Astana başladı, taraflar yarın bir araya geliyor

Suriye görüşmelerinin beşinci turu, Kazakistan’ın başkenti Astana’da başladı. Gerilimi azaltmaya yönelik ortak çalışma grubunun oturumuyla başlayan Astana 5. turunun açılışında, Kazakistan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Anuar Jaynakov, silahlı muhalif gruplar da dahil görüşmelerde yer alacak tüm tarafların kente geldiğini söyledi. Astana’ya silahlı grupları temsilen 9 temsilcinin katıldığını duyuran Jaynakov oturumun ilk gününde görüşmelerin heyetler arasında ikili temaslar şeklinde sürdürüleceğini, ikinci gün ise oturumların tarafların katılımıyla yapılacağını açıkladı. Görüşmelere Ürdün ve ABD temsilcileri de gözlemci olarak katılıyor.

İKİLİ GÖRÜŞMELER BAŞLADI

Ürdün ve ABD'den diplomatların da katıldığı toplantılarda, Birleşmiş Milletler'i (BM) Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura temsil ediyor. Türk heyetinin başında da Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sedat Önal bulunuyor.

Rusya'yı Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Suriye Özel Temsilcisi Alexander Lavrentiev, İran'ı ise Dışişleri Bakanı Yardımcısı Hüseyin Ensari temsil ediyor.

Astana görüşmelerine katılım konusunda farklı düşünüp gelmeyen muhalif yapılanmalar da var. Ceyşul İslam (İslamın Askerleri) grubunun lideri olan Muhammed Alluş’un görüşmelere katılmayacağı belirtildi. Diğer taraftan görüşmelere katılma yanlısı olmayan bazı grupların da görüşmenin garantörü olan ülkelerin, özellikle de Türkiye’nin zorlamasıyla Astana 5. turuna katılmayı kabul ettikleri belirtiliyor.

Suriye konulu Astana görüşmelerinin 5. turunda 3 garantör ülkenin yanı sıra Beşşar el Caferi başkanlığındaki Suriye heyeti de yer alıyor. Suriye heyeti, ikili görüşmelere Rusya ile başladı. Heyet, Rusya’nın Astana heyetinin başkanı ile Rusya Dışişleri Bakanlığında Ortadoğu ve Kuzey Afrika Departmanı Müdürü Sergei Vershinin ile bir toplantı düzenledi.

Caferi başkanlığındaki Suriye heyeti Dışişleri Bakan Yardımcısı Hüseyin Cabiri Ensari başkanlığındaki İran heyeti ile benzer bir görüşmede bulundu.

MASADA FARKLI TEKLİFLER VAR

Toplantıya katılan kaynaklar, teknik görüşmelerde masada farklı tekliflerin görüşüleceğini aktardı. Ruslar, halen 4 olan çatışmasızlık bölgesini 3'e düşürmeyi teklif ediyor. Buna göre Rusya, Dera ve Kuneytra’nın bu bölgelerden çıkarılmasını öneriyor.

Teknik görüşmelerde Rus heyetin masaya getirdiği bir diğer konu da Suriyeliler arasında "ulusal uzlaşma komitesi" kurulması. Ancak içerden bilgi paylaşan kaynaklar askeri muhalefetin bu teklife sıcak bakmadığını belirtiyor.

Garantör ülkelerin gündemindeki diğer konular arasında 3 ülke arasında koordinasyon komitesinin kurulması, rejimin cezaevlerindeki tutukluları serbest bırakması, insani yardımların ulaştırılması, çatışmasızlık bölgelerindeki mayınların temizlenmesi başlıkları da var.

İLK ASTANA 23-24 OCAK'TA YAPILMIŞTI

Astana toplantılarının ilki 23-24 Ocak'ta Türkiye ve Rusya öncülüğünde, iki ülkenin garantörlüğünde sağlanan ateşkesin güçlendirilmesi gündemiyle düzenlenmişti. Türkiye, Rusya, İran, BM, muhalefet ve rejim heyetleri, ateşkesi izlemek için üçlü mekanizma kurulması konusunda anlaşmıştı.

Yalnızca garantör ülkelerin katıldığı 6 Şubat'taki toplantıda izleme mekanizmasına ilişkin teknik detaylar ele alınmıştı. Tüm taraflar, 15-16 Şubat'taki ikinci toplantıda yeniden bir araya gelmişti. Astana 3 toplantısı da 14-15 Mart’ta yapılmıştı. Toplantıda İran'ın da Türkiye ve Rusya'nın yanı sıra ateşkesin garantörü olmasında anlaşılmıştı. Garantörler, 3-4 Mayıs'ta düzenlenen 4. toplantıda, rejim ve muhalefet arasında çatışmaların en yoğun olduğu alanlarda "çatışmasızlık bölgeleri" kurulmasına karar vermişti.