Zonguldak'ta göçük yaşanan maden, 2022'de TBMM gündeminde: CHP’li vekiller uyarmış
Ezgi YILDIZ
İSTANBUL - Zonguldak'ın Ereğli ilçesinde göçüğün meydana geldiği Türkiye Taşkömürü Kurumu'na (TTK) bağlı Armutçuk Müessesesi'nin daha önce TBMM'de de gündem olduğu ortaya çıktı. Tutanaklara göre; CHP Zonguldak millletvekilleri Ünal Demirtaş ve Deniz Yavuzyılmaz 2022 yılında Sayıştay raporlarına dikkat çekerek iş güvenliğini gündeme getirdi. Göçüğün ardından Artı Gerçek'e konuşan Yavuzyılmaz, “İki madencinin yapması gereken işi bir madenci yapıyor” derken eski CHP Milletvekili Ünal Demirtaş da “İşçi açıkları iş güvenliğini tehdit eder boyuta geldi” dedi.
VALİ GÖÇÜĞÜN SEBEBİNİ TABAN ÇÖKMESİ OLARAK AÇIKLADI
Zonguldak'ın Ereğli ilçesinde Türkiye Taşkömürü Kurumu'na (TTK) Armutçuk Müessesesi'nde meydana gelen göçükte bir işçi öldü, üç işçi yaralandı. Zonguldak Valisi Osman Hacıbektaşoğlu, göçüğün sebebinin patlama değil tavan çökmesi olduğunu açıkladı.
TBMM'DE CHP'Lİ VEKİLLER TARAFINDAN GÜNDEME GETİRİLDİ: 'KRİTİK EŞİKTE'
Göçüğün meydana geldiği Armutçuk madeninin 25 Nisan 2022 yılında Sayıştay raporlarının görüşüldüğü TBMM’deki Kamu İktisadi Teşebbüsleri Komisyonu’nda gündeme geldiği ortaya çıktı. Komisyonda bulunan CHP’li vekiller Deniz Yavuzyılmaz ve Ünal Demirtaş, TTK madenlerindeki işçi sayısının yetersizliğine dikkat çekerek, iş güvenliği vurgusu yaptı.
Ünal Demirtaş, tutanağa da yansıyan Komisyon konuşmasında Sayıştay raporlarına atıfta bulunarak şunları söylüyor:
“Sayıştay da bunu tespit etmiş zaten, diyor ki: ‘Emeklilikleri nedeniyle giderek azalan, kritik sayılara düşen, işlerin sürekliliği ve devamlılığını etkileyerek iş güvenliğini tehdit edecek boyutlara gelen, üretimde ciddi anlamda aksamalara yol açan kazı, hazırlık, elektromekanik, ana üretim ve üretime yardımcı işçi sayılarında yaşanan sıkıntıların giderilmesini teminen Kurumun norm kadro çalışması değerlendirme süreci doğrultusunda belirlenecek optimum sayıda nitelikli işçi temin edilmesi hususunda ilgili makamlar nezdinde girişimde bulunması önerilir.’”
Deniz Yavuzyılmaz ise aynı toplantıda işçi sayısının azlığına “Neredeyse kritik eşiğe gelindi” sözleriyle dikkat çekiyor.
ÜNAL DEMİRTAŞ: İŞÇİ AÇIKLARI İŞ GÜVENLİĞİNİ TEHDİT EDER BOYUTA GELDİ
Zonguldak'daki göçüğün ardından CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz ve bir önceki dönem CHP Zonguldak Milletvekili olan Ünal Demirtaş Artı Gerçek’e konuştu. İki isim de 14 Ekim 2022 yılında Amasra’da meydana gelen ve 42 işçinin ölümüyle sonuçlanan maden katliamının ardından kurulan ‘Amasra Maden Kazasını Araştırma Komisyonu’nda yer alıyordu.
CHP’li Demirtaş, göçüğün nedenine dair teknik bir incelemenin ardından detaylı bir değerlendirme yapacağını söyledi. Var olan ihmallere dikkat çeken Demirtaş, bunlardan en önemlisinin de işçi sayısındaki yetersizlik olduğunu ifade etti.
