Reisi için matem de var lanet de: İran Başsavcısı, sosyal medyada hakaret edenlerin 'susturulması' emrini verdi
Artı Gerçek - Azerbaycan'dan dönerken bindikleri helikopterin düşmesi sonucu ölen İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ve beraberindekiler için cenaze törenleri başlarken, ülkedeki kutuplaşma da su yüzüne çıktı. 1988'de İslam Devrimi lideri Ayetullah Ruhullah Humeyni’nin talimatıyla hapisteki çoğu solcu binlerce muhalifin idam kararını veren dört kişilik 'ölüm komitesinde' yer almasından beri muhalifler tarafından 'kasap', 'cellat' lakaplarıyla anılan ve sonrasında İran yargı sisteminde demir yumruğunu çalıştıran Reisi aleyhine yapılan paylaşımlara karşı sansür ve baskı için düğmeye basıldı.
Dün Reisi'nin öldüğünün doğrulanmasından kısa süre sonra gözaltılar yapılması için çağrıda bulunan İran Başsavcısı Muhammed Kazım Muvahhedi Azad, bugünkü açıklamasında, ölen cumhurbaşkanı ve beraberindeki diğer kişilere karşı "hakaret" yayımlayan çevrimiçi kullanıcılara karşı harekete geçilmesi emrini verdiğini duyurdu.
HAVAİ FİŞEKLER VE 'ÖLÜMÜNDEN MEMNUNİYET' PAYLAŞIMLARI
İslam Cumhuriyeti rejimi yanlısı kullanıcılar sosyal medyada yas mesajları paylaşırken, muhalifler Reisi'nin 1980'lerde binlerce siyasi mahkumun infazına ve hükümet karşıtı protestoların şiddetle bastırılmasına karıştığı iddiasını gündeme getirdi. Bazıları, Reisi'nin bu ölümünden duyduğu memnuniyeti dile getirdi.
Pazar gecesi helikopterin düştüğü haberinin gelmesinden kısa süre sonra, İran'daki Jîna Mahsa Amini protestolarında öne çıkan bölgelerde cumhurbaşkanının ölümünü kutlama gösterisine benzer şekilde havai fişekler patlatıldığına dair videolar sosyal medyaya düşmüştü.
'HİZİP, ETNİK KÖKEN NE OLURSA OLSUN HERKES GELDİ'
Bugün cenaze töreni Azerbaycan sınırına yakın Tebriz kentinden başlarken, İran devlet televizyonu ulusal bayrağa sarılı tabutları dolaştıran kamyonu çevreleyen devasa kalabalığın görüntülerini yayımladı. Tebrizli milletvekili Mesud Pezeşkiyan, "Hizip, etnik köken ve dil ne olursa olsun herkes şehit cumhurbaşkanı ve arkadaşlarına veda etmeye geldi" dedi.
Reuters'e konuşan İranlı kaynaklar ise İslam Cumhuriyeti'nin 45 yıllık tarihindeki diğer üst düzey isimlerin ölümleri için geçmişte yapılan anma törenleriyle karşılaştırıldığında halkın duyduğu acıda keskin tezat görüldüğünü söyledi.
'KASIM SÜLEYMANİ İÇİN DÖKÜLEN GÖZYAŞLARIYLA KIYASLANAMAZ'
Ocak 2020'de dönemin ABD Başkanı Donald Trump'ın emriyle Irak başkenti Bağdat'ta füze atılarak öldürülen İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani'nin cenazesinde keder ve öfkeyle ağlayan büyük bir yas kalabalığının toplandığını ve duygusal retoriğin tavana çıktığını hatırlatan İranlı kaynaklar, Reisi'nin cenaze töreninde bunun pek azına rastlandığı görüşünü paylaştı.
4 AY İÇİNDE 2. MEŞRUİYET SINAVI: CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİ
Üstelik mart ayındaki parlamento seçimlerinde yüzde 41 civarındaki tarihi düşük katılımın ardından zarar gören meşruiyeti yeniden tesis etmek için, İslam Cumhuriyeti rejiminin 28 Haziran'da yapılacak erken cumhurbaşkanlığı seçimlerine yüksek katılım için halkın heyecanını artırması gerekiyor.
EKONOMİK KRİZ, YOLSUZLUK, JÎNA MAHSA AMİNİ PROTESTOLARI
Fakat 2022'de genç bir İranlı Kürt kadın olan Jîna Mahsa Amini'nin uygun örtünmediği gerekçesiyle gözaltındayken ölmesinin yol açtığı protestoların kitlesel gözaltılar ve hatta infazlarla bastırılması, özellikle gençlerin hafızasından silinmiş değil.
ABD yaptırımları altındaki İran'da yaşam standartlarının her geçen gün kötüleşmesine ve yaygın yolsuzluğa karşı halk öfkesi de birçok İranlıyı seçim günü evde tutabilir.
Bazı analistlere göre milyonlarca İranlı, teolojik rejimin ABD yaptırımları, kötü yönetim ve yolsuzluğun birleşiminden kaynaklanan ekonomik krizi çözebileceğine dair umudunu kaybetmiş durumda.
ANAYASAYI KORUYUCULAR KONSEYİ ELEĞİNDEN GEÇİLEBİLİRSE
Seçim denilince, görevleri arasında adayların kimlerden oluşacağını belirlemek de bulunan Anayasayı Koruyucular Konseyi (Şura-i Negahban) meselesi de var. Yarışa katılmak isteyen herhangi bir adayın öncelikle, önde gelen muhafazakar ve ılımlı yetkilileri bile çoğu zaman eleyen Anayasayı Koruyucular Konseyi'nin incelemesinden geçmesi gerekiyor. Bu da politikanın genel yönünün değişmesinin muhtemel olmadığı anlamına geliyor.
'6 AY ÖNCE POTANSİYEL HALEFLER LİSTESİNDEN ÇIKARILMIŞTI'
Her ne kadar ölmeseydi cumhurbaşkanının 85 yaşındaki Dini Lider Ayetullah Ali Hamaney'in yerini almak için önde gelen aday olduğundan söz edilse de, Reuters'e konuşan iki kaynak, Reisi'nin popülaritesinin azalması nedeniyle yaklaşık 6 ay önce potansiyel halefler listesinden çıkarıldığını söyledi.
Analistler, halef konusunda "büyük bir belirsizlik" oluştuğunu ve bunun ülkenin nihai otoritesi Hamaney'in yerini kimin alacağı konusunda sertlik yanlıları arasında rekabeti alevlendirdiğini söyledi. (BBC, Reuters, Dış Haberler)
