Ekonomide 'aşırı ısınma' algısı güçleniyor

EKONOMİ - Dünya medyasında ekonominin aşırı ısındığına dair yorumlar giderek çoğalırken, ekonomi yönetimi idari tedbirlerle enflasyon ve kredi faizlerini düşürmenin yollarını arıyor.

Aşırı ısınma ile ilgili ilk uyarı, birkaç hafta önce Financial Times gazetesinde yer almıştı. FT, Türkiye'deki hızlı büyümenin aşırı ısınma sinyalleri verdiği uyarılarının ekonomistler arasında kaygı yarattığını belirtti. "Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yaklaşan seçimler nedeniyle yavaşlamaya müsamaha göstermediği" kaydedilen yazıda, IMF'nin geçen ay Türkiye ekonomisinin fazla ısındığı ve yüksek enflasyonun devam edeceği yönündeki uyarısı hatırlatılmıştı.

Financial Times, IMF ile Moody's gibi kurumların uyarılarının ekonomistleri endişelendirdiğini belirtti. Türkiye'de cari açığın arttığı ve enflasyonun çift hanede kalabileceği uyarılarının hatırlatıldığı yazıda şu ifadeler yer aldı:

"Moody's Türkiye'nin siyasi gelişmeler ve dış ticaret finansmanına bağımlılığını gerekçe göstererek Türkiye'nin kredi notunu düşürürken, Goldman Sachs Türkiye'nin aşırı ısınan ekonominin tipik belirtilerini gösterdiğini söyledi. Erdoğan, uzun süredir yüksek enflasyona neden olacağı gerekçesiyle yüksek faiz oranlarına şiddetle karşı. Şimdi ise, asıl endişe büyümenin yarattığı dengesizlikler."

GOLDMAN SACHS: AŞIRI ISINAN EKONOMİYE DAİR KLASİK BELİRTİLER

Buna benzer bir yorum da bir ay önce Goldman Sachs analistlerinden gelmişti. Uzmanlar, Türkiye’nin aşırı ısınan ekonomiye dair klasik belirtiler göstermeye devam ettiğini söyleyerek, Türkiye'de faiz oranlarının cari açık ve enflasyonu kontrol altına almak için çok düşük olduğuna dikkat çekmişti. Analistler, büyümedeki yavaşlamaya faizlerdeki artışın eşlik etmesinin beklendiğini, bunun TL üzerindeki baskıyı artıracağını ve Merkez Bankası'nın harekete geçmesi gerekeceğini belirterek, "Türkiye, çift haneli enflasyon ve kötüye giden dış dengeyle beraber, aşırı ısınan ekonomiye dair klasik belirtiler göstermeye devam ediyor" ifadelerini kullanmıştı.

BİTMEYEN AŞIRI ISINMA ALGISI

Son dönemde Türk Lirası’nın yaşadığı sert düşüşler ve Türkiye ekonomisindeki 'aşırı ısınma' sinyallerine yönelik uzman yorumları, yatırımcıları endişelendiriyor. Yüksek büyüme verisine eşlik eden ve düşürülmekte güçlük çekilen yüksek enflasyona rağmen 2019’daki seçimler öncesinde Cumhurbaşkan Erdoğan favori önerisi yüksek büyümeye yönelik demeçlerini sürdürüyor.

Bitmeyen ekonomide aşırı ısınma algısı ile Türk Lirası dolara karşı tarihi dip rekorları kırarken, buna bir de Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’in istifa ettiği dedikoduları eklendi. Şimşek'in Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın geçen hafta isim vermeden ancak Şimşek'i hedef alarak yaptığı eleştiriler sonrası Şimşek'in istifasını verdiği ancak Başbakan Binali Yıldırım tarafından kabul edilmediği belirtildi.

BLOOMBERG: ALACAKLILAR KADAR ERDOĞAN İÇİN DE SORUN

Öte yandan, Bloomberg’de yayınlanan makalede Türkiye’nin aşırı ısınma sinyallerine yer verildi:

"Türkiye ekonomisi aşırı ısınıyor. Bu, ülkenin alacaklıları için olduğu kadar Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan için de bir sorun olabilir. TL, 851 milyar dolarlık gayri safi yurtiçi hasılası geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7,4 genişledikten sonra, bir balon gibi şişen cari işlemler açığı ve çift haneli enflasyonun ağırlığı altında dalgalanıyor. Gelecek yıl seçimlerde etkin tek kişilik bir yönetimi resmileştirmek isteyen Erdoğan, herhangi bir türbülansın şansını engellemediğinden emin olmalı. Fakat sorun belirtileri büyüyor.

