Cerattepe'de Danıştay kararına itiraza gözaltı

EKONOMİ - Artvin Cerattepe’de Mehmet Cengiz’in sahibi olduğu Cengiz İnşaat tarafından yapılmak istenen madene karşı açılmış davada Danıştay’ın Rize İdare Mahkemesi’nin "Madencilik yapılabilir" yönündeki kararını onamasının ardından Artvinliler kendilerini Eti Maden İşletmeleri’nin önünde zincirledi. Kararın ardından 6 Temmuz’da Eti Maden Şirketi’nin önüne gelen altı kişi kendilerini binaya zincirledi. Bu kararın tüm Artvin’in hayatını etkilediğini söyleyen eylemciler, bilimsel normlara dayanan hiçbir mühendisin Cerattepe için "madencilik yapılabilir" kararı veremeyeceğini belirtti. Danıştay kararını protesto edenlerin gözaltına alınmasına çevredekiler tepki gösterirken eylemciler, "Bunun burada bittiğini sanmasınlar. Bu şirket buradan gidene kadar devam edeceğiz" dedi ve "Bu daha başlangıç mücadeleye devam" sloganı attı.

NE OLMUŞTU?

Cerattepe’de madencilik faaliyeti için Rize İdare Mahkemesi’nce ‘ÇED olumlu’ kararı daha önce iptal edilen maden şirketi, 2 Haziran 2015’te yeniden ‘ÇED Olumlu’ kararı aldı. Bu gelişme üzerine harekete geçen Yeşil Artvin Derneği öncülüğündeki 751 kişi ve 61 avukat, 8 Temmuz 2015’te Rize İdare Mahkemesi’nde, ‘ÇED olumlu’ raporunun yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle Türkiye’nin en büyük çevre davasını açtı. Mahkeme, bölgede 14 Mart 2016'da bilirkişi heyeti ile inceleme yaptı. Mahkemeye ulaşan bilirkişi raporunda, yıllık 500 bin ton çıkartılacağı öngörülen cevherin kapalı kabinli teleferikle taşınması halinde çevreye zararlarının azalacağı ve ara katlı üretim yöntemi ile heyelan riski oluşmayacağı belirtildi. Rize İdare Mahkemesi, Cerattepe’deki madencilik faaliyetleri için tarafları son kez 19 Eylül 2016’da dinledi.

45 SAYFALIK KARAR

Duruşmada Yeşil Artvin Derneği yöneticileri ve avukatları redd-i hakim isteminde bulundu. İstemi aynı gün reddeden Rize İdare Mahkemesi heyeti 1 gün sonra 20 Eylül tarihinde aldığı 2016/485 nolu kararla, ÇED iptal davasının reddine karar verdi. Rize İdare Mahkemesi, 45 sayfalık kararında devlet ormanlarında gerekli iznin alınması halinde madencilik faaliyetlerinin yapılabileceği, söz konusu madencilik projesi için gerekli izinlerin alındığı ve mevzuata aykırı bir durum olmadığına yer verildi. Kararda ayrıca, maden sahasının Milli Park ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi dışında kaldığına vurgu yapılarak projeye yönelik iptali istenilen 2/6/2015 ve 3882 sayılı ÇED Olumlu Kararı’nın hukuka ve mevzuata uygun olduğuna karar verilerek iptal talebi reddedildi.

DANIŞTAY ONADI

Yeşil Artvin Derneği, Rize İdare Mahkemesi’nin verdiği karara geçen yıl 10 Ekim tarihinde Danıştay’a başvurarak itirazda bulundu. İtirazı değerlendiren Danıştay, yerel mahkemenin verdiği ‘Madencilik yapılabilir’ yönündeki kararı onadı ve 25 sayfalık kararda kararın iptal edileceği bir durumun söz konusu olmadığına yer verdi. Danıştay 14’üncü Dairesi, daha önce aynı bölge için 2013 yılında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından verilen ‘ÇED olumlu’ raporunu iptal eden yerel mahkeme kararını onamıştı.

KARARDA BİRLİKİŞİ HEYETİNİN RAPORU ETKİLİ OLDU

Trabzon Karadeniz Teknik Üniversitesi’nden (KTÜ) Orman Yüksek Mühendisi Prof.Dr. Bedri Serdar, Harita Mühendisi Doç.Dr. Fevzi Karslı, İnşaat Mühendisi Yrd.Doç.Dr. Adem Bayram, Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nden Maden Yüksek Mühendisi Prof.Dr. Birol Elevli, Ziraat Mühendisi Prof.Dr. Coşkun Gürsel, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü’nden Çevre Yüksek Mühendisi Prof.Dr. Nihal Bektaş ile Jeoloji Yüksek Mühendisi Doç.Dr. Mehmet Salim Öncel’in yer aldığı heyetin hazırladığı bilirkişi keşif raporu mahkemelerin kararında etkili oldu.

TELEFERİKLİ TAŞIMA İLE ÇEVRE ZARARLARI AZALIR

Bilirkişi keşif raporunda, açık galeri madenciliğinden kapalı galeri madenciliğine geçilmesi ve çıkarılması planlanan cevherin kapalı taşıma kabinli teleferik sistemi ile taşınması halinde çevre zararlarının azalacağı görüşüne yer verildi. ÇED raporunda, toplam 3 bin 314 adet ağaç kesileceği görüşlerini değerlendiren bilirkişi heyeti, teleferik hattının kurulması ve maden ağzından teleferik hattı arasındaki yolun genişletilmesi ile kesilecek ağaç sayısının raporda belirtilen düzeyde oluşacağına işaret etti.

"ARAKATLI ÜRETİM YÖNTEMİ HEYELANLARI ÖNLER"

Yıllık 500 bin ton cevher çıkarılacağı öngörülen madencilik faaliyetleri sırasında heyelan riski oluşacağı yönündeki iddiaları değerlendiren bilirkişi heyeti raporda, madende ara katlı üretim yöntemi kullanılacağı ve cevherin alttan alınıp yukarı doğru sürüldüğü sırada meydana gelen boşlukların dolguyla kapatılacağı göz önüne alındığında, üretim ile eş zamanlı olarak yapılacak dolgu faaliyeti nedeniyle kayaç hareketliliği ve göçüklerin önleneceği görüşüne yer verdi.

ENDEMİK BİTKİLER SÖKÜLÜP BAŞKA YERE DİKİLEBİLİR

Bilirkişi raporunda, maden proje sahasında kalan endemik türlerle ilgili değerlendirmeler de yapıldı. Proje alanında kalan Siklamen bitkisinin maden sahası içinde yapılacak kazı ve dolgu çalışmalarından etkilenmemesi için toplanarak, yakındaki aynı ekolojik koşullara sahip alanlara taşınıp dikilmesi önerisi de yer aldı.

MADEN SAHASINDA KALİTELİ İÇME SUYUNDAN BAHSEDİLEMEZ

İçme suyu kaynaklarının kirleneceği endişelerine de değinilen raporda, maden bölgesinde kaliteli su kaynağından söz etmenin mümkün gözükmediğine vurgu yapılarak, ÇED raporunda belirtilen taahhütlere uygun hareket edilmesi ile su kaynaklarının kirlenmeyeceği görüşüne de yer verildi.

KALIN: HUKUKTAN VE ADALETTEN BU KADAR UZAK BİR KARAR OLAMAZ

Yeşil Artvin Derneği Avukatı Bedrettin Kalın, Danıştay’ın onama kararını değerlendirerek, şunları söyledi: "Adalet, hukuk adına beklemediğimiz bir karar. Sefaletin ve rezaletin hukukun en üst kurumuna tırmandığını gösteren bir karar oldu. Hukuk ve adaletten bu kadar uzak bir karar olamaz. 25 sayfalık kararın 19 sayfası sadece davacıların isimlerinin olduğu karar. 1 sayfası müdahil olan milletvekillerinin müdahilliklerinin reddedilmesine ilişkin. 4 sayfası husumetle ilgili. Sadece 1 sayfadaki 1 paragraf bu davayla alakalıdır. O paragrafta da Rize İdare Mahkemesi kararının bozulmasının gerektirdiği bir durumun olmadığıyla ilgilidir. Bu hiçbir şey yazmamakla eş değerdir. Bu kadar gerekçesi olmayan, hukuk ve adaletten uzak bir karar bu güne kadar yüksek mahkemeden çıkmadı. Gerekli her türlü hukuksal yollara da başvuracağız. Hukuk sadece onlardan ibaret değildir. Adaleti oralarda bulamayacağımızı anladık. Şu anda da yürüyüşte adalet arıyoruz."

YEŞİL ARTVİN DERNEĞİ: BU KADAR GEREKÇESİZ KARAR BEKLEMİYORDUK

Yeşil Artvin Derneği Başkanı Nur Neşe Karahan’da kararı eleştirdi ve şu değerlendirmelerde bulundu: "Şu anda adalet yürüyüşündeyiz. Hukukun bu kadar bittiğini düşünememiştik. Umudumuz vardı. Daha önceki gerekçeli kararları biliyorduk ama bu kadar gerekçesiz bir karar beklemiyorduk. Ama bunlar bizim kararımızda bir değişiklik yaratmaz. Her zaman mücadelemizi sürdürdük. Yaşam alanlarımızı, gelecek kuşaklara bırakacağımız yaşam alanlarını korumamız gerekiyor. Hukuksuzluklar kendilerini bağlıyor. Halk, vatandaş olarak mücadelemizi sürdüreceğiz."