Polonya'da milliyetçi tek parti iktidarı sona eriyor
Artı Gerçek - Polonya'da sandık çıkış anketlerine göre, iki dönemdir iktidardaki sağ popülist Hukuk ve Adalet Partisi (PİS) genel seçimlerde sandıktan birinci çıkmasına rağmen parlamentoda çoğunluğu sağlayacak sandalye sayısına ulaşamadı. Resmi olmayan sonuçlar, merkez sağdaki muhalefet partilerininse hükümet kurmaya yetecek sandalye sayısını yakaladığını ortaya koydu.
Oy veren bölgelerin yüzde 50'sinden alınan resmi sonuçlarda PiS yüzde 38,3 oy alırken, liberal Sivil Koalisyon (KO) yüzde 27,8 oy oranı ile ikinci sırada yer aldı. Merkez sağ Üçüncü Yol yüzde 14,4 ile üçüncü, Yeni Sol yüzde 8,2 ile üçüncü sırada yer aldı. Jaroslaw Kaczynski liderliğindeki aşırı sağcı Konfederasyon'un oy oranıysa yüzde 7,3 oranındaydı.
Oy oranı PiS'in 460 sandalyeli parlamentodan 198'den fazla vekil çıkarabileceği anlamına geliyor. Genel Başkanlığını eski Polonya Başbakanı Donald Tusk'ın yaptığı Sivil Koalisyon (KO) liderliğindeki ana muhalefet bloku ise 248'den fazla sandalyeye ulaşıyor. Seçimlere katılım rekor düzeyde oldu. Sandık çıkış anketleri, katılım oranının yüzde 70'ten fazla civarında olduğuna işaret ediyor.
TUSK: DEMOKRASİ KAZANDI
Eski Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Tusk, sonuçlarla ilgili yaptığı açıklamada, "Polonya kazandı, demokrasi kazandı... Bu, PiS iktidarının sonudur" dedi. Tusk, "Yıllardır politikacıyım. Aynı zamanda bir sporcuyum. Hayatımda ilk defa ikinci olmaktan çok mutluyum" dedi. İktidara geldikleri takdirde Varşova'nın Avrupa Birliği ile ilişkilerini düzelteceğine ve PiS'in hukukun üstünlüğü, basın özgürlüğü, göç ve LGBTİ+ hakları gibi konulardaki tartışmalı uygulamalarını iptal edeceğine söz vermişti.
HÜKÜMETİ KURMADA İLK GÖREV PİS'E VERİLECEK
Ancak Tusk ve müttefikleri, hükümet kurmak için haftalarca beklemek zorunda kalabilir. Zira Cumhurbaşkanı Andrzej Duda'nın hükümet kurma görevini ilk olarak sandıktan birinci çıkan partiye vermesi bekleniyor. Bu da öncelikle görevden ayrılan Başbakan Mateusz Morawiecki'nin hükümet kurma girişimlerinde bulunması anlamına geliyor.
Cumhurbaşkanının seçim gününden itibaren yeni parlamentonun ilk oturumunu toplamak için 30 günü, ardından da başbakan adayını belirlemek için 14 günü var. PiS'in müttefiki olan Cumhurbaşkanı Duda, kazanan partiden bir kişiyi seçeceğini söyledi, bu da PiS'in adayını tercih edeceğini gösteriyor. Bu aday, görevden ayrılan Başbakan Mateusz Morawiecki ya da partinin çoğunluğu sağlama şansının daha yüksek olduğuna karar verdiği bir başkası olabilir.
Bu adayın cumhurbaşkanı tarafından aday gösterildiği tarihten itibaren parlamentodan güvenoyu talep etmek ve kazanmak için 14 gün daha süresi var. Bu da parlamentonun yeni hükümeti Aralık ortası gibi geç bir tarihte oylayabileceği anlamına geliyor. Güven oylamasını kazanmak için adayın, parlamentonun alt kanadında mutlak çoğunluğa sahip olması, yani destekçilerin sayısının muhaliflerin ve çekimserlerin sayısından fazla olması ve oylama sırasında mecliste en az 230 milletvekilinin bulunması gerekiyor.
BİR SONRAKİ SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?
Söz konusu aday güvenoyu alamazsa, girişim parlamentonun alt kanadına geri dönerek ve milletvekillerine başka bir başbakan adayı belirlemek için 14 gün daha süre verilecek. Bu adayın güven oylamasını kazanabilmesi için yine parlamentonun alt kanadında yine salt çoğunluğu sağlaması gerekecek.
İkinci denemede de hükümet kurulamazsa inisiyatif cumhurbaşkanına geçecek ve cumhurbaşkanının üçüncü bir başbakan adayı seçmek için 14 günü daha olacak. Parlamentonun oylama için 14 günü daha var, ancak güvenoyu almak için salt çoğunluk yeterli olacak. Bu aşamada atanacak kabine bir azınlık hükümeti olabilir.
Ancak süreç Ocak ayının ikinci yarısına kadar sürebilir. O zamana kadar herhangi bir kabine üzerinde anlaşmaya varılamazsa, cumhurbaşkanı yeni bir parlamento seçimi çağrısında bulunacak. (DIŞ HABERLER)
Vaclav Havel Ödülü Osman Kavala'ya verildi
