Ekonomistler KDV'de atılan adımı değerlendirdi: Enflasyona indirim sıvası

Artan hayat pahalılığına karşı toplumsal tepkinin çoğalması ile ekonomi yönetimi yeni bir paket açıklayarak şapkadan bir kez daha tavşan çıkardı. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Türkiye Ekonomi Modeli Yeni Adımlar ve Enflasyon Tedbirleri Tanıtım Toplantısı’nda enflasyonun düşürülmesine ve yastık altındaki altınların sisteme kazandırılmasına ilişkin adımları da içeren yeni bir ekonomi paketi açıkladı.

Kredi Garanti Fonu kapsamında 60 milyar TL’lik yeni kredi paketinin ayrıntılarını duyuran Nebati, ocakta yüzde 48,7 ile 20 yılın zirvesine yükselen enflasyona karşı atılacak adımları da anlattı.

Buna göre ülke genelinde bin 500’ün üzerinde kuyumcunun dâhil olacağı çalışmaların başlatıldığını söyleyen Nebati, altınlar talep edilmesi halinde fiziki olarak geri alınabileceğini belirtti.

60 milyar liralık paketinin ise 25 milyarı yatırım destek paketi, 25 milyarı ihracat destek paketi, kalan 10 milyarı işletme gereksinim paketinden oluşuyor. KGF Yatırım kredileri azami 2 yılı ödemesiz, 8 yıl olacak. KGF destek paketlerinde hedef sektörler; imalat, ihracat, tarım, teknoloji ve toptan ve perakende sektörleri.

YENİ POLİSİYE YÖNTEM ‘ENFLASYON TİMİ’

Bakan Nebati, yeni ekonomi paketini açıklarken fiyat artışlarını önlemek için Enflasyonla Mücadele Timi oluşturulacağını da söyledi. Uzaktan algılama, gıda komitesi ve daha birçok masa başı önlem gibi Enflasyonla Mücadele Timi de enflasyonla mücadelede polisiye bir önlem olarak karşımıza çıktı. Ancak daha önce farklı isimlerle lanse edilen polisiye önlemler fiyatların düşmesini sağlamamıştı.

Özellikle pandeminin başından bu yana KDV ile ilgili bir düzenleme yapılmasına yönelik taleplere yanıt vermeyen AKP hükümeti gıdada KDV indirimine gitti. Toplantıya video konferans yöntemiyle katılan AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise temel gıda ürünlerinde KDV’nin yüzde 8’den yüzde 1’e düşürüldüğünü açıkladı.

Erdoğan’ın açıklamasının ardından TOBB ve TESK’ten peş peşe yapılan açıklamalarla KDV indiriminin olumlu olduğunu belirtildi.

TESK Başkanı Bendevi Palandöken, katıldığı canlı yayında "Maliyetler artmaya devam etmezse bu KDV indirimi, fiyat artışlarında zirveden dönüşün başlangıcı olabilir" ifadelerini kullandı.

TEPKİ BÜYÜYÜNCE MECBUR KALINDI

Birgün gazetesinde yer alan habere göre, ekonomistlerin görüşü gıda ürünlerinde KDV indiriminin kısa süreli bir etkisi olacağı yönünde. Ancak maliyet artışlarındaki artış bu etkiyi yok edecek.

Toplumsal tepkinin giderek arttığına dikkat çeken Ekonomist Güldem Atabay, "Enflasyon önümüzdeki aylarda düşmeyecek, yüzde 60-70’lere gidecek. Bunu nasıl aşağıya çekeriz ve aynı zamanda oy kaybettiğimiz yerden puan kazanırız diye düşünüldüğünde gıda fiyatları ve enflasyonu yavaşlatmak bu işin çözümü" yorumunda bulundu.

KISA SÜRELİ FAYDASI OLACAK

"Enflasyon rakamındaki artışı durdurmak için bence manipülatif bir adım" diyen Atabay, KDV indiriminin kısa süreli faydasına değindi. Sonbahar aylarında erken seçim beklediğini belirten Atabay, üniversite sınavındaki barajın kalkması ve KDV indirimini seçim hamlesi olarak değerlendirdi.

Atabay’a göre Kredi Garanti Fonu da seçim alameti. Atabay, "Yatırım amaçlı deniyor ama bu havada nasıl yatırım yapılacak, nasıl denetlenecek? Vadesi çok uzun, faizi piyasadan düşük, bir yılı geri ödemesiz tamamen önümüzdeki sene için firmalara nakit girişi olacak. Onu da seçim amaçlı olarak düşünebiliriz. Enflasyonu da patlatacak bir durum. Seçim sonrası zaten kimsenin umurunda değil" şeklinde değerlendirdi.

