Karadeniz Tahıl Anlaşması'nın süresi bugün doluyor: Rusya'nın yanıtı bekleniyor
Artı Gerçek - Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik saldırısının küresel gıda fiyatları üzerindeki etkisini azaltmak için Birleşmiş Milletler (BM), Rusya, Türkiye ve Ukrayna, 22 Temmuz 2022'de İstanbul'da düzenlenen törenle imzalanan ve daha önce birkaç kez uzatılan anlaşmanın süresi bugün (17 Temmuz) dolacak. Rus yetkililer, anlaşmanın uzatılması için bir olasılık görmediklerini belirtiyor. Zira Rusya kendi tahıl ve gübre ihracatını arttırmaya yönelik taleplerinin karşılanmadığını iddia ediyor.
PUTİN 'KATILIMI ASKIYA ALABİLİRİZ' DEMİŞTİ
Rusya Dışişleri Bakanlığı 4 Temmuz'daki açıklamasında, "Eylül 2022'den bu yana ihtiyacı olan ülkelere bağışlanması planlanan 262 bin ton Rus gübresinden sadece iki parti sevkiyatı yapıldı. Gübrenin 20 bin tonu Malavi'ye, 34 bin tonu da Kenya'ya gönderildi. BM, bu konularda sessiz kalmaya devam ediyor. Batı'da ise gıda ve gübre konusunda bile Rusya'ya yönelik yaptırımların hafifletilemeyeceği bildiriliyor. Bu koşullarda, süresi 17 Temmuz'da sona erecek anlaşmanın devam ettirilmesi için herhangi bir neden yok" ifadelerini kullanmıştı.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise 10 Temmuz'da yaptığı açıklamada, BM'nin tüm çabasına rağmen Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması'nın ülkesiyle ilgili kısmının uygulanmadığını söylemişti. Lavrov, anlaşmanın Ukrayna ile ilgili kısmının ticari projeye dönüştüğünü savunarak, Ukrayna limanlarından ihraç edilen toplam tahıl hacminin yüzde 3'ten azının Dünya Gıda Örgütü listesinde yer alan en fakir ve muhtaç ülkelere gittiğini belirtmişti.
Geçen hafta Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de Rusya’nın anlaşmadaki katılımını sonlandırabileceğini söylemişti. Putin, "Anlaşmaya katılımımızı askıya alabiliriz. Eğer herkes bize verilen tüm sözlerin yerine getirileceğini yineliyorsa, bırakın bu vaatleri yerine getirsinler. Biz de bu anlaşmaya hemen katılacağız. Önce uzatma, sonra vaatleri yerine getirme seçeneği artık Rusya'ya uygun değil. Önce taahhütlerin yerine getirilmesi öncelikli olsun, ardından da bizim katılımımız gelir" ifadelerini kullanmıştı.
SON KARGO GEMİSİ PAZAR GÜNÜ UKRAYNA'DAN AYRILDI
Ukrayna tahılını taşıyan son kargo gemisi Odesa'dan ayrılırken İstanbul'daki Türk yetkililerle BM yetkilileri Rusya'dan yanıt bekliyor. Marine Traffic internet sitesine göre, anlaşmayı imzalayan tarafların izin verdiği son kargo gemisi pazar günü Ukrayna'dan ayrıldı ve Karadeniz'deki Odesa limanından Türkiye'ye doğru yola çıktı.
Türk ve BM yetkilileri Moskova'yı anlaşmanın bir kez daha uzatılmasını kabul etmeye ikna etmeye çalıştıkları İstanbul'daki görüşmelerden bir haber gelmedi. Rus TASS haber ajansına konuşan BM kaynakları anlaşmanın İstanbul saatiyle gece yarısı sona ermeden önce uzatılacağı konusunda hala umutlu olduklarını aktardı. TASS'a konuşan bir kaynak, "Hala Moskova'yı bekliyoruz, her şey mümkün" dedi.
Milli Savunma Bakanlığı yetkilileri ise konuya ilişkin yaptıkları açıklamada, "17 Temmuz’da süresi dolacak olan Tahıl Girişimi’nin uzatılmasına yönelik BM, Rusya Federasyonu ve Ukrayna yetkilileri ile temaslarımız Dışişleri Bakanlığı ile koordineli olarak devam etmektedir" ifadelerini kullanmıştı.
ANLAŞMAYLA BİNDEN FAZLA GEMİ TAHIL TAŞIDI
Anadolu Ajansı'nın haberine göre Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle gıda krizi riskinin ortadan kaldırılması amacıyla oluşturulan "tahıl koridorundan" Ağustos 2022'de ilk geminin hareket etmesinden bugüne kadar tahıl koridorundan 1000'den fazla gemi ile 33 milyon tona yakın tahıl taşındı. Koridordan geçen tahılın yüzde 40'ı Avrupa'ya, yüzde 30'u Asya'ya, yüzde 13'ü Türkiye'ye, yüzde 12'si Afrika'ya ve yüzde 5'i Orta Doğu'ya taşındı.
Gemilerin tahıl sevkiyatı sürerken Rusya, 29 Ekim 2022'de Sivastopol'daki saldırılar nedeniyle tahıl girişiminin geçici olarak durdurulduğunu BM ve Türkiye'deki makamlara iletti. Bunun üzerine Ukrayna limanlarından gemi çıkışı durduruldu. Krizin daha da derinleşmesine engel olmak için Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile telefonda görüştü. Dönemin Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar'ın da Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Ukrayna Savunma Bakanı Aleksi Reznikov ve Ukrayna Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov ile görüşmelerinin ardından Türkiye'nin diplomatik girişimleriyle sevkiyat 2 Kasım'da yeniden başladı. Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması, 19 Kasım'dan itibaren 120 gün süreyle uzatıldı.
TARAFLARDAN BİRİNİN İTİRAZI OLMAZSA DEVAM EDECEK
Söz konusu uzatma kararının dolmasına yakın mart ayının başında Türkiye, Ukrayna, Rusya askeri heyetleri ve BM temsilcileri, tahıl koridorunun temellerinin atıldığı İstanbul'daki Kalender Kasrı'nda bir araya geldi. Görüşmelerin ardından uzatma kararının süresinin dolduğu 18 Mart'ta Cumhurbaşkanı Erdoğan, "tahıl koridoru"nun açık kalmaya devam edeceğini, anlaşmanın süresinin uzatılmasına karar verildiğini açıkladı. Erdoğan, "Rusya ve Ukrayna'nın esir takaslarıyla birlikte savaştan sonra en önemli uzlaşma konusu olan anlaşmanın süresi bugün itibarıyla bitiyor. Her iki tarafla da yaptığımız görüşmeler sonunda 19 Mart'ta bitecek anlaşma süresinin uzatılmasını sağladık" dedi. İkinci uzatmanın süresi mayıs ayında dolarken Türkiye'nin girişimleri sonucu tahıl koridorunun yönelik anlaşma bir kez daha uzatıldı. Mayıs ayında alınan iki aylık uzatma kararı bugün dolarken, anlaşma gereği taraflardan birinin itirazı olmaması durumunda tahıl koridoru faaliyetine devam edecek. (DIŞ HABERLER)
Putin: Tahıl anlaşmasına katılımı askıya alabiliriz
İddia: Tahıl anlaşması için Putin'e SWIFT teklifi yapıldı
Hakan Fidan, Sergey Lavrov'la tahıl anlaşmasını görüştü
Fidan, ABD'li mevkidaşı Blinken ile telefonda görüştü: Tahıl Anlaşması da konuşuldu