Demirtaş'ın sıraladığı sorunlar şöyle:
“İlki; TTK’nin kötü yönetilmesi kurumda bir çürümeye sebep oldu. Bu kötü yöneticilerin iş güvenliğine olumsuz yansımaları oluyor. Bir diğer sorun da yıllardır ifade ettiğimiz işçi açığı. Kurumun normal faaliyetlerine devam edebilmesi için 14 bin 500 kişi ile çalışması gerekiyor. Fakat bizim bütün ısrarlarımıza rağmen norm kadro açığı giderilmedi. Dolayısıyla iş güvenliğini sağlayacak yeterli düzeyde işçi çalışmıyor ve işçi açıkları iş güvenliğini tehdit eder boyuta geldi.”
CHP'Lİ YAVUZYILMAZ: İKİ MADENCİNİN YAPMASI GEREKEN İŞİ BİR MADENCİ YAPIYOR
Deniz Yavuzyılmaz, Armutçuk'ta uygulanan kömür üretim yönteminin göçertmeli uzunayak yöntemi olduğunu ifade ederek, bu yöntemin uygulandığı yerlere Sayıştay’ın yaptığı uyarıyı hatırlattı. Yavuzyılmaz, “2021 yılında sayıştay Armutçuk müessesi raporuna göre; göçertmeli uzun ayak yönteminde üretim, verimlilik ve iş güvenliği açısından doğru olan günlük ayak boyu çalışması oranı yüzde yüz. Yani maden işçileri çalışacakları alana girip çalışmayı tamamıyla yapıp çıkmaları gerekiyordu. Eğer bu yapılmazsa arkalarında bir göçük riski bırakıyorlar. Ancak Sayıştay raporuna göre Armutçuk’ta bu oran yüzde 35. Bu nedenle de burada sürekli göçükler meydana geliyor” dedi.
2021 yılında toplam 107 maden işçisinin yaralandığı kazaların yüzde 35-40’ının bu nedenle gerçekleşen göçüklerden kaynaklandığı bilgisini veren Yavuzyılmaz da işçi sayısının yetersizliğine dikkat çekti:
“Burada günlük ayak boyu çalışma oranının düşük olma nedeni eksik işçiyle çalışmaları. Şu anda TTK’de çalışması gereken toplam maden işçisi sayısı toplam norm kadrosu 14 bin fakat şu an mevcutta çalışan işçi sayısı 7 bin 148. Yani yarı yarıya bir sayı ile çalışılıyor iki madencinin yapması gereken işi bir madenci yapıyor ve bu da kazaları ve felaketlerin boyutunu arttırıyor. Bu yaşananlarda bir tesadüf değil göz göre göre gelen AKP’nin bütün uyarılara rağmen gereken önlemleri almaması ve bu acımasız tutumunun bir sonucudur.”
SAYIŞTAY RAPORU, GÖÇÜĞÜN OLDUĞU ARMUTÇUK İLE İLGİLİ NE DİYOR?
Sayıştay’ın 2019 yılında TTK’ye bağlı, Armutçuk Müessesesinde yaptığı denetimin ardından, müessese de kesit daralması ve taban kabarması olduğunu ve bunların iş güvenliği açısından etkileri olduğunu belirttiği ortaya çıktı.
Ayrıca müessesede işçi sayısının norm kadroya göre yüzde 33 eksik olduğunu ve üretim işçilerinin başka alanlarda çalıştırıldığı belirtilen raporda, müessesedeki sorunlara ve alınmayan önlemlere karşı şu ifadeler yer aldı: “Günlük ayak çalışma boyu oranının yüzde 100 seviyesinin altında olması, diğer bir ifade ile ayak boyunca arında günde 1 have (1.20 metre) öteleme, ilerleme yapılamaması, ayak içindeki tavan basınçlarının kazılamayan bölümler üzerinde yoğunlaşmasına, ayak arkasının düzgün bir hat halinde kırılamaması ve tavan tahkimatına gelen yük dengesinin bozulması gibi yer altı kömür madenciliğinde arzulanmayan durumlara neden olmakta, göçük, arın akması, arın kayması sonucu iş kazalarına, can kaybı ve yaralanmalara yol açabilmektedir.”
Raporda ayrıca Armutçuk'ta 2018 yılında 91, 2019 yılında 126 işçinin yaralandığı bilgisi yer aldı.
