Peri Vadisi'nde doğa katliamı hazırlığı: Vadi maden sahası yapılmak isteniyor

Remzi BUDANCİR

ARTI GERÇEK - Bingöl coğrafyasının tahribatı devam ediyor. Arazisinin yüzde 90’ı meşe ormanı olan kentte bulunan Peri ve Murat nehirlerinde çok sayıda HES yapıldı. Cengizler ve Özaltınlar Şirketleri tarafından yapılan HES’ler nedeni ile ormanlık alanlar tahrip oldu. Coğrafya sulara gömüldü, sayısız arkeoloji değeri olan yerleşim alanları yok oldu. Göz göre göre yapılan bu tahribatlara ses çıkaran olmadı.

BİNGÖL’DE DOĞA VE TARİH TAHRİBATI

Bingöl’de tarihi olarak en büyük tahribat Murat nehri üzerinde kurulan Kale köy barajında yaşandı. Tarihi Kale köyünde hanlar, cami ve çok sayıda tarihi yapı bulunuyordu. Çok sayıda tarihi yapının bulