Kapalıçarşı'ya koronavirüs darbesi: Altın satışları durdu

Dünyada binlerce kişinin ölüme yol açan koronavirüs salgını nedeniyle ziyaretçi sayısının yarı yarıya azaldığı tarihi Kapalıçarşı’da neredeyse yaprak kımıldamıyor.

Kapalıçarşı Esnaf Derneği Başkanı Hasan Fırat, turist sayısının geçtiğimiz yıllarda da dönem dönem düştüğünü ancak ziyaretçi sayısı ve ticaret hacmi olarak en sert düşüşün bu dönemde görüldüğünü söyledi.

Dünya gazetesinde yer alan habere göre Fırat, "Bu yıla iyi başlamıştık. Avrupalı, ABD’li turist gelmiyor artık ama onların yerini Uzakdoğulu ve Arap turistler almıştı. Şimdi bizi esas korkutan koronavirüs salgını. Son 10 günde Kapalıçarşı’ya gelen ziyaretçi sayısı salgın nedeniyle çok azaldı, neredeyse yüzde 60 civarında düşüş var. Eskiden 150-200 kişilik Uzakdoğulu turist grupları gelirdi. Şimdi bir otobüs bile gelmiyor. Korkumuz durumun daha da kötüye gitmesi. Dükkanlar kış döneminde 19:00’a kadar açık kalırdı, şimdi esnaf mağazasını 17:30’da kapatıp gidiyor" diye konuştu.

ALTIN İHRACATI YÜZDE 30'LARA KADAR GERİLEDİ

560 yıla yakın tarihi bulunan Kapalıçarşı, 64 cadde ve sokağı ile 2 bedesteni, 16 hanı, 22 kapısı ve 2 bin 486 dükkanı ile dünyanın en eski ve en büyük alışveriş merkezlerinden biri. 45 bin metrekare kapalı alana sahip tarihi çarşı daha çok altın ticareti ile ön planda.

2010’lu yıllarda Türkiye'nin dünyaya ihraç ettiği altının yüzde 60'ı, yani yaklaşık 250 tonu Kapalıçarşı’da işlendikten sonra ihraç ediliyordu. Kapalıçarşı Esnafları Derneği Başkanı Fırat, yaşanan son olaylar nedeniyle bu oranın şimdilerde yüzde 30’lara gerilediğini söyledi.

SATILIK DÜKKAN SAYISINDA 10 KAT ARTIŞ VAR

Öte yandan yaşanan durgunluk, Kapalıçarşı’da dükkan satışlarını da artırdı.

Fırat, son yıllarda bölgedeki sermayenin yer değiştirdiğine dikkat çekerek, "300’ün üzerinde esnaf buradan gitti. Eskiden günde 40 tane zırhlı araç gelirdi. Şimdi 20 araç geliyor. Bankalar bile para getirmiyor. Bu rakamlar böyle giderse çok daha fazla kiracı bırakıp gider. Satılık dükkan sayısı artar. Burada eskiden senede 2 dükkan ancak el değiştirirdi. İflas edip çıkan hiç olmazdı. 20 yıldır buradayım bir tane iflas görmedim. Ben babam ile birlikte burada bir dükkan için 8 sene beklediğimi bilirim. Kimse satmıyordu. Ancak satışlar son dönemde çok fazla arttı. Satılan dükkan sayısı yılda 20’yi buldu" diye konuştu.

Sahibinden.com’da hali hazırda 20’den fazla dükkan 22 milyon TL’ye varan değerlerde satışa sunulmuş vaziyette.

ESNAF ERKEN KAPATIYOR

Kapalıçarşı’da kiralar özellikle ana arterde dolar üzerinden alınıyor. Ocak ayında Kapalıçarşı’da kontrat yenileme dönemiydi. Başkan Hasan Fırat, AVM’lerde ciro üzerinden kira gibi alternatif modelleri örnek göstererek Kapalıçarşı’da da dükkan sahiplerinden kiralarda indirime gidenlerin olduğunu anlattı.

Halihazırda Kapalıçarşı’da ana arterlerde metrekare başına kira bedeli 5 bin dolar civarında. İçeride ise 500 ile 1000 dolar arasında değişiyor. Çarşıda yer alan ve eskiden imalat yapılan 16 hanın önemli bir kısmı ise ya boş duruyor ya da depo olarak kullanılıyor.

Fırat, "Pazar daraldı. İmalat bitti. Çarşı kış döneminde 08:30-19:00 arası açık. Ancak durgunluk nedeni ile 17:00’de kapatıp gidenler var" diye konuştu.

ALTIN SATIŞLARI DURDU

2010’lu yıllarda ana arterde bulunan M. Kardeşler kuyumcusu, yerli turistin alım gücünün olmadığını, yabancı turistin ise bölgedeki sıkıntılar nedeni ile artık gelmediğini söyledi. 1999’dan beri Kapalıçarşı’da kuyumculuk yaptığını dile getiren mağazanın yetkilisi, altın fiyatları şu anda çok yüksek. Yükselince altın satışları duruyor. Satılmıyor. 2018’den beri işler yarı yarıya azaldı. Korona virüs salgını işleri daha da düşürdü. Hiç satış yapamadığımız günler oluyor" dedi.

KİŞİ BAŞI HARCAMA DÜŞTÜ

Karmen Antique’nin İşletmecisi Mustafa Burkut, son 5 yılda işlerin yüzde 80 gerilediğini söyledi. Bunun sebebini bölgesel sorunlar ve buna bağlı olarak değişen turist profiline bağlayan Burkut, "2014’te 100 birim iş yapıyorsak şimdi 20 birim iş yapıyoruz. Bizler pahalı ürünler satıyoruz. Bize para harcayan turist lazım. Bunlar, Avrupalı, Kanadalı, ABD’li turistler. Ama artık Çinli, İranlı, Arap turistler geliyor. Bunlar da harcama yapmıyor. 2014’te 1.200 dolar olan kişi başı harcama, geçen yıl 617 dolara geriledi. Bu rakam gelmiş, otelini ödemiş ve uçağa binmiş gitmiş demek" dedi.

HER GEÇEN YIL AZALIYOR

Bölgede deri ve kürk ürünler satan Metin Muratoğlu, 20 yıldır Kapalıçarşı’da esnaflık yaptığını ve her geçen yıl işlerin daha da kötüleştiğini anlattı. Muratoğlu, "Çoğu zaman dükkana giren kimse olmuyor. Korona virüs salgını ile ziyaretçi sayısı daha da düştü. Günde bir tane satsak şükür ediyoruz. Tutunmaya çalışıyoruz. Tutunamayan kapatıp gidiyor. Saat 15 ve ben daha bir tane satış yapamadım. Bu kadar kötü bir dönem olmamıştı" diye konuştu.

GÜNDE BİR ÜRÜN SATABİLİYORUZ

Bölgede lambacılık yapan başka bir esnaf ise artık eski işlerin artık kalmadığını söyledi. 3 sene önce günde 10 adet lamba satarken şimdi günde bir tane ancak satabildiklerini anlatan esnaf, "Ziyaretçi sayısı çok azaldı. Ekonomik durgunluk var. Bunlar da bize yansıyor. Gelen Turist çoğunlukla Arap turistlerden oluşuyor. Onlar da tatlı ya da baharat alıyor. Bizim gibi otantik ürünler satan dükkanlara ilgi eskisi kadar yok" şeklinde konuştu.

KUYUMCULARIN YERİNE TATLICILAR AÇILIYOR

Değişen turist profili, ana arterde yer alan dükkanların yapılarının da değişmesine yol açtı. Eskiden çoğunlukla kuyumcuların yer aldığı caddede lokumcu ve baharatçı sayısındaki artış iyiden iyiye kendini hissettiriyor. Sadece ana arter üzerinde 20’ye yakın tatlıcı bulunuyor.

Fırat, gelen Arap turistlerin lokum, baharat gibi ürünlere yönelmesinin bu değişime yol açtığını dile getirdi.