Enflasyonda çift hane kalıcı hale geliyor

EKONOMİ - Bugün açıklanan veriler göre, tüketici fiyat endeksi eylülde aylık yüzde 0,65 ve yıllık olarak yüzde 11,20 artış kaydetti. Yıl içerisinde enflasyonun eylül ekim aylarında ikinci zirveyi yapması bekleniyordu. Çekirdek TÜFE’de ise yüzde 10,58 artış beklentisine karşın yüzde 10,98 artış kaydedildi. Çekirdek enflasyon Şubat 2004 tarihinden bu yana en yüksek seviyeye ulaşmış oldu. Bu veriyle birlikte çekirdek enflasyon 13.5 yılın en yüksek seviyesine tırmandı.

Uzmanlara göre, enflasyon çift hanelerde kalıcı olmaya başlıyor gibi gözüküyor.

Spinn Danışmanlık Kurucu Ortağı Özlem Derici Şengül, Bloomberg HT'de yayında enflasyon verisini değerlendirerek, enflasyonda resmin iyi görünmediğini belirtti. Derici, "Ekimde daha da yüksek bir oran göreceğiz. Çekirdeğin seyrini görünce enflasyonla mücadelenin çok daha zor hale geleceğini görüyoruz. Çekirdek enflasyon gıda, enerji ve altını hariç tutuyor, tüm bunları çıkardığınızda geriye maliyet unsurları, kurdan etkilenen kalemler ve ikincil etkiler kalıyor. Bu şu demek; fiyatlar genele yayılmış olarak artış trendinde ve mücadelesi etmesi çok daha zor" diye konuştu.

Kapital FX Araştırma Müdür Yardımcısı Enver Erkan ise açıklanan enflasyon rakamları için, "Gerçekleşen enflasyonun tahminlerimizin bir kademe üzerinde olduğunu, çekirdek enflasyonda ise yukarı yönlü sapma meydana geldiğini görüyoruz. Özelikle gıda ve enerji gibi volatil ürünlerin dışarıda bırakıldığı çekirdek enflasyondaki yükselişin ana etkenleri Eylül ayında giyim ve ayakkabı ile eğitim kalemleri olmuş gibi görünüyor" yorumunu yaptı.

FİYATLAMA DAVRANIŞLARI BOZULDU

Özlem Derici’ye göre Merkez Bankası’nın ‘yüksek enflasyon seviyesi fiyatlama davranışları açısından riks oluşturmaktadır’ cümlesini tutmakta ne kadar haklı olduğunu gösteriyor. Derici "Talep canlanmışsa, yüzde 5 üzerinde büyüme gerçekleşmişse, fiyat koyucular için aksini yapmak zor. Çekirdek enflasyonun gösterdiği resim fiyatlama davranışının bozulduğunu ve geriye almanın mücadele gerektireceğini gösteriyor" dedi.

TL’DEKİ DEĞER KAYBI ÖNEMLİ ROL OYNUYOR

Genel olarak bakıldığında; TL’deki son dönemde görülen hafif güçlenmeye rağmen enflasyonun hem manşet hem de çekirdek verilerde yıllık bazda katı bir şekilde çift haneli seviyelerini koruduğu görülüyor.

Şekerbank enflasyon değerlendirmesinde, "Her ne kadar eylül ayı ile manşet enflasyonun tepe yapmış olduğunu düşünsek de; (Aralık ayının güçlü baz etkisini dışarıda bırakarak) daha önce de belirttiğimiz şekilde yıllık enflasyonun çift haneli seviyelerini koruyacağına ilişkin öngörümüzü tekrarlıyoruz" yorumunu yaptı.

Derici de TL’deki değer kaybına vurgu yaparak, "TL’deki değer kaybı enflasyona 1,5 puan üzerinde etki yaratıyor. Kurdan hala zarar görüyoruz. Son dönemde Dolar/TL’de 3,50’lerin altına inilmesi aslında çok etki yaratmadı. TL’deki değer kaybı üretici fiyatlarına yansıyor. ÜFE çok uzun süre yüzde 15 üzerinde seyrediyor" dedi.

Erkan da değerlendirmesinde TL’nin sepet bazında değer kaybına işaret etti: "Her ne kadar USDTRY bu yılın önemli kısmında gerilemiş olsa da, EURTRY paritesindeki yükseliş nedeniyle TRY’nin sepet bazında değer kaybetmiş olması itibariyle çekirdek enflasyondaki gerileme eğilimi sınırlı kalmış ve yerini yükselme eğilimine bırakmıştır. Özellikle EUR ile fiyatlandırılan ithal ürünlerdeki fiyat artışları bu durumu tetiklemektedir."

MERKEZ BANKASI NASIL HAREKET EDECEK?

Enflasyon verileri beklenen döngülerde devam ediyor. Ancak yılı yüzde 10,50’lerde bitirirsek gelecek yıl OVP’de belirtilen hedefe ulaşmak zorlaşacaktır. Ya beklentiler değişecek ya da Merkez Bankası daha sıkı durmak zorunda kalacak.

Derici, "Enflasyon beklentilerinin gerçekçilikten uzak olduğunu düşünüyorum. Merkez Bankası ağırlıklı ortalama fonlama maliyetini düşürebilir büyümeye destek vermek adına. Büyüme hedefi yüzde 5,5 olarak tutulacaksa, gelecek yıl enflasyonda Merkez Bankası’na yer kalmayacak" yorumunda bulundu.

Enver Erkan ise OVP’de öngörülen yüzde 9,5 enflasyon hedefinin biraz üzerinde bir yılsonu enflasyonu gerçekleşebileceğini düşündüklerini belirtti. Erkan, önümüzdeki yıllara ilişkin enflasyon hedeflemelerinin gerçekleştirilebilmesi için ise gıda fiyatlarına ilişkin yapısal önlemlerin kritik bir rol oynayacağını belirterek, şöyle devam etti:

"Bu süreç içinde enflasyon beklentilerini ve trendlerini takip etmekte olan Merkez Bankası’nın sıkı duruşunu yıl boyunca korumasını bekleriz. Çekirdek enflasyondan görülebileceği üzere, enflasyon tarafındaki yukarı yönlü riskler devam etmektedir, o yüzden manşet enflasyondaki bir aylık gerilemeler fazla anlam ifade etmeyecektir. Enflasyonun yüksek kalmaya devam etmesi, faizlerin de yüksek kalmaya devam etmesi demek olacaktır. 2018 yılında enflasyon yine yüksek kalmakla beraber, tek hanelerde kalacaktır."

GOLDMAN SACHS TEPE TAHMİNİNİ KORUDU

Öte yandan, enflasyon rakamlarını değerlendiren Goldman Sachs, TÜFE'nin ekimde yüzde 11,5 ile zirve yapmasını beklediklerini ifade etti.

Enflasyon eylülde yüzde 0,65, Yİ-ÜFE yüzde 0,24 arttı. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 11,20, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 16,28 oldu.

TÜFE verilerini değerlendiren Goldman Sachs, manşet enflasyonun beklentilerine paralel geldiğini ancak çekirdek enflasyonun gerek kendi beklentilerinin gerekse piyasa beklentilerinin üzerine çıkan bir sürpriz yaptığını belirtti.

Çekirdek enflasyonun sürpriz şekilde yıllık yüzde 11,0'a çıkmasında giyim eşyası fiyatlarındaki artışın etkili olduğunu ifade eden Goldman Sachs, giyim eşyası fiyatlarındaki artışın tek seferlik bir olaydan çok bir normalleşmeye benzediğini de vurguladı. Goldman Sachs ayrıca çekirdek enflasyonun diğer kategorilerinde de artış olduğunu, bu yükselişin TL'deki zayıflık ve yurt içi enflasyonist baskıları yansıttığı görüşünde olduklarını da ifade etti.

"Enflasyonun ekimde yüzde 11,5 civarında tepe yapmasını bekliyoruz. Bununla birlikte, giyim enflasyonu ile ilişkili değişiklikler, mobilya ve beyaz eşyada sona erecek vergi indirimleri bu tahminimiz için ana riskler" değerlendirmesini yapan Goldman Sachs, kurda son dönemde görülen zayıflık ve yurt içi baskıların enflasyonda tepe noktasını kasıma kaydırabileceğini vurguladı. Ancak Goldman Sachs, enflasyonun aralık ayında yüzde 10,0'a gerileyeceği ve 2018'de yüksek tek haneli rakamlarda kalmaya devam edeceğini beklemeyi sürdürdüklerini de belirtti.

Goldman Sachs ayrıca, artan enflasyon bekleyişleri ve devam eden dolarizasyon dikkate alındığında TCMB'nin şahin duruşunu koruyacağını düşündüklerini de ifade etti.

İlgili haberler:

https://www.artigercek.com/eylul-ayi-enflasyonu-yuzde-11-20

https://www.artigercek.com/erdogan-a-gore-faiz-inmezse-enflasyon-dusmez