Balın tadı kaçtı: Rekolte düştü, maliyetler arttı, üretici mazot desteği bekliyor

Emrullah BAYRAK

ERZURUM - Yağışlı havaların fazlalığı, gece ile gündüz arasındaki sıcaklık farkının çok yüksek olması bal üretimini vurdu. Arıcılar, bu yıl bal üretiminin en az yüzde 30 azalacağını belirtiyor. Artan maliyetlerin de eklenmesiyle bal fiyatlarının katlanması bekleniyor. Artı Gerçek, Erzurum, Erzincan, Bingöl, Ağrı ve Ordu'daki bal üretcileriyle konuştu.

Tarım ve Orman Bakanlığı'nın verilerine göre; Türkiye'de arıcılıkla uğraşan işletme sayısı 95 bin 386. Koloni sayısı 8 milyon 984 bin 676. Geçen yıl bal üretimi ise 118 bin 297 ton olarak gerçekleşti. Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği verilerine göre arıcılığın yüzde 75-80'i gezgincilik ile yapılıyor. Arıcıların en temel girdisi olan mazot yüzde 300, şeker yüzde 400, sarf malzeme yüzde 150, makine ve ekipman yüzde 200, işçilik ve benzeri giderler yüzde 250 arttı. Bu yıl yağışlı havaların fazlalığı, gece ile gündüz arasındaki sıcaklık farkının çok yüksek olması sebebiyle bal üretimindeki verimin en az yüzde 30 düşmesi bekleniyor.

REKOLTE DÜŞTÜ, FİYATLAR ARTACAK

Artı Gerçek'e konuşan Erzurum Arı Yetiştiricileri Birliği Başkanı Taner Bayır, “Geçen yıl yüksek bir bal rekoltesi yaşanmıştı. Kovan başı verim 20 kilograma denk geliyordu. Bu yıl bu rakamın yakalanması çok çok zor. Verim düşüklüğü ve maliyetlerin artmasına bağlı olarak bal fiyatlarının artmasını bekliyoruz” diye konuştu.

'İNSANLAR ARTIK BALI LÜKS OLARAK GÖRÜYOR'

İnsanlar artık balı lüks olarak görmeye başladı” diyen Bayır, sahte bal üretimine dikkat çekti. Maliyetlerdeki artışa vurgu yapan Bayır, " Nakliye maliyeti Erzurum'dan Hatay'a 5 bin TL'den 25 bin TL'ye çıktı. Yenilir yutulur değil. Taklit ve tağşişcilerin piyasaya hâkim olması büyük tehlikedir. Erzurumlunun perakende satışta bir kilo süzme balı en az 250 TL'ye, petekli balı da 300 TL'ye alacağını düşünüyoruz."

YÜZDE 30 VERİM KAYBI BEKLENİYOR

Bingöl Arı Yetiştiricileri Birliği Başkanı Mehmet Ali Aba da yüzde 20-30 verim kaybı beklediklerini söyledi. Artan maliyerlere dikkat çeken Aba," Boş bir çerçeveyi geçen yıl 5 TL'ye alırken bu yıl 10 T'Lye dahi alamıyoruz. Boş kovan 500 TL iken şu an bin TL. Akaryakıta yapılan zamlar, nakliye fiyatını artırıyor. Sonuç kötü. Fiyatların artacak olmasından dolayı taklitçilerin devreye girmesinden endişeliyim. Balın az veya çok olması önemli değil. Önemli olan ürünü değerine satabilmektir. Piyasada sahte bal dolaşıyor. Adı bal ama bal dışında her şey.”

'BİR KİLO BAL 400-500 TL OLUR'

Erzincan Arı Yetiştiricileri Birliği Başkanı Rahmi Özendi de "Bu yıl maliyetleri hesaplamak da çok zor. Ürün yok, arıcı perişan, sonucun nereye gideceği belli değil. Bir gecede yakıta 6 TL zam gelirse arıcının durumunu varın siz düşünün. Bir kilo balın bize maliyetinin bin lirayı geçeceğini tahmin ediyorum. Bu yıl bir kilo balın 400-500 TL'nin altında olacağını düşünmüyorum. Piyasa zaten taklitçilerin hakimiyetinde” dedi.

'KAYIP TÜRKİYE’NİN HER YERİNDE'

Ağrı Arı Yetiştiricileri Birliği Başkanı Erol Kılıç, verim kaybının yüzde 40’ları geçeceğini tahmin ettiğini söyledi.Türkiye genelinde bal üretiminde düşüş olacağını anlatan Kılıç, şunları söyledi:"Sıkıntı iklimde. Geçen yıl üretim son 15 yılın en iyi dönemiydi. Maliyetler bu yıl çok yüksek. Geçen yıl 2 TL'ye aldığımız çıtayı bu yıl 7 TL'ye aldık. Nakliyenin maliyeti çok yüksek. Geçen yıl balın kilosunu perakende 200-250 TL arası sattık. Bu yıl maliyeti düşünürsek 400-500 TL dememiz lazım ama benim tahminim 300 TL civarı olur. Taklitçiler konusunu Tarım Bakanlığı'na da ilettik. Tarımda yeni bir plan hazırlanıyor. Tarım ve hayvancılıkta, arıcılıkta bir plan olması lazım. Bu ülkeye ne lazım, ne kadar üretilmesi lazım? Hangi ürün nerede daha kaliteli yetişir? Bunun üzerinde bir çalışma yapıyorlar. Ama genelde konuşmalarda kalıyor, bilgileri yok."

'KESTANE BALI YOK DENECEK KADAR AZ'

Arıcılarının Türkiye’nin 45-50 ilinde gezici arıcılık yaptığını belirten Ordu Arı Yetiştiricileri Birliği Başkanı Akın Çifçi ise “50 kovanın altında olanlar, kestane balı üretimi için Ordu’da. Ama kestane balı bu sene yok denecek kadar az. Diğer illerde olan arıcılarımızın da balları yüzde 40 oranında azaldı. Hâlâ bu ayda bile çok soğuk olan, ısınmayan bölgelerimiz var. Erzurum, Kars, Ağrı gibi yerlerde şu an kırağı var. Bu da çiçeği etkiliyor" dedi.

Çifçi artan maliyetlere dikkat çekti ve şöyle dedi: "İki yılda şeker yüzde 600 arttı. Mazot fiyatlarında yüzde yüz artış oldu. İşçilikte yüzde 200 oranında bir artış var. Bütün girdi maliyetleri arttı. Şu an bir kilo balın maliyeti 110 TL civarında. Kestane balının 700 TL'nin altında olmaması gerekir. Ayçiçek balının 100 TL'nin altında olmaması gerekir. Bunlar toptan satışlarda. Tarım Bakanlığı'nın bal sahteciliği üzerine daha çok gitmesi gerekiyor. Son dönemde Avrupa’ya giden ballarla ilgili de sıkıntı var. Balı hangi üreticiden aldığının da sorgulanması gerekir. Sonuçta 1,5 milyon insan bu işten ekmek yiyor, 85 milyon da bal tüketiyor.”

'MAZOT DESTEĞİ ŞART'

Artı Gerçek'e konuşan Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği Başkanı Ziya Şahin de " Yağışlı ve soğuk hava arıcılarımızı perişan etti. Ekonomik zorluklar da yaşadılar. İklimsel değişikliklere tarımı, hayvancılığı ve arıcılığı hazırlamamız lazım. Arıcılığı yaşatmazsanız tarımı ve hayvancılığı da yapamazsınız. Verimde ciddi bir düşüş var fakat ülkemizin ihtiyacı olan bal üretilir. Ama ihracat anlamında sıkıntı olabilir" diye konuştu. Bir kilo balın arıcıya maliyetinin 125-130 TL olduğunu belirten Şahin, arıcılara mazot desteği verilmesini istedi: "Bir teneke balı 3 bin 500 TL'den aşağı satarsa arıcı para kazanamaz. Arıcıya mazot desteğini çok görüyorlar. Haksızlık yapıyorsunuz, arıcının hakkını yiyorsunuz. Balıkçıya, tarımcıya veriyorsun ama arıcıya vermiyorsun. Biz yılda 20 bin kilometre yol katediyoruz. Artık akaryakıtın altından kalkamıyoruz. Bu yıl şubat-mart ayında 20-30 bin TL'ye gittiğimiz yol, dönüşte 60-70 binTL oldu. Arıcı çok ciddi çıkmazda."