Türk şirketleri, ekonomik çıktının yüzde 40’ına eşdeğer bir dış borç yükü biriktirdi. Yıldız Holding’in yeniden yapılandırmak istediği 7 milyar dolarlık kredisi ve Türkiye’nin lider telekomünikasyon şirketinin satın alınması ile ilgili 4,75 milyar dolar ödenmemiş kredi borcu gibi büyük krediler kurumsal bilançoların sağlığına ilişkin sorular sorulmasına neden oluyor. Ödeme zorlukları, borsanın değer olarak yaklaşık üçte birini oluşturan bankaları etkileyecektir.

EKONOMİDE YAVAŞLAMA ERDOĞAN'IN STİLİ DEĞİL

Yatırımcılar daha ihtiyatlı ekonomik politikalar peşinde koşarken, hükümet tüketimin yol açtığı büyümeyi sertleştirecek her şeyi yapmaya çok hevesli. Bu politika tercihinin ilk adımı döviz kurudur: AKP'nin iktidarda geçirdiği dönemin dörtte birinde lira zayıflamıştır.

Bu durum, yıllarca Ortadoğu’nun en büyük ekonomisinin genişlemesini destekledikten sonra getirilerinin azaldığını gören yabancı banka sahipleri ve uluslararası bankalar için maliyetli hale geldi.

Medley Global Advisors stratejisti Nigel Rendell, "Ekonomide anlamlı bir yavaşlamayı idare etmek, Erdoğan’ın stili değil" dedi. Yatırımcılar, tüm bunların, TL'de daha fazla ayarlama veya satış olmadan ne kadar devam edebileceğini sorguluyor.

Ekonomik türbülans tahminleri, erken seçim spekülasyonlarını körüklüyor.

Rendell, "(Erdoğan’ın) seçim başarısını güvence altına almak için ekonomiye ihtiyacı var" dedi. "2019’da ekonominin 2018’de olduğu gibi güçlü bir performans göstermesi pek olası değil ve müdahale döneminde başka bir cari hesap krizinden geçmemiz gerekebilir" dedi.

Başbakan Binali Yıldırım 28 Mart’ta yaptığı açıklamada, hükümetin yakında 128 milyar lira (32 milyar dolar) değerinde yeni bir yatırım teşvik paketi açıklamaya hazırlandığını söyledi.

Erdoğan, cuma günü yaptığı bir konuşmada, TL'nin düşüşünü kabul ederek, favori çözüm önerisini yeninden dile getirdi: Daha fazla büyüme."

FINANCIAL TIMES: AŞIRI ISINMAYA DAİR GÖRÜŞLER ÖNE ÇIKIYOR

Financial Times da, TL'nin düşüşüne dair yayınladığı haberde, yine de, "Mehmet Şimşek’in durumuna dair spekülasyonların yabancı yatırımcılar arasında özellikle Türk ekonomisinin aşırı ısındığına dair görüşlerin öne çıkmasıyla tedirginliği tetiklemesi muhtemeldir" yorumunu paylaştı:

"Eski Merrill Lynch ve UBS çalışanı olan Şimşek, Türkiye Hükümeti'nde "ekonomik ortodoksluğun" en önemli seslerinden biri olarak görülüyor. Yatırımcıların ve analistlerin endişelerini kabul etme konusundaki istekliliği onu ateş hattına soktu deniliyor. Şimşek, geçen hafta Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın saldırısının hedefi olarak görülüyordu.

Cumhurbaşkanı, derecelendirme kuruluşlarına Türkiye aleyhine açıklamalarda bulundukları için ateş püskürdü. Türkiye ekonomisi ile ilgili endişeler, mart ayı raporunda ülkenin cari açık açığının ocak ayında belirgin bir şekilde arttığını göstermesi üzerine yükseldi.

Daha yüksek bir cari açık, bir ülkenin dışsal şoklara karşı daha savunmasız olduğunu göstermektedir.

Aynı zamanda, yatırımcılar inatçı yüksek enflasyon hakkında da endişeli. Bu haftanın başında yer alan bir rapor, fiyat artışının yüzde 10 civarında olduğunu gösterdi. Bu, lira için geçici bir geri dönüş sağladı, ancak uzun sürmedi.

Commerzbank’ta gelişen piyasalar kıdemli ekonomisti Tatha Ghose, zayıf bir liranın enflasyonu hızlandıracağı ve bunun lirayı daha da zayıflattığı potansiyel bir "değer kaybı döngüsü"ne ilişkin endişelerini dile getirdi."