SEÇİME KADAR GEMİYİ BATIRMAMAK

Nebati’nin konuşmasındaki satır başlarına dikkat çeken Atabay, şu ifadeleri kullandı:

"Seçime doğru gidiyoruz. Enflasyonla mücadele timleri sokaklara salınacakmış, bir aplikasyon olacakmış lükslük fiyatlar bulunacakmış. Nebati konuşurken ‘özel bankalara bizimle çalışmasını öneririm, arkasından bizi engelleyenler bizimle aynı yolda yürümez’ diyor. Yeni ekonomi modeli dediğimiz şey bu. Tehdit ve yönlendirmeye dayalı. Bir ekonomi politikası değil, seçimlere kadar gemiyi batırmadan yüzdürüp seçimleri kazanarak iktidarı devam ettirmek… Türkiye ekonomisine çok büyük zararlar veren bir ekonomi modelinin içindeyiz. Tek doğru adım gıda fiyatlarındaki KDV’nin inmesi. En azından kısa zaman da olsa halkı rahatlatır."

AÇIKLAMALARIN EKONOMİK ÇERÇEVESİ YOK

Ekonomist Uğur Gürses’e göre ise iktidar bu adımı atmak zorunda kaldı. Artan pahalılık karşısında KDV indiriminin de çok etkili olmayacağını söyleyen Gürses, "Sadece taşıma maliyeti, mazot şubatın ilk 10 gününde yüzde 8 arttı. Dolayısıyla KDV’nin yüzde 1’e düşürülmesi çok etkili olmayacaktır" ifadelerini kullandı.

Erdoğan’ın toplantıya telekonferans yönetimiyle katılıp KDV indirimi açıklamasını ise anons etkisi olarak değerlendiren Gürses, "Büyük bir olaymış gibi lanse ediyorlar. Açıklanan paketlerin bir anlamı yok. Bugünden yarına hemen yatırım kararı alınmaz, süreç gerektirir. Vatandaş zaten güvensizlikten dolayı altınını yastık altında tutar. Yapılan açıklamaların ekonomik bir çerçevesi yok" değerlendirmesinde bulundu.

HAZİNE'NİN KDV GELİR KAYBI NASIL TELAFİ EDİLECEK?

İstanbul Bilgi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Cem Başlevent de, açıklanan paketlerin başarılı olmasının zor göründüğünü belirtti. Seçimin yaklaştığını ve seçimle ilgili birçok belirsizliğin var olduğunu söyleyen Başlevent, "Ama mutlaka bir kısım, yüzde 1-2 altınını çıkaracaktır. O da, kur korumalı mevduatta olduğu gibi, Merkez Bankası’nın rezervlerinin güçlenmesine ve talep geldiğinde satış yapılmasına yarayacak gibi görünüyor" ifadelerini kullandı.

Erdoğan, konuşmasında "Şirketlerden hemen KDV indirimini uygulamasını bekliyoruz" şeklinde konuştu. Erdoğan’ın sözlerinin şirketler üzerinde ciddi bir baskı oluşturacağını düşünen Başlevent: "Temel ürünlerde yüzde 6-7 gibi bir indirim olacak. Bu ürünlerin enflasyon sepetinde de önemli bir ağırlığı var. Mutlaka bir iki puan yansıması olacaktır ama bizim enflasyonumuz o kadar yüksek ki, o yansımanın alım gücü üzerinde çok etkisi olmayacaktır. Ayrıca, elektrik ve mazot fiyatları yüksek devam ettikçe maliyetler artacak ve indirimli fiyatlar yavaş yavaş daha yüksek seviyelere gitmeye başlayacaktır. Kısa vadede enflasyona bir etkisi olacak ama uzun vadede etkisi sınırlı olacaktır."

Gıda ürünlerinden alınan KDV’nin yüzde 8’den yüzde 1’e düşürülmesi Hazine’nin gelir kaybı yaşamasına neden olacak. Bu kaybın bir şekilde telafi edilmesi gerektiğini söyleyen Başlevent, "Ya başka yerden telafi edilecek ya da para basılacak, borçlanmaya gidilecek. O da enflasyonist etki yaratacaktır. Yani, o enflasyonist etkiyle kısa vadede yaşanabilecek indirimlerin ortadan kalktığını göreceğiz" dedi.

Başlevent, arz talep dengesinin oluşması gerektiğine dikkat çekerek "Üretim maliyetlerinin düşük olması lazım ama bunlarla ilgili bir çalışma şu anda görünmüyor" şeklinde konuştu.

KDV İNDİRİM YAPILACAK BAZI ÜRÜNLER

Erdoğan’ın açıklamasına göre KDV indirimi pazartesi günü Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girecek. Fiyatlar üzerinde ise yüzde 7’lik bir etkisi olacağı tahmin ediliyor.

• Pirinç
• Makarna
• Kahve
• Su
• Süt ve süt ürünleri
• Yumurta
• Sebze
• Kuru baklagiller