‘Mevzuat değişiklikleri, denetimi çalışamaz hale getirdi’

Ezgi YILDIZ

İSTANBUL - Uzmanların sık sık Marmara depremlerinin yıkıcı olacağına dair açıklamaları kent merkezlerinde bina yapım ve güçlendirme çalışmalarını arttırdı. Yakın zamanda İstanbul Bahçeşehir’de depreme dayanıklı olmadığı gerekçesiyle yıkılıp yeniden yapılan binanın çürük çıkması bina denetimlerin nasıl yapıldığına dair soru işaretleri oluşturdu.

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) İstanbul Şubesi Başkanı Sinem Kolgu’ya kentsel dönüşüm kapsamında yıkılıp yeniden inşa edilen binaların yapım aşamaları ve denetimine ilişkin Artı Gerçek’e konuştu. Kolgu, yeni Yapı Denetim Sisteminin artık ihtiyacı karşılamadığını belirterek, yeni düzenlemeler yapılması gerektiğini söyledi. Ayrıca yapı denetim sistemi mevzuatında yıllar içinde yapılan değişikliklere dikkat çeken Kolgu, bunun denetim sistemini zayıflatmış ve çalışamaz hale getirdiğini söyledi.

‘YAPIM AŞAMALARI BİRBİRİNDEN HABERDAR VE ENTEGRE OLMALI’

Yeni yapılan binaların denetim mekanizmasının yetersiz kaldığını ifade eden Sinem Kolgu, yapımın üç ayrı aşamadan geçmesi gerektiğini belirterek bunların; planlama, tasarım ve uygulama olduğunu söyledi. Her bir aşamanın ayrı ayrı denetlenmesi gerektiğini belirten Kolgu, konuşmasına şöyle devam etti:

“Üç aşama da ayrı ayrı kendine özgü kural ve yöntemlerle denetlenmelidir. Aşamaların da birbirini takip eden ve haberdar olan sistem içinde var olması gerekir. Kentin ihtiyaçları ve gelişimi gözetilerek yapılan imar çalışmalarında ilk planlama, fizibilite, etüt çalışmalarının ardından buna uyumlu tasarım aşamasına geçilmelidir. Tasarım projesi yapıldıktan sonra da buna uygun ruhsat alınmalıdır.”

‘BELEDİYELER RUHSAT İZNİNİ VERDİĞİ PROJEYİ DENETLEMELİ’

Sinem Kolgu, sahada uygulanan projelerin tüm hesaplama ve analizlerin ardından deprem yönetmeliği esaslarına uygun olduğu takdirde kontrol için uygulama projesi hazırlanması gerektiğini söyledi. Bu aşamada yapı denetim şirketlerinin devreye girdiğini belirten Kolgu, yerel yönetimlerin ruhsat izninin önemine vurgu yaptı ve konuşmasını şöyle sürdürdü:

“Yapı denetim şirketleri, ruhsata sunulan projenin imar mevzuatlarına ve deprem yönetmeliğine uygun olduğunu kontrol edip belediyeye sunmalıdır. Yerel yönetimlerden sorumlu belediyeler de projenin uygunluğunu geçerli mevzuatlara göre kontrol edip ruhsat onayıyla uygulamaya başlama izni vermelidirler. Ruhsat onayı verilen projenin onaylandığı şekliyle uygulandığını da denetlemelidirler.”

‘TASARIM PROJELERİ DEĞİŞTİRİLİYOR’

Binanın yapımından sorumlu şantiye şefinin de tam zamanlı olarak sahada bulunması gerektiğini belirten Sinem Kolgu, yapı denetimi şirketiyle paralel çalışarak onaylanan projenin tekniğine uygun inşa edilmesini gerektiğini söyledi. Kolgu, “Bu olması gereken ideal inşaat yapım sürecidir.
Fakat gerçekte, anlatılan aşamalardaki denetimler tam olarak ya da gerektiği gibi yapılmıyor” ifadelerini kullandı.

Ruhsat için hazırlanan tasarım projeleri ‘alelacele’ hazırlandığını ifade eden Kolgu, “Fakat ruhsat alındıktan sonra değişiklikler yapılarak uygulama projesi olarak yeniden ele alınıyor. İnşaat aşamasında, tasarım projelerinde değişiklikler yapılıyor” dedi.

‘MEVZUATTA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER DENETİM SİSTEMİNİ ZAYIFLATTI’

Şantiye şefinin tam zamanlı yapılması gereken bir iş olduğuna dikkat çeken Kolgu, mevzuatın verdiği imkanların imar çalışmalarında belli sorunlar yarattığını belirtti. Denetim sistemlerinin de zayıfladığını söyleyen Kolgu, şunları kaydetti:

“Şantiye şeflerinin tam zamanlı bir şekilde çalışması gerekiyor, fakat mevzuat, inşaat büyüklüğüne bağlı olarak birkaç şantiye sorumluluğunun alınmasına imkan veriyor. Bu da işlerin layıkıyla yapılmasında ve kontrol edilmesinde ciddi boşluklar yaratıyor. Yapı denetim sistemi mevzuatında yıllar içinde yapılan değişiklikler denetim sistemini zayıflatmış ve çalışamaz hale getirmiş durumda. Bu şekilde yapılan binalarla güvenli olmayan yapı stokuna yenileri ekleniyor.”

TMMOB’DAN HER ŞANTİYEYE BİR ŞEF KAMPANYASI

TMMOB’un sorunlara ilişkin daha önce yaptığı çalışmalardan söz eden Kolgu, “İnşaat Mühendisleri Odası olarak ‘Her Şantiyeye Bir Şef’ kampanyası düzenleyerek, bu konuda yaptığımız çalışmaları rapor olarak ilgili kurumlar ve kamuoyuyla paylaştık” dedi.

Çabalarının sonuç verdiğini fakat odanın tam olarak talep ettiği şekliyle olmadığını belirten Kolgu, “Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından Şantiye Şefleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yayınlandı. Ayrıca Yapı Denetim Sisteminin artık ihtiyacı karşılamadığı ve yeni düzenlemeler gerektirdiğini de her fırsatta kamuoyu ile paylaşıyoruz” sözlerini kaydetti.

Bahçelievler'de kentsel dönüşümle yapılan sitedeki binalar depreme dayanıksız çıktı

Avcılar'da yıkımda ortaya çıkan gerçek: İki binanın ortak duvarı varmış

‘Oturulabilir’ dedikleri bina 7 saniyede yıkıldı, 78 kişiye mezar oldu

Hatay'da ağır hasarlı binalarda etriye demiri eksikliği tespit edildi

Urfa'da iki katlı hasarlı bina çöktü: Enkaz altında kalan kişinin cesedine ulaşıldı