AB fosil yakıtları terk ediyor: EastMed boru hattı nasıl para bulacak?

Türkiye, Doğu Akdeniz'deki hidrokarbon haklarına sahip çıkmak için yoğun bir çaba harcarken Yunanistan, Kıbrıs Cumhuriyeti ve İsrail, EastMed boru hattı projesi için anlaşma imzaladı. Projenin maliyetinin en az 10 milyar euro olması bekleniyor. Yunanistan ve Kırbrıs Cumhuriyeti'nin ekonomik durumları düzelme gösterse de, halen istenen seviyelerde değil.

Bu projenin finansmanı için AB'nin kaynak sağlayıp sağlamayacağı merak konusu. Atina merkezli düşünce kuruluşu Yunan Enerji Forumu'ndan Aleks Lagakos projenin sadece özel sermayenin desteği ile hayata geçirilebileceğini söylerken bunun zor olduğunu belirtti.

Doğu Akdeniz’de enerji oyunları tüm hızıyla devam ediyor…

Yunanistan Başbakanı Kyriakos Miçotakis, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ve Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiades, perşembe günü Atina’da bir araya gelerek, EastMed Doğu Akdeniz Doğal Gaz Boru Hattı Projesi'ne ilişkin prensip anlaşmasına imza attı.

Deutsche Welle’de yer alan habere göre; Yunanistan, Kıbrıs ve Mısır dışişleri bakanlarının hafta sonunda Kahire’de yapacağı toplantıda söz konusu projenin ele alınması bekleniyor. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun 7 Ocak’ta Kıbrıs Cumhuriyeti'ne yapacağı ziyarette Doğu Akdeniz’deki gelişmelerin ve bu projenin gündeme geleceği tahmin ediliyor.

PROJE NEYİ AMAÇLIYOR?

Yaklaşık 1900 kilometre uzunluğundaki EastMed boru hattı, İsrail açıklarından çıkartılacak doğal gazın 2025 yılından itibaren Avrupa’ya ulaştırılmasını hedefliyor.

Yunanistan medyasında projeden övgüyle söz edildi. Atina’da yayımlanan Editörler Gazetesi, bunun "dünyada denizaltındaki en uzun boru hattı" olacağını yazdı.

Filelefteros gazetesi ise üç lider arasında imzalanan anlaşmayı "tarihi" olarak nitelendirdi.

MALİYETİ EN AZ 10 MİLYAR EURO

Atina merkezli düşünce kuruluşu Yunan Enerji Forumu’ndan Aleks Lagakos, projenin "önemli jeopolitik boyutu" olduğuna dikkat çekmekle birlikte EastMed’in hayata geçirilmesine ilişkin kuşkularını da dile getirdi.

Lagakos, öncelikle projenin en az 10 milyar euroya mal olmasının beklendiğini hatırlatarak, maliyetin çok yüksek olduğuna vurgu yaptı. Lagakos, Yunanistan, Kıbrıs Cumhuriyet ve İsrail’in projeyi onaylamasının EastMed’i hayata geçirecek sermayeye sahip oldukları anlamına gelmediğini belirtti.

AB FOSİL YAKITLARI TERK EDİYOR

Avrupa’nın fosil yakıtların kullanımından vazgeçerek doğa dostu enerji kaynaklarına yatırım yaptığını hatırlatan Yunan uzman, bu nedenle de projeye Avrupa Birliği’nin mali destek vermesinin beklenmediğini ifade etti.

Lagakos, sonuçta projenin sadece "özel sermayenin desteği ile hayata geçirilebileceğini ve bunun da zor olduğunu" belirtti.

Peki bu proje, özel sermaye için cazip olur mu? Dünya pazarında doğal gaz sevkiyatı konusunda yeterince hizmet sunulduğuna işaret eden Yunan uzman bu projeye kuşkuyla yaklaşıyor.

Lagakos, "Sıvılaştırılmış doğal gazı (LNG) deniz limanları üzerinden ithal etmeyi tercih eden müşterilerin sayısı artıyor. LNG’yi istediği zaman, esnek ve hesaplı bir şekilde tedarik edebilecek bir ülke neden uzun vadede boru hattı sevkiyatına bağlı olsun?" şeklinde konuştu.

TÜRK AKIMI 8 OCAK’TA AÇILIYOR

Avrupa’ya doğal gaz taşıması planlanan boru hatlarından biri de TürkAkım olacak.

Rus doğal gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacak boru hattının açılışının 8 Ocak’ta Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından yapılacak.

İTALYA DESTEK VERİYOR

EastMed boru hattı ile doğal gaz tedarik etmesi beklenen ülkeler arasında bulunan İtalya’nın hiçbir temsilcisinin Perşembe günü imza töreninde yer almaması dikkati çekti. Yunan medyasına yansıyan haberlere göre İtalyan hükümetinde projeye verilen destek konusunda görüş ayrılığı bulunuyor.

Ancak İtalya Enerji Bakanı Stefano Patuanelli, Yunan mevkîdaşına salı günü gönderdiği mektupta, Roma’nın EastMed boru hattı projesini desteklediğini ve Avrupa Birliği içinde de projeye destek için çaba gösterdiğini ifade etti. İtalya’nın bu boru hattından doğal gaz tedarik edebilmesi için Yunanistan’ın İgumeniça limanından yeni bir hat inşa etmesi gerekiyor.