Yıllık dış yardımlar 10 milyar doları aştı, dış borç 430 milyar dolar
Nazır KAPUSUZ
ARTI GERÇEK - Resmi Gazete’ye göre Türkiye, Covid-19 salgını sebebiyle Tunus'a 5 milyon dolar hibe nitelikli finansal destek verecek.
Yine resmi gazetede KKTC, Nijer, Kongo ve Nijerya'ya sağlık alanında hibe yapılmasına dair uluslararası antlaşmalar da yayımlandı
Türkiye’nin diğer ülkelere yaptığı dış yardımlar, AKP’nin son dönem dış politikasında önemli bir yer tutuyor.
ABD, İngiltere, Belçika, Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Portekiz, Japonya ve Hollanda, Birleşmiş Milletler bünyesinde Kalkınma Yardımları Komitesi oluşturdular.
Daha sonra bu gruba diğer bazı gelişmiş ülkeler de katıldı.
Tüm dünyada yapılan dış yardımların yüzde 85’i bu ülkelerce yapılırken, yüzde 15’i ise bunların dışında kalan ülkelerce yapılmaktadır.
Bu ülkelerin kendi Gayri Safi Milli Hasıla'larının binde 7’sini yoksul ülkelere bağışlaması hedefleniyor.
Bu ülkeler donör ülkeler olarak tanımlanıyor.
Günümüzde bu hedefe dünyada 6 ülke ulaşırken, dönor olmadığı halde bu yardım oranına ulaşan tek ülke Türkiye.
Türkiye Milli Geliri’nin binde 0,95’ini dış ülkelere yardım amacıyla kullanıyor.
Türkiye bu yardımlarla ABD, İngiltere, Fransa, Almanya ve Japonya’dan sonra 6. Sırada yer alıyor.
Oran olarak da Norveç ve Lüksemburg’tan sonra 3. sırada geliyor.
Türkiye şimdiye kadar tahmini olarak yaklaşık 10 Milyar Dolar yardım yaptı
TÜRKİYE DÜNYA ÜÇÜNCÜSÜ, GAYRİSAFİ MİLLİ GELİRİN YAKLAŞIK YÜZDE 1’İ DIŞ YARDIMLARA GİDİYOR
Cumhurbaşkanı Erdoğan bu konuda en üst sıralarda olduklarını sürekli vurguluyor.
Pandemi sürecinde de yüzden fazla ülkeye tıbbi malzeme desteği sağlandı.
Ancak bu yardımların ağırlığına bakıldığında, Türkiye’nin en az gelişmiş ülkeleri değil daha çok bölgesel ve İslami referanslarla bunu yaptığı görülüyor.
Yardımların bir çoğu Suriye’ye yapıldı.
Türkiye’ye sığınanlar ve göçmenler için yapılan yardımlar bu kapsamda değerlendiriliyor.
İkinci sırada ise Somali geliyor.
Somali’ye en fazla dış yardım yapan ülke Türkiye.
Türkiye’nin en çok yardım yaptığı diğer ülkeler, Filistin, Afganistan, BosnaHersek, Kırgızistan, Makedonya, Kazakistan, Azerbaycan ve Nijer.
HEDEF YARDIM MI? TÜRKİYE YARDIM YAPTIĞI ÜLKERLERE BİRÇOK OFİS AÇIYOR
Türkiye’nin yardım yaptığı ülke sayısı 125’e ulaştı.
Bu ülkelerin bir çoğunda çeşitli adlarla ofisler açılıyor.
Özellikle gölge Dış İşleri Bakanlığı gibi çalışan Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı TİKA’nın Myanmar’dan Meksika’ya, Güney Afrika’dan’dan Filipinler’e kadar 58 ülkede 60 program koordinasyon ofisi mevcut.
Her ne kadar TİKA bir kalkınma işbirliği olarak anılsa da TİKA ofislerinin, ülkelerin bazı muhalif liderleri ile sık sık resim vermesi dikkat çekiyor.
Örneğin Kosova Adalet Hareketi, Kosova'daki hükümetin Gülen Cemaati ile yeteri kadar mücadele etmediğini ifade etti.
TİKA kadar yaygın olmasa da "Yurtdışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı", "Maarif Vakfı" ve "Yunus Emre Enstitüsü" gibi yapılanmalar da birçok ülkede yer alıyor.
Türkiye, 15 Temmuz darbe girişimi sonrası Gülen Cemaatinin yurt dışındaki örgütlenmesine alternatif bir yapı içinde çalışmalar yürütüyor.
Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı Hakan Fidan’ın bir dönem başkanlığını yaptığı TİKA’nın hali hazırdaki başkanı Serdar Çam, yurtdışı Gülen cemaati faaliyetlerini izleme ve engellemeye özel önem verdiklerini gizlemiyor.
Türkiye, sadece resmi kurumlarla değil, bazı STK’larla da yurtdışı yardım faaliyetlerini sürdürüyor.
Başta AFAD ve Kızılay bu çerçevede bir çok ülkede faaliyet yürütüyor.
Türkiye’de her doğal afet sonrası "Kızılay"ın nerede olduğu sorulurken, tam sayıları bilinmese de, Kızılay’ın tüm personel sayısının üçte biri Suriye topraklarında faaliyet gösteriyor.
TİKA aracılığı ile yapılan yardımların şeffaf olmadığı, aldığı mal ve hizmetlerin ne olduğunun belirsizliği Sayıştay Raporlarında da yer alıyor..
Türkiye’nin bu kadar yoğun yardım yapmasından dolayı, BM Yönetimi tarafından "Kalkınma Yardımları Komitesi"ne alınarak donör ülke olması isteniyor.
Ancak Türkiye’nin bu komiteye girmek istememesinin denetimden kaçması olarak değerlendiriliyor.
Bir çok dış yardımın, polis ve askeri eğitim olması Türkiye’nin amaçları konusunda şüpheler uyandırıyor.
DIŞ YARDIMLARIN PAYI 24 KAT ARTTI, TÜRKİYE’NİN KENDİ HALKINA YAPTIĞI TARIM/SAĞLIK DESTEKLERİ GİDEREK AZALIYOR
Türkiye’nin yaklaşık 125 ülkeye yaptığı yardımlarda kalkınma yardımları da önemli sırada yer tutuyor.
Gayri Safi Milli Hasıla’nın yüzde 1’ine ulaşan yardımların ekonomik boyutu yurtiçinde yaptığı tarım ve sağlık harcamaları ile ters orantılı.
AKP iktidarı dömeminde Gayri Safi Milli Hasıla’da tarımsal desteklerin payı yüzde 70, önleyici sağlık hizmetlerinin payı yüzde 50 azalırken, dış yardımların payı 24 kat arttı.
