Bank Asya'nın teminat mektuplarıyla kredi dağıttılar
'AKP-FETÖ' ilişkileri, 'siyasi ayak' tartışmaları ile yeniden gündemin ilk sıralarına yerleşirken, kamu kaynakları ile cemaate bağlı şirketlerin fonlanması Sayıştay raporlarında da ortaya kondu. Asya Katılım Bankası’nın verdiği teminat mektupları ile bankadan milyonlarca liralık kredi çeken, 15 Temmuz sonrası iflasını isteyen şirketlerden alacak tahsilinde de gecikmeli davranıldığı ortaya çıktı.
Sayıştay, bu sürece ilişkin yetkililerin sorumluluğunun altını çizdi.
Birgün gazetesinde yer alan habere göre Sayıştay, Başbakan Yardımcılığı’ndan Mehmet Şimşek döneminde alınarak önce Ekonomi Bakanlığı’na bağlanan, isim değişikliği sonrası da Ticaret Bakanlığı’nın ilgili kuruluşu olan Türkiye İhracat Kredi Bankası'nın (Eximbank) kredi işlemleriyle ilgili çarpıcı tespitlerde bulundu.
Sayıştay denetçilerinin Meclis’e sunulan denetim raporu, 15 Temmuz sonrası kapatılan ve çok sayıda insanın müşteri ilişkilerinin bile örgüt üyeliğine delil olarak gösterildiği Bank Asya ile iktidar arasındaki ilişkileri ortaya koydu. Bankanın güç duruma düşürülmesine neden olan krediler ve 15 Temmuz sonrası da gerekli işlemlerin zamanında yapılmadığı tespitleri raporda yer aldı.
Denetim raporunda, Asya Katılım Bankası teminat mektupları ile krediler çeken şirketlerin "iflas erteleme taleplerine ve iflas kararlarına rağmen kredi hesapları ile ilgili işlemlerin geç başlatıldığı, bankanın faaliyet izninin 19 Temmuz 2016’da iptaline teminat mektubu kullanan firmalardan teminat mektubunun değiştirilmesi ya da ilave teminat talep edilmesi yoluna gidilmediği" bildirildi.
Raporda, kredi takip işlemlerinin daha dikkatli yapılmasını istenilerek, "Zamanında gerekli tedbiri almayan yetkililerin mali sorumluluğunun aranması önerilir" denildi.
Raporda yer alan tespitlerden öne çıkanlar özetle şöyle:
15 TEMMUZ İLE SINIRLI KALMADI
Tekstil ürünleri imalatı ve satışı şirketi: 9 milyon 471 bin 398 Avro, 19 milyon 630 bin ABD Doları ve 31 milyon 350 bin TL kredi kullandırıldı. Şirketin Asya Katılım Bankası kaynaklı 6 milyon 503 bin Avro tutarlı teminat mektupları 21 Mart 2018’de Bank Asya için açılan iflas masasına iflas erteleme başvurusunda bulunduktan dört ay sonra başvurdu.
Dişli ve senkromeç üreticisi şirket: 2018 sonunda 2 milyon 651 bin TL’lik kredisi "Tasfiye Olunacak Alacaklar Hesabında" izlenen şirketin Asya Katılım Bankası kaynaklı 804 bin 384 Avro tutarlı teminat mektupları 2018’de iflas davası açıldıktan yaklaşık iki buçuk ay sonra kaydedildi.
Blok mermer üretim ve ticaret şirketi: 8 milyon 300 bin ve 7 milyon 800 bin ABD Doları kredi kullandırılan şirketten bankanın 2 milyon 749 bin TL’lik alacağı için Aralık 2016’da iflas masasına başvuru yapıldı. Şirketin iflas ertelemeye başvurmasından beş ay, iflas kararı verilmesinden bir ay sonra hesabı ket edildi.
Oto korkuluk imalat, montaj ve taahhüt işleri şirketi: Şirkete yaklaşık 38 milyon ABD Doları tutarında kredi kullandırıldı. Şirket Aralık 2015’te iflas erteleme talebinde bulundu. Banka, hesabın kat edilme tarihine kadar, 23 teminat mektubundan 1 milyon 332 bin 928 TL, 1 milyon 591 bin ABD Doları ve 587 bin 576 Avro tahsilat yaptı. Şirket kalan kredi taksitlerini ise vadesinde ödeyemedi. Asya Katılım Bankası’nın teminatı dahilindeki kredisine ilişkin tazmin talebinde bulunuldu ancak banka ve devredildiği TMSF’den olumlu yanıt alınamadı. Şirketin Aralık 2015’te iflas erteleme talebinde bulunmasına, 2016 ve 2017 yılında tahsilatlarının önemli bir kısmını teminat mektubu tazmini yoluyla yapmasına rağmen kredi alacağının kat edilmesi işlemi Eylül 2017’de istendi. Banka 19 Temmuz 2016’da kapatıldı ancak firmanın teminat mektubunun da değiştirilmesi istenmedi.
İplik, örme ve boyalı örme kumaş üreticisi şirket: 2012 yılında firmaya teminat mektubu karşılığında toplam yaklaşık 6,1 Milyon ABD Doları tutarında kredi kullandırıldı. Firma, 700 bin ABD doları tutarındaki işletme sermayesi kredisinin 1 Aralık 2016 taksidini ödemedi. Ancak 570 bin 707 ABD Doları tutarlı teminat mektupları 21 Mart 2018’de iflas masasına kaydedildi.
