EYT düzenlemesi umutları kırdı... Merkez bankaları faiz artışına devam ediyor

Artı Gerçek - İngiltere'de sendikaların yükselen enflasyon karşısında çalışanlar için ücret artışı talebiyle düzenlediği genel grev sonucu okullar kapanırken, demiryolu ve havayolu taşımacılığı felce uğradı. İşçi Sendikaları Kongresi, aralarında üniversite öğretim görevlileri, memurlar, gümrük görevlileri ve ulaşım çalışanları da olmak üzere farklı sektörlerden 500 bine yakın kişinin greve katıldığını duyurdu. Basın, iş bırakma eyleminin son 10 yılın en geniş katılımlı grevi olduğunu aktardı. Ulusal Eğitim Sendikası, grevin 23 bin okulu etkilediğini belirterek, okulların yüzde 85’inin kısmen veya tamamen kapanacağını duyurdu. Müze çalışanları ve Londra’da toplu taşıma hizmeti veren otobüslerin şoförleri de greve gidenler arasında yer alıyor.

FED FAİZİ 25 PUAN ARTIRDI, KÖTÜMSERLİK AZALIYOR

ABD Merkez Bankası (Fed) beklendiği gibi vites küçülterek, 25 baz puanlık faiz artışına gitti. Bloomberg’in anketine katılan ekonomistlerin medyan tahmini de bu yöndeydi. Böylece politika faizi yüzde 4,5-4,75 aralığına çıktı. Fed Başkanı Joreme Powell yaptığı açıklamada, "Federal fon oranı için hedef aralığında devam eden artışların uygun olacağını öngörmeye devam ediyoruz. İlk defa dezenflasyonist sürecin başladığını söyleyebiliriz. Uygun bir şekilde kısıtlayıcı olduğunu düşündüğümüz seviyeye ulaşmak için birkaç faiz artışını daha tartışıyoruz” değerlendirmesinde bulundu. Powell ayrıca, “Ekonomi genel olarak beklentiler doğrultusunda bir performans sergilerse bu yıl faiz indirimi yapmak uygun olmayacaktır” dedi.

İNGİLTERE VE AVRUPA MERKEZ BANKASI’DAN 50 BAZ PUANLIK FAİZ ARTIŞI

Avrupa Merkez Bankası (AMB) faizi beklentilere paralel olarak 50 baz puan artırdı. AMB gecelik mevduat oranını yüzde 2,5; gecelik borç verme oranını yüzde 3,25 ve politika faizini de yüzde 3 seviyesine yükseltti. Banka’dan yapılan açıklamada mart ayındaki toplantıda 50 baz puanlık bir faiz artışının daha masada olduğu söylendi. Öte yandan pek çok ekonomik otoritenin, G7 içinde en kötü ekonomi diyerek tarif ettiği İngiltere’de Merkez Bankası (BoE) da 50 baz puanlık faiz artışına gitti. BoE’nin faiz artışına devam etmesi bekleniyor.

OPEC +’TAN KESİNTİYE DEVAM KARARI

OPEC+’ın Ortak Bakanlar İzleme Komitesi'nin (JMMC) 47'nci toplantısı çevirim içi olarak gerçekleştirildi. Toplantıda küresel ekonomideki koşullar ve olası gelişmeler geniş biçimde masaya yatırıldı. Nihayetinde 23 üreticiyi (13 OPEC +10 OPEC dışı) bir araya getiren bu şemsiye gruptan 5 Ekim’de alınan kararın yerinde olduğu, kasım ve aralık verilerinin incelendiği ve üretim kesintisi kararına 2023 sonuna kadar devam edileceği açıklaması yapıldı. Açıklamada üyelerden sıkı sıkıya bu karara uyulmasının beklendiğinin hatırlatılması, olası bir kararı delme girişimine dönük bir uyarı niteliği taşıyordu.

GÜNEY KORE’DEN TARİHİ AÇIK

Güney Kore 2022 yılında 47,5 milyar dolarlık ticaret açığı verdi. Bu rakam ajansın 1956'da veri toplamaya başlamasından bu yana en kötü ticaret açığı ve 1996'daki 20,6 milyar dolarlık ticaret açığının çok üzerinde. Ocak ayı ihracatı yüzde 16,6 düşüşle 46,3 milyar dolar oldu. Ekonomistler yüzde 11,3'lük düşüş bekliyordu. İthalat ise yüzde 2,6 düşerek 59 milyar dolar olarak gerçekleşti. Beklentiler yüzde 3,6'lık olacağı yönündeydi. Raporun ardından Kore wonu ABD doları karşısında 1,232'den işlem gördü.

ASGARİ ÜCRET İLK AYDAN AÇLIK SINIRININ ALTINDA KALDI

Türk-İş, Açlık ve Yoksulluk Sınırı Araştırması'nın Ocak 2023 sonuçlarını açıkladı. Buna göre, ocak ayı itibariyle Ankara'da yaşayan 4 kişilik ailenin açlık sınırı 8 bin 864 lira, yoksulluk sınırı 28 bin 874 lira olarak hesaplandı. Gıda enflasyonu ise aylık bazda yüzde 9,02, yıllık yüzde 108,57 oldu. Ankara'da yaşayan 4 kişilik ailenin gıda için yapması gereken asgari harcama tutarı, bir önceki aya göre yüzde 9 artarken, son 12 ay itibarıyla artış oranı yüzde 108,57 oldu. Böylece yılın ilk ayında bile asgari ücret açlık sınırının altında kaldı.

OCAK AYI ENFLASYONU BEKLENTİLERİ İKİYE KATLADI

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ocak ayı enflasyon verilerini açıkladı. Buna göre, ocakta enflasyon aylık yüzde 6,65 artarken, yıllık yüzde 57,68 oldu. Aylık enflasyon son 9 ayın en yüksek seviyesi olarak kaydedildi. Enflasyondaki kesintisiz artış ise 49'uncu aya girdi. Enflasyon, baz etkisinin olmadığı 12 aylık ortalamalara göreyse yüzde 72,45 oldu. Dikkat çekici olan TÜİK’ten gelen sürprizdi, piyasa katılımcıları aylık enflasyonu 3,66 olarak beklerken, açıklanan 6,65 oldu.

DIŞ TİCARETTE REKOR AÇIĞI TARİHİ REKORLARI GERİDE BIRAKTI

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), aralık ayına ilişkin dış ticaret istatistikleri verilerini açıkladı. Buna göre, aralık ayında dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 42 artarak 6 milyar 832 milyon dolardan, 9 milyar 701 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2021 Aralık ayında yüzde 76,5 iken, 2022 Aralık ayında yüzde 70,3'e geriledi. Ocak-Aralık döneminde ise dış ticaret açığı 137'lik artışla 46 milyar 211 milyon dolardan, 109 milyar 539 milyon dolara yükselerek rekor kırdı. Bundan önce 2011 yılında 106 milyar dolarlık rekor dış ticaret açığı gerçekleşmişti.

YOLSUZLUKTA TÜRKİYE DAHA KÖTÜYE GİDİYOR

Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün (Transparency International) 2022 Yolsuzluk Algı Endeksi açıklandı. Türkiye, 36 puanla endekste yer alan 180 ülke arasında 101'inci sırada. Türkiye geçen yıl açıklanan 2021 yılına ait endekste, 38 puanla 96'ncı sırada yer almıştı. Buna göre Türkiye son bir yılda iki puan kaybederken ülke sıralamasında beş basamak daha geriledi. Açıklanan endeksle birlikte Türkiye, son 10 yılın en düşük puanını da almış oldu.

EYT DÜZENLEMESİ KABUSA DÖNÜŞTÜ

Aralık ayından bu yana TBMM’ye gelip yasallaşması beklenen emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi komisyondan geçti. Ancak bu gecikmeli adım yüreklere su serpmek bir yana umutları kırdı, çünkü Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın duyurduğu şartlarla düzenleme arasında farklar olduğu görüldü. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin'in 1999 yılı öncesi haklara geri dönüleceği yönündeki mesajlarına rağmen hem kademeli prim şartının kaldırılmadığı hem de kısmi emeklilik hakkının göz ardı edildiği ortaya çıktı. Açıklamalara güvenip, prim günü borçlanması için çektikleri krediyi, emekli maaşıyla ödeyecekleri hesabı yapanlar ortada bırakıldı. Hükümet ise yüklü miktarda bir kaynak toplamış oldu.
HAZIRLAYAN: MÜHDAN SAĞLAM