İnşaat Mühendisleri Odası: Ekiplerimiz hazır, onay bekliyoruz

Mazlum BUCUKA

İSTANBUL - Maraş'ta Pazarcık ve Elbistan merkezli iki depremden sonra 10 ilde ağır yıkımlar meydana geldi. 10 binden fazla binanın yıkıldığı deprem bölgelerinde güncellenmiş resmi verilere göre 30 binden fazla insan ölürken, enkazlarda arama kurtarma çalışmaları devam ediyor.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın son açıklamasına göre deprem bölgelerinde 33 binden fazla ağır hasarlı, 6 bin 849 binanın orta hasarlı, 59 bin 995 binanın ise az hasarlı olduğu tespit edildi. Depremden zarar gören binalarda hasar tespiti başlarken, sürecin nasıl işleyeceği de merak konusu. Depremden sonra hasar tespit sürecinin nasıl başlayıp nasıl ilerlemesi gerektiğini ve mevcut durumdaki eksikleri İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Yönetim Kurulu Başkanı Füsun Sümer, Artı Gerçek'e anlattı.

HASAR TESPİT İŞEMLERİ NASIL YAPILIYOR?

Hasar tespiti, yapının olası yeni bir depremde hasar alıp almayacağı hakkında bilgi vermiyor. Beton karot alımı, donatı (demir) tespiti veya projeye uygunluk kontrolü yapılmıyor. Hızlı bir gözlemsel inceleme yapılarak binanın taşıyıcı sisteminde depremden kaynaklı hasar olup olmadığına bakılıyor. Bu tespit sonucu bina hasarsız, hafif hasarlı, orta hasarlı ya da ağır hasarlı olarak sınıflandırılıyor. Bina ağır hasarlı veya orta hasarlı ise acilen boşaltılması gerekiyor. Orta hasarda kullanıma devam etmek için güçlendirme yapılması gerekiyor. Hasarsız ya da hafif hasarlı olması durumunda gerekli tadilatlar yapılarak kullanılmaya devam edilebiliyor.

‘ÖNCELİKLE KAMU BİNALARI HİZMET VEREBİLİR DURUMA GETİRİLMELİ’

Depremden sonra hasar gören binaların tespiti depremzedelerin acil barınma ihtiyacının karşılanmasında önemli bir rol oynuyor. Fakat hasar tespitlerinin yapılması için bazı ön hazırlıkların yapılması ve jeoloji, jeofizik, inşaat mühendisliği, mimarlık, şehir ve bölge planlama konularında uzmanlaşmış ekiplerin kontrolünde yapılması gerekiyor. Hasar tespit sürecine başlamadan yapılması gereken ön hazırlıkları Füsun Sümer şöyle anlattı:

“Afet zararları şu andan başlayarak dahi belli düzeyde azaltılabilir. Evlerinde barınamayan afetzede durumundaki insan sayısının fazlalığı geçici konaklama alanlarının temini, iaşe, tedavi ve bakım hizmetlerinin sürdürülebilmesi açısından pek çok zorluk ve risk barındırıyor. Öncelikle kamu binalarının taranarak uygun olanların hizmet verebilir, içinde çalışılabilir duruma getirilmesi gerekir. Şartlar uygunsa yeterli uzman ve ekipman varsa eş zamanlı olarak konutlar içinde hasar tespit çalışmaları başlatılabilir."

‘HASAR TESPİTİ YAPACAK YETERLİ UZMAN YOK’

Hasar tespiti süreci öncelikli bir çalışma olsa da Sümer'e göre şu an bu çalışmaları yürütecek yeterli personel yok. Sümer, İnşaat Mühendisleri Odası olarak deprem bölgesinde gerçekleşecek hasar tespit sürecine destek verdiklerini ve resmi makamlarda onay beklediklerini söyledi:

“Hasarlı binaların kullanım durumunun değerlendirilmesi, bu konuda eğitimli ve tecrübeli uzmanlarca arama-kurtarma faaliyetlerinin tamamlanmasından sonra yapılabilir. Eğitim almış meslektaşlarımızdan gönüllü ekipleri oluşturuluyor. Hasar tespit çalışmalarına katılmak isteyen on binin üzerinde meslektaşımız ilk iki günde başvuru yaptı. Bu yeni başvuranların da eğitimleri hızlıca tamamlamaları sağlanarak güncel listelere ekleniyorlar. Resmi makamlardan görevlendirme izinleri gelir gelmez ekiplerimizle birlikte yola çıkmaya hazır bir şekilde bekliyoruz.

Depremlerden sonra binaların hasar tespit çalışmalarının hızlıca tamamlanması gerektiğini belirten Sümer, “Bu süreçte ilgili bakanlık birimleri süreci koordine eder ve kamu kurumlarının teknik personeliyle birlikte meslek odaları ve üniversiteler gibi uzman kuruluşlarından da desteğini alması gerekir” dedi.

'İSTANBUL'DA YENİDEN YAPILANMAYI GÜNDEME GETİRMELİYİZ'

Maraş depremlerinde meydana gelen yıkımın önceden tahmin edildiğini ve bu konuda uyarıların yapıldığını belirten Füsun Sümer, 1999 Marmara Depremi'nden ders çıkarılmış olsaydı son depremde bu büyüklükte bir yıkımın yaşanmayacağını da vurguladı:

“Kalite yerine kalitesizlik, denetim yerine denetimsizlik hakimiyetini maalesef koruyarak devam etti. Teknik, bilim, bilgi, mühendislik deyim yerindeyse devre dışı kaldı, tasarım denetiminin ve inşaat yapım süreci denetiminin maalesef sağlıklı işleyemediği görüldü."

"Geçmişte yaşadıklarımızdan gerekli dersleri çıkarabilmiş ve hayata geçirebilmiş olsaydık yıkım ve kayıp bu kadar fazla olmazdı. Yapılması gerekenler yıllardır biliniyor fakat uygulanamıyor veya denetim mekanizmaları kurulamıyor. Artık daha fazla zaman kaybedilmemeli.”

"Bundan sonra da İstanbul'da yeniden yapılanmayı gündeme getirmek, ayrıca Marmara'nın deprem riskine ve bölgenin depremselliğine bir kez daha dikkati çekerek depreme dayanıklı yapı üretmenin koşullarını yaratmak zorundayız."

Mühendis odalarında yoğun telefon trafiği: 'Evim sağlam mı?'

Çevre Bakanlığı il il yıkılması gereken bina sayısını açıkladı

Diyarbakır'da hasarlı binalar boşaltılıyor: Bir mahallede 60 bina mühürlenecek

Maraş depremlerinde evleri yıkılanlar nasıl bir hukuki yol izlemeli?

Bakan Murat Kurum açıkladı: 24 bin 921 binada ağır hasar tespit edildi

Deprem bölgelerinde hasar tespitinin yüzde 35'i tamamlandı

DASK: 30 bini aşkın hasar ihbarı var, eksper çalışmaları başladı