Bankalara yeni faiz baskısı: Kredilerle ilgili zorunlu karşılık oranlarına güncelleme
+GERÇEK - Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) politika faizi indiriminin ardından kredi büyümesine ve ticari kredilerde uygulanan faiz oranlarına yönelik düzenleme yaptı.
Resmi Gazete’de yayınlanan düzenlemelerle, bankalar verecekleri ticari kredilerde faiz oranlarına getirilen katsayıya bağlı olarak menkul kıymet tesis etmek zorunda kalacak. Faizi yüzde 22,85’i aşan krediler için yüzde 20, yüzde 29,38’i aşan krediler için kredi tutarının yüzde 90’ı kadar menkul kıymet tesis edilecek. Düzenleme ile ticari kredilerde yüzde 30'u aşan faiz uygulaması da zorlaştırılmış oldu.
Bankanın Resmi Gazete'de yayımlanan yeni uygulaması, kredi büyüme hızına sınırlama geririrken, kredilerdeki faiz oranlarını politika faizi ile uyumlu hale gerirmeyi hedefleyecek.
Buna göre bankalar kredi faizinde, TCMB tarafından belirlenen ve son olarak yüzde 16,32 olan yıllık bileşik referans oranının 1,4 katı olarak uyguladıkları krediler için yüzde 20 menkul kıymet tesisi yapmak zorunda olacak.
Eğer kredi faizi referans katsayının 1,8 katı ve üzerine çıkarsa, tesis oranı yüzde 90 olarak uygulanacak.
Katsayılar baz alarak yapılan hesaplamaya göre ilgili faiz oranları sırasıyla yüzde 22,85 ve yüzde 29,38 düzeylerini gösteriyor.
YÜZDE 30'UN ÜZERİNDE KREDİ FAİZİ ZORLAŞTI
Bu düzenleme ile yüzde 29,38’in üzerinde ticari kredi faizi, fiilen uygulanabilir olmaktan çıkarılmış oldu. Diğer yandan TCMB, kredi büyüme hızının makroihtiyati tedbirler çerçevesinde sınırlandırılması için de yeni düzenleme yaptı.
Buna göre, zorunlu karşılığa tabi kredilerde yüzde 20 olarak uygulanan zorunlu karşılık tesisi, yüzde 30 menkul kıymet tesisi ile değiştirildi.
Ayrıca 29 Temmuz tarihinden yılsonuna kadar kredi büyümesi yüzde 10’u aşan bankalar için, aşan kısım kadar menkul kıymetin 1 yıl boyunca tesis edilme yükümlülüğü getirildi.
KREDİ İLE DÖVİZ ALIMINA ENGEL OLACAK DÜZENLEME
Bu düzenlemeye dâhil edilmeyen kredi türleri ise ancak harcama karşılığı kullandırılabilecek. Eğer krediler harcama karşılığı kullandırılmaz ise, bu krediler de menkul kıymet tesisine tabi tutulacak.
Son düzenleme ile farklı kredi türleri ile alınan kredilerin dövize dönüşünün önüne geçilmesi hedefleniyor.
TCMB kredilerdeki yüzde 20 zorunlu karşılık tutulması şartını ise yüzde 30 tahvil tutulması şartı ile değiştirdi. TCMB’nin faiz indirimde verdiği makroihtiyati önmem mesajı sonrası piyasalar kredi faizlerini politika faizine yaklaştırmayı amaçlayan yeni adımların kısa sürede hayata geçmesini bekliyordu.
TİCARİ FAİZLER YÜKSELİRKEN, KREDİ BÜYÜME HIZI DÜŞÜYOR
Merkez Bankası'nın son verileri ticari kredilerde faizin yükseldiğine, bununla birlikte trend büyüme hızının gerilediğine işaret etmişti.
İlgili verilere göre ticari kredilerde faiz 12 Ağustos haftası itibariyle yüzde 27,1 seviyesine yükseldi.
Bununla birlikte trend büyüme hızında da gerileme izlendi. 12 Ağustos haftası itibariyle ticari kredilerde trend büyüme hızı 13 haftalık, yıllıklandırılmış ve kur etkisinden arındırılmış hesaplamaya göre yüzde 25'in altına geriledi.
FAİZ İNDİRİM TOPLANTISINDA SİNYALİ VERİLMİŞTİ
TCMB'nin politika faizinin piyasa faizlerine yansımadığı eleştirileri sonrasında TCMB politika faizini 100 baz puan indirdiği toplantının karar metninde parasal aktarım mekanizmasına müdahale yönünde sinyaller vermişti.
Metinde konuyla ilgili olarak, "Son dönemde belirgin şekilde açılan politika-kredi faizi makasının parasal aktarımın etkinliğini azalttığı değerlendirilmektedir. Bu çerçevede kurul, makroihtiyati politika setini, parasal aktarım mekanizmasının etkinliğini destekleyecek araçlarla daha da güçlendirmeye karar vermiştir" ifadeleri kullanılmıştı.
Türkiye'de iş dünyası bir süredir piyasadaki faizlerin yüksek seviyesinden şikayetçi oluyordu. Söz konusu şikayetler TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu'nun reel sektör temsilcileri ile yaptığı toplantılarda da dile getirilmişti.
MEGA ENFLASYON ADIMI
Yeni adımları sosyal medya hesaplarından değerlendiren ekonomistlerden Prof. Dr. Özgür Demirtaş, "Faiz Yalanı" başlıklı videosuna atıf yaparak düzelemeyi şöyle yorumladı:
"Ama bu da çalışmaz! Bu sefer de o düşük orandan hiçbir banka kredi vermez. Kamu bankaları aracılığı ile krediyi o düşük orandan verirsen de mega enflasyon gelir."
Uğur Gürses de, "Kredi büyümesine ve faizine kısıt getirilmiş. Uymazlarsa kademeli olarak devlet kâğıdı tutmak zorunda kalacaklar. Kredi faizleri ile kamu kâğıtlarının faizlerini düşük seviyeye itmek için çok büyük bir zorlama... Türkiye’nin kredi notunu en dibe itiyorsunuz" dedi.
Prof. Dr. Hakan Kara ise "Tokmak Oyunu" oynayan kedi videosunu, "Olan biteni bundan daha iyi açıklayanı yok" vurgusuyla bir kez daha yayımlayarak şunlara dikkat çekti:
"TCMB kredilere hem miktar hem faiz sınırlaması getirmiş. Bankalara çok kredi vermeyin verirseniz benim belirlediğim faiz aralığında verin ya da Hazine’yi ucuza fonlayın diyor. KOBİ’ler olumsuz etkilenir, bankalar olumsuz etkilenir. Bir sonraki aşamada bunun yan etkilerini gidermek için yeni bir düzenleme yapılır, vs."
