

EVRENSEL AŞI ARAYIŞI NEDEN BAŞLADI?

Bununla birlikte, evrensel bir aşı arayışı, 2020’nin başlarında Covid-19 ile enfekte olmuş insanlardan alınan kan örneklerinin, SARS’a ve MERS’e neden olan virüsün başak proteinini nötralize edebilen antikorlar içerdiğinin bulunmasıyla başladı.

İNSAN DENEMELERİ BAŞLADI

Bu yılın nisan ayına kadar, onlarca Coronavirus’e karşı koruma potansiyeli olan bir aşının ilk insan denemeleri başladı.

Diğer taraftan söz konusu aşı, şimdiye kadar SARS, Covid-19, MERS ve yarasa Coronavirusleri de dahil olmak üzere çeşitli Coronaviruslere ve ayrıca Delta varyantı gibi Covid-19 varyantlarına karşı farelerde etkili olduğuna dair umut verici işaretler gösterdi.

‘EVRENSEL AŞI’ NASIL ÇALIŞIYOR?

ABD’nin Maryland eyaletindeki Walter Reed Ordu Araştırma Enstitüsü'nden (WRAIR) Kayvon Modjarrad, sivri ferritin nano parçacığı (SpFN) içeren bir aşı geliştirdi. Kanda bulunan bir protein olan ferritinden elde edilen nano parçacıklar, Coronavirus’ün yüzeyinde başak proteinle birleştirildi.  Modjarrad ve meslektaşları, Coronavirus aşılarının bu sayede başak proteinin bağışıklık sistemimize birçok açıdan tekrar tekrar sunulduğunu söyledi.

Bu tekrarlama, Coronavirus’ün orijinal versiyonunu değil, onun yeni varyantlarını ve 2003 yılında SARS pandemisine neden olan SARS-CoV virüsünü de hedefleyebilen 'geniş nötralize edici antikor tepkileri' üretmesine neden olduğu belirtildi.

Şu anda, insanlarda test edilen aşının, ayrıca MERS-CoV gibi diğer Coronaviruslerden ek başak proteinlerinin eklenmesi planlanıyor.