Trump'ın dışişleri bakanı adayı Rubio, Türkiye'ye hangi gözlüklerle bakıyor?

Artı Gerçek - ABD'de yeniden başkan seçilen Donald Trump'ın dışişleri bakanlığına aday gösterdiği Cumhuriyetçi Florida Senatörü Marco Rubio, Küba göçmeni bir aileden gelip Küba ve Venezuela başta olmak üzere Latin Amerika'daki tüm solcu yönetimlere düşmanlığıyla, Çin, İran karşıtlığıyla, Ortadoğu'daki cihatçılara desteğiyle ve 'İsrail lobisinin adamı' olmasıyla tanınıyor. Türkiye ve bölgedeki gelişmelere sık sık karışan Rubio, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hükümetlerine karşı çoğunlukla eleştirel dil kullandı. BBC Türkçe, müstakbel ABD Dışişleri Bakanı'nın Türkiye ile ilgili açıklamalarını şu temalar altında topladı:

SURİYE'DE ABD'NİN ÇEKİLMESİ, TÜRKİYE'NİN HAREKATLARINA KARŞI

* 2018 sonunda Suriye'den çekilme kararını açıklayan Trump, 6 Ekim 2019'da Erdoğan'la yaptığı telefon görüşmesi sonrası ABD askerlerinin Suriye'nin kuzeyinden çekileceğini duyurdu. Erdoğan’ın Trump'la telefon görüşmesine koşut Barış Pınarı Harekatı'nı başlatarak 2019 yerel seçimlerinde yaşadığı "başarısızlığı" unutturmayı amaçladığını iddia eden Rubio, Trump'ın Suriye'den çekilme sürecini tamamlayamamasında rol oynayan isimlerden biri oldu.

SDG'YE DESTEK

* Ankara'nın Suriye’nin kuzeyinde Suriye Demokratik Güçleri’ne (SDG) karşı attığı adımları sık sık eleştiren Rubio, SDG dışında hiçbir ülke ya da grubun IŞİD'le savaşamayacağını savundu, SDG'nin savaşı bırakması halinde İran’ın bölgedeki faaliyetlerini artıracağını iddia etti. Ankara ise SDG'nin omurgasını oluşturan YPG'nin PKK ile aynı olduğunu söylüyor.

* Aralık 2019'da ABD Kongresi’nde 1915'te yaşananların "Ermeni Soykırımı olarak tanınmasının resmi politika yapılmasına" yönelik yasa onaylandı. Rubio, lehte oy veren senatörler arasında yer aldı.

İSTANBUL SEÇİMLERİNİN İPTALİNE ELEŞTİRİ

* Türkiye’deki 2019 yerel seçimlerini de takip eden Rubio, anamuhalefetteki CHP'nin adayı Ekrem İmamoğlu’nun kazandığı İstanbul Büyükşehir Belediye seçimlerinin iptal edilmesini eleştirdi. “Otoriterlik her bölgede demokrasiye meydan okuyor. Erdoğan, partisinin kaybettiği İstanbul seçimlerini kendisine sadık yetkililer aracılığıyla iptal ettirip yeni seçim kararı aldırarak hukukun üstünlüğü ile demokratik düzenin altını oyuyor" paylaşımını yaptı.

S-400 GEREKÇELİ YAPTIRIMLARIN AKTÖRLERİNDEN

* 2019'da Türkiye'nin NATO üyesi olmasına rağmen Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi almasına karşı çıkan senatörler arasında yer alan Rubio, Türkiye’ye yaptırım uygulanması sürecinde aktif rol oynadı. ABD yönetiminin Türkiye’ye yaptırım muafiyeti uygulamasının hata olacağını savunup Beyaz Saray’da Trump'la yapılan görüşmelerde bu düşüncesini doğrudan iletti.

ERDOĞAN-MADURO İLİŞKİSİNE SUÇLAMA

* Küba kökenli senatör, ağır ABD yaptırımları altındaki Venezuela'nın Nicolas Maduro yönetimiyle Türkiye’nin son 10 yıldaki işbirliğini sık sık eleştirdi. İki ülke arasında 2018 ve 2019'da artan altın ticaretine tepki gösterirken, Maduro’yu "Venezuela’nın altınlarını çalıp gıda ve diğer temel gereksinimler için Türkiye’ye satmakla", Erdoğan’ı Maduro ile birlikte “suç planı” oluşturmakla suçladı. Trump yönetimini Ankara'yı bu ticaretten vazgeçirmeye çağırdı.

KIBRIS'TA MARAŞ'IN AÇILMASINI DURDURMA ÇABASI

* 2020'de Kuzey Kıbrıs'taki Türk liderliğinin 1974’ten bu yana kapalı tutulan Maraş’ı kısmen kullanıma açma kararını eleştiren senatörler arasında yer alan Rubio, dönemin iki Demokrat senatörüyle birlikte ABD Başkanı Joe Biden’a mektup yazıp adım atmasını isterken Türkiye’nin Kıbrıs sorununa iki devletli çözüm önermesini de eleştirdi.

ENES KANTER’LE GÖRÜŞTÜ

* Rubio, Ocak 2019'da Türkiye’nin 15 Temmuz 2016 darbe girişiminden sorumlu tuttuğu FETÖ ile bağlantılı olan ve kırmızı bültenle aranan NBA oyuncusu Enes Kanter’le görüştü. Kanter, senatöre Türkiye ile ilgili görüşlerini ve ailesinin yaşadıklarını anlattı. Görüşmenin kısa bir bölümünü YouTube'da yayımlayan Rubio, Ankara'nın insan hakları ve demokrasi alanında uygulamalarını eleştirirken Kanter’i "cesareti ve açık sözlülüğünden" dolayı övdü.

* Rubio, yine 2019'da bir grup senatörle birlikte Türkiye’nin ABD-Türkiye vatandaşı Serkan Gölge’nin yanısıra ABD’nin diplomatik misyonlarında çalışan iki Türkiyeli personeli tutuklamasının yanıtsız kalmaması için yaptırım içeren bir yasa tasarısı sundu.

'İNSAN HAKLARI SİCİLİNİN KÖTÜLEŞMESİNE KARŞI HAREKETE GEÇME' ÇAĞRISI

* Mayıs 2017'de Erdoğan’ın Trump ile Beyaz Saray’da görüşmesi öncesinde bir mektupla ABD’nin NATO müttefiki Türkiye’nin insan haklarını ihlallerini daha güçlü gündeme getirmesi çağrısında bulunan, ekimde çağrısını yineleyen Rubio, Senato’da Türkiye’deki insan hakları ihlallerine dikkat çeken girişimlerin hepsinde yer aldı. Şubat 2021’de iki Demokrat senatörle birlikte yazdığı ve 50’den fazla senatörün imzaladığı mektupla Biden'dan Erdoğan hükümetinin "giderek kötüleşen insan hakları sicili" karşısında harekete geçmesini istedi. Cumhuriyetçi senatör, Erdoğan'ın yönetimi altında Türkiye’de “siyasi tutuklulara” işkence uygulandığı iddiasını da dile getirmişti.

CİHATÇILAR VE UKRAYNA SÖZKONUSU OLDUĞUNDA DESTEK VE ÖVGÜ

* Rubio, zaman zaman Ankara'nın politikalarını takdir eden açıklamalarda da bulundu. 2015'te Türkiye’nin bir Rus savaş uçağını düşürmesinin ardından çıkan krizde, NATO’nun Türkiye’ye daha fazla siyasi ve askeri destek sağlamasını, Türkiye’nin hava savunma sisteminin güçlendirilmesini istedi.

* 2020'de Rusya'ya Suriye’de cihatçıların kontrolündeki İdlib bölgesinde Türk gözlem üslerini kuşatan Suriye hükümet güçlerinin geri çekilmesini sağlaması için çağrı yapan Rubio, Türkiye’ye hem askeri destek hem de barındırdığı Suriyeliler için mali destek verilmesi gerektiğini söyledi, "Erdoğan hükümetinin İdlib konusunda doğru yerde durduğunu" kayda geçirdi.

* Rusya-Ukrayna savaşında Türkiye'nin verdiği Bayraktar hava savunma araçlarının Ukrayna’nın savunulmasında oynadığı rolü öven Rubio, bunlar sayesinde Rusya’nın ikmal hatlarına önemli zararlar verildiğini dile getirdi. (KAYNAK)