İran'da Amini'nin ölümü sonrası büyük öfke: Eylemler çok sayıda kente yayıldı, 7 gösterici öldürüldü

İran'da ahlak polislerinin gözaltına almasının ardından hayatını kaybeden 22 yaşındaki Kürt kadın Jîna Masha Amini ’nin ölümünün ardından protestolar çok sayıda kentte devam ediyor. İran devlet medyasına göre eylemler 15 kente yayılmış durumda. 

KÜRDİSTAN EYALETİNDE HAYAT DURDU

İran'ın Kürdistan eyaletinde Ewdanan, Malekşahi, Kirmanşan, Ruansar, Ciwanro, Paveh, Kamyaran, Sana şehirlerinde güvenlik güçlerinin tehditlerine rağmen esnaf kepenk kapattı.

Dewlan, Qurva, Meriwan, Saqiz, Bane, Divandere, Bijar, Piranşar, Sine, Mahabad, Bokan, Tikab, Urmiye, Şino ve Kotol’da halk genel greve tamamen uydu.

Hengaw İnsan Hakları Örgütü'nün edindiği bilgilere göre, Divandere, Saqiz, Bana, Meriwan, Sana, Kamyaran, Dewlan, Qurva, Tikab, Mahabad, Sine, Maku ve Bokan’da toplam 14 şehirde halk sokaklara çıktı.

GÖSTERİLERDE ÖLEN EYLEMCİ SAYISI 7'YE YÜKSELDİ

Hengaw İnsan Hakları Örgütü'nün açıklamasına göre dün 16 yaşındaki Zekeriya Khayal Piransar’da, 23 yaşındaki Farjad Darwishi isimli genç ise Urmiye’deki gösterilerde İran güvenlik güçlerinin ateş açması sonucu hayatını kaybetti. Yüzlerce kişi ise eylemlerde yaralandı.

 Diğer yandan Divandere'deki ilk günkü gösterilerde yaralanan Fuad Qadimi isimli gösterici de 21 Eylül'de yaşamını yitirdi.

Hengaw'a göre, son üç gün içinde İran güvenlik güçlerinin açtığı ateş sonucu Dewlan, Divandere, Saqiz, Urmiye ve Piranşar’daki gösterilerde en az 7 Kürt gösterici hayatını kaybetti.

Daha önce 5 göstericinin hayatını kaybettiği açıklanmış sonra bu sayı 4'e düşürülmüştü. Son açıklanan ölümlerle birlikte can kaybı 7'ye yükseldi.

Ülkenin güneyindeki Şiraz kentindeki eylemler sırasında da bir polis memurunun öldürüldüğü açıklandı.

TAHRAN'DA EYLEMLER DEVAM EDİYOR

Başkent Tahran’da ise Hafız Köprüsü ve Veliasr Caddesi çevresinde gece geç saatlere kadar devam eden gösteriler öğle saatlerinde yeniden başladı.

Göstericiler sokaklardan çıkıp Tahran yönetimine karşı sloganlar atarken güvenlik güçleri de göstericilere müdahalede bulunuyor.

Güvenlik güçlerinin bölgede bulunan meydan ve kavşaklarda birçok araç ve motosikletli ekiple önlem aldığı, itfaiye araçlarının da olası yangın durumlarına karşı hazır beklediği görüldü.

Şehir merkezindeki gösterilerin yanı sıra Tahran ve El Zahra Üniversitelerinde de protestoların başladığına dair haberler medyaya yansıdı.

Tahran Valisi Muhsin Mensuri, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, "Tahran'daki olaylarda bazı büyükelçiliklerin ve dış istihbarat servislerin izleri açıkça görülmektedir. Tahran'da 3 yabancı ülke vatandaşı gözaltına alındı." açıklamasında bulundu.

'DİKTATÖRE ÖLÜM' SLOGANLARI

Sosyal medyada yayınlanan videolarda çok sayıda kadının başörtüsünü çıkardığı, bazılarının yaktığı ve İran'ın dini lideri Ayetullah Hamaney aleyhine sloganlar attığı görüldü. 

Kirman kent merkezindeki Azadi meydanında bir kadın başörtüsünü çıkarıp saçını kesti.  Bu sırada kalabalaık "Diktatöre ölüm" sloganları attı.

In Kerman's Azadi Square tonight, a woman sits on top of a utility box, takes off her headscarf and cuts her hair as people chant "death to the dictator" on the fifth night of protests in Iran over the death of #MahsaAmini in custody of morality police.pic.twitter.com/3zZuZkkom1

— Shayan Sardarizadeh (@Shayan86) September 20, 2022

Mazenderan eyaletindeki Sari kentinde ise kadınlar başörtülerini ateşe verdi.

In Sari, Mazandaran province, women set fire to their headscarves tonight during the fifth night of protests in Iran over the death of Mahsa Amini, 22, following her arrest by morality police over mandatory hijab law.https://t.co/yaXg8JGD3P

— Shayan Sardarizadeh (@Shayan86) September 20, 2022

Sari'deki eylemciler dini lider Ayetullah Ali Hamaney ve  eski dini lider Ruhullah Humeyni'nin bir belediye binasında asılı resimlerini de indirdi.

Protesters outside Sari's second district town hall in Mazandaran province bring down pictures of Ruhollah Khomeini and Ali Khamenei, Iran's two supreme leaders since the 1979 Islamic revolution, on day five of protests over the death of #MahsaAminipic.twitter.com/qx4SfV0YaL

— Shayan Sardarizadeh (@Shayan86) September 21, 2022

Horasan eyaletindeki Meşhed'de ise polis aracının tepesine çıkan bir kadın "İslam Cumhuriyeti istemiyoruz" diye bağırdı. Eylemciler polis aracını da ateşe verdi. 

In the city of Mashhad, a woman climbs atop a police car tonight shouting "we don't want the Islamic Republic" as protesters set fire to another police car on the fifth night of protests in Iran over the death of #MahsaAmini in custody of morality police.pic.twitter.com/xqhmugtZHg

— Shayan Sardarizadeh (@Shayan86) September 20, 2022

Gülistan eyaletindeki Gürgan şehrinde de farklı yaşlardan kadınlar Amini'nin ölümünü protesto amacıyla baş örtülerini yakarken görüntülendi.

In the city of Gorgan, Golestan province, women of different ages set fire to their headscarves tonight on the fifth day of nationwide protests over the death of #MahsaAmini, 22, after her arrest by morality police for "improper" hijab.pic.twitter.com/GGaTltZ6go

— Shayan Sardarizadeh (@Shayan86) September 21, 2022

NE OLMUŞTU?

Jîna Masha Amini, 13 Eylül'de İran'ın başkenti Tahran'da, ahlak polisleri tarafından gözaltına alındı.

Ailesi ile birlikte otomobilde bulunan kadının, baş örtüsünü istenildiği gibi takmadığı iddia edildi.

Gözaltında işkenceye uğradığı ve kafasına vurulduğu iddiaları olan kadın 3 gün komada kaldı ve geçen hafta cuma günü hayatını kaybetti.

Birleşmiş Milletler, olayı kınadı, bağımsız soruşturma yürütülmesi çağrısı yaptı.

İranlı yetkililer ise işkence iddialarını reddedrek kadının doğal yollarla öldüğünü öne sürdü.