Van Gölündeki kuşlar risk altında: Kuluçkalama alanları tahrip ediliyor
Remzi BUDANCİR
VAN - Van Gölü havzası, kuş türleri açısından önemli bir yere sahip. Özellikle de kuşların kuluçka alanı olarak kullandığı, kıyı şeridinde uzanan sazlıklar... Ancak göçmen kuşlar açısından hayati öneme sahip olan Van Gölü kıyılarındaki bu yok edilmeye başlandı. Sazlıkların bir kısmı göllün kıyısında inşa edilen havaalanı içinde kaldı. Havaalanından kalkış yapan uçaklar nedeni ile kuşlar bu bölgeyi kullanamıyor.
SAZLIKLAR YOK EDİLİYOR
Sazlıkları tahrip olmasına neden olan diğer etken de kıyı şeridine yapılan sahil yolu. Kuraklığın da eksisi ile suların çekildiği sazlıkların bulunduğu bataklık alanın üzerine dolgu yapılarak yeni bir yol yapıldı. Sahil Yolu, Edremit’ten başlıyor, Van Kalesi'nin karşısına kadar kilometrelerce uzanıyor. Sahil yolu için dolgu yapılan bu alan kuşların kuluçkaya yattığı sazlıkların bulunduğu bölge. Dolgu yapılarak mucur dökülen yollar, bu bölgede bulunan sazlıkları bazı yerlere bir birinden kopararak kümeler halinde bırakılmış, bazı noktalarda ise tamamen yok etmiş durumda.
Kıyı şeridinde yaşanan tahribat bununla da sınırlı değil. Kıyıda yapılan evler ve var olan işletmeler de kuşlar açısından risk oluşturuyor. Şahıs arazileri üzerinde bulunan kahvaltıcılar, birçok noktaya dolgu yaparak sazlıkları tahrip etti. Kıyı kanunun uygulanması gerektiği ancak uygulanmayan bu bölgelerde tahribat devam ediyor.
240’A YAKIN KUŞ TÜRÜ
Van Gölü Havzasında bulunan kuş türleri ile ilgili Artı Gerçek’e konuşan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Özdemir Adızel, Van Gölü havzasında 240’a yakın kuş türünü tespit ettiklerini söyledi. Kuşların çok çabuk yer değiştiren canlılar olduğunu hatırlatan Adızel, “Ancak Van Gölü adalarında kuluçkaya yatan Van Gölü martısı var. Onlar sabit kuş türleri. Ermenistan’dan, Hazar Denizine, Güneyde Basra Görfezinden Türkiye’de Tuz Gölü’ne kadar yayılmış bir türdür. Fakat en önemli üreme alanlarından bir tanesi Van Gölü adalarıdır” dedi.
VAN SAZLIKLARI
Van Gölü Havzası, göçmen kuşlar açısından oldukça önemli bir nokta. Kuşların Kuzey Afrika’dan İran’a uzanan yolculuğunda önemli konaklama merkezlerinden biri. Bu bölge kuşların göç yolunda konakladığı yer olduğu gibi aynı birçok kuş türünün kuluçkalama alanı. Adızel, bir ucu havaalanına, bir ucu da Van Kalesi'ne uzanan sazlıkların özellikle kuşların kuluçkalaması için hayati öneme sahip olduğunun altını çizdi.
KORUNMASI GEREKEN KIYI YÜRÜYÜŞ YOLLARINA ÇEVRİLDİ
Kuş türlerinin gelişmesi için önemli olan sazlıkların tahrip edildiğini ifade eden Adızel, özellikle kıyı şeridinde bulunan işletmelere dikkat çekti. Bu işletmelerin Edremit kıyısı boyunca bir çok yerde bulunduğu ifadelerini kullanan Adızel, “Maalesef bu kahvaltı işletmelerin olduğu kesimlere dolgu yapıldı. Sulak alanlar dolduruldu. Buralar şahıs arazileri olduğu için çokta müdahale edilemedi. Aslında buraların olduğu haliyle muhafaza edilmesi gerekiyordu. Birde kıyıda dolgu çalışması yapıldı. Kıyı büyük oranda tahrip edilerek yürüyüş yolları yapıldı. Dolayısıyla kuşlar bunlardan rahatsız oldular” sözleri ile yapılan tahribatı anlatı.
DİK KUYRUK ÖRDEĞİ’NİN KULUÇKA ALANI YOK OLUYOR
Van Gölü çok sayıda göçmen kuş türleri yanı sıra nesli tükenmek üzere olan kuşlar açısından da oldukça önemli. Bunlardan biri risk altında olan Dik Kuyruk Ördeği. Bu kuş türünün Van Kalesi bölgesi ve Erçek gölünün bir kısmını kullandığını hatırlatan Adızel, şunları söyledi:
Küçük bir alanda, dünyada nesli tükenmek üzere olan Dik Kuyruk Ördeği kuluçkaya yatıyor. Bu yaz göçmenidir. Yazın bizim bu bölgeye gelir, kışı Burdur gölünde geçirir. Bütün Dünya’da nüfusu 14 bin civarında. Van Gölü havzası da, Erçek Gölü ve bu alan bu türün kuluçkaya yattığı önemli bir alandır. Bunun yanı sıra yaz aylarında 10 bine yakın Filamingo gelir. İran’ın Urmiye gölünde kuluçkaya yatıyorlar ama geçerken bizim burayı da kullanıyorlar. Onun dışında nesli tehlike altında olan yırtıcı kuş türleri de var. Küçük Akbaba onlardan bir tanesidir. Dünya çapında nesli tehlike altında olan bir türdür. Bu kuş türleri açısından Van gölü havzası oldukça önemlidir. Bu alanların mutlaka korunması gerekiyor.”
Van'da akarsuların yüzeyi dondu
