Dr. Salim Çevik: Rusya Afrika'da en büyük güç değil ama en çok silah satan ülke
Ayşegül KARAKÜLHANCI
+GERÇEK- Almanya Bilim ve Siyaset Vakfı (SWP) Türkiye Araştırmaları Bölümü’nde (CATS) araştırmacısı Siyaset Bilimci Dr. Salim Çevik, Avrupa'dan Anlatıyorum programında Yunanistan Başbakanı Miçotakis, Almanya Başbakanı Scholz, İsrail Cumhurbaşkanı Herzog ve Ermenistan Dışişleri Bakanı Mirzoyan’ın Türkiye ziyaretlerini değerlendirdi.
Türkiye’nin Ukrayna Savaşı ile beraber dış politikasında parametrelerinin değişip değişmediği konusunda Çevik, bu ziyaretlerin bir kısmının zaten Ukrayna Savaşı öncesinde planlandığını hatırlattı. Çevik, İsrail'den Cumhurbaşkanı düzeyinde yapılan bu ziyaretin formel olduğuna, hem cumhurbaşkanlığı makamının İsrail siyasetinde çok karar verici bir satatüsü olmadığını hem de Herzog'un siyasi geçmişinin çok etkili olmadığını belirtti.
Zaten ABD'de Joe Biden'ın başkan olmasından bu yana Türkiye'nin dış politikada bir değişiklik yapmaya çalıştığını, ihtilafta olduğu kimi ülkelere elini uzattığını ancak bu eli Birleşik Arap Emirlikleri dışındaki diğer ülkelerin tutmakta çok hevesli olmadıklarını ifade eden Çevik, bu ziyaretlerin ancak iç siyasete yönelik kullanılacak ziyaretler olarak yorumladı. Ayrıca Dr. Salim Çevik bu savaşın Türkiye'nin uzattığı elin görünür olmasını sağladığını söyedi.
"TÜRKİYE RUSYA'YA İDLİB'DE GEBE OLDUĞU İÇİN ADIM ATAMAZ"
Almanya Başbakanı Olaf Scholz'un Türkiye ziyaretinde Türkiye'nin Ukrayna ve Rusya dışişleri bakanlarını bir araya getirmesini övdüğü, Almanya'nın Türkiye'nin Rusya'ya karşı izlediği politikadan memnun olduğu bu durumu nasıl değerlendirmek gerekiyor sorusuna Dr. Çevik, "Türkiye'nin müttefiki olan ülkeler o kadar güvenini yitirmiş durumda ki Türkiye'nin zaten uygulamak zorunda olduğu Montrö Anlaşması'nı bile uyguladığına seviniyorlar. Bir de tüm partnerleri Türkiye'nin Suriye'deki durumdan dolayı Rusya'ya karşı sert bir tutum sergileyemeyeciğinin farkında olduklarından 'denge' politikasına göz yumuyorlar" dedi.
"BM UKRAYNA SAVAŞINDA RUSYA GÜVENLİK KONSEYİ'NDE OLDUĞU İÇİN BİR ŞEY YAPAMAZ"
Dr. Çevik, BM’in Ukrayna Savaşında bir fonksiyonu olabilir mi?, sorusuna cevabı "hayır" oldu. Çevik Rusya BM Güvenlik Konseyi'nde daimi üye olduğundan ve kendisine karşı çıkacak herhangi etkili bir kararı veto edeceğinden BM askeri bir güç Ukrayna'ya gönderemeyeceğini söyledi: "Nasıl ki ABD Irak'ı işgal ettiğinde BM karar alamadıysa ABD tüm kararları veto ettiyse aynı durum Rusya içinde geçerli" dedi.
"RUSYA AFRİKA'DA BATIYI RAHATSIZ EDECEK GÜÇTE DEĞİL"
Batı medyasında sıklıkla bahsedilen Rusya’nın Afrika ve Orta Doğu’da attığı stratejik adımların gerçekte Ukrayna savaşı ile bir ilişkisi var mı? sorusunun cavabının hayır olacağını söyleyen Çevik, Rusya Afrika'da çok büyük bir güç değil dedi. Rusya'nın en çok Orta Afrika Cumhuriyeti'yle ilişkisinin güçlü olduğunu bu ülkenin de 5 milyonluk nüfuslu küçük bir ülke olduğunu unutmamak lazım dedi. Batı Rusya'dan çok Çin'den rahatsız diyen Çevik "aslında Batı'nın amacının bir an önce Rusya, Orta Doğu ve Afrika ile sorunlardan kurtulup Çin'e yoğunlaşmak çünkü Çin gerçekten küresel bir güç oldu veya olmak üzere. Çin Afrika'daki ülkeleri borçlandırıp sonra o ülkeler borçlarını ödemeyince limanlarına, yollarına el koyarak yayılıyor" dedi. Rusya'nın da Afrika ülkelerine en çok silah satan ülke olduğunu ve silah ticaretinde en güçlü konumda olduğunu söyledi.
Dr. Salim Çevik, "Afrika’da eski kolonileri bulunan Fransa, Rusya’nın Afrika’daki faaliyetlerinden rahatsızlık duyduğunu ancak Fransa'nın koloniyal geçmişi olması ve günümüzde bu geçmişinden rahatsızlık duyduğunu yeterince göstermiyor olması Rusya, Çin veya Türkiye gibi ülkelerin önünü açıyor. Çünkü bu ülkelerin koloni geçmişi yok ve Afrika'ya sizi koloni yapmak istemiyoruz sizinle ticaret yapmak, ortak iş yapmak istiyoruz demeleri Afrika ülkelerinde bu ülkeler hakkında bir sempati de yarattığını" söyledi.
Rusyalı özel güvenlik şirketi Wagner'in de gücünün abartıldığını bu tür özel güvenlik güçleri olan başka ülkelerin de olduğunu hatırlattı.
"İLERDE AFRİKA ÇATIŞMA MERKEZİ OLABİLİR"
Çevik, "Afrika'nın ekonomisi Asya'dan sonra en hızlı büyüyen kıta olduğu için 19. yy'dakine benzer bir Afrika'yı parselleme yarışı var. Çoğunlukla stabil olmayan, devlet sisteminin tam oturmadığı ülkelerin olduğu bir kıta oldupu için çıkar çatışmalarının merkezi olma potansiyeli var" dedi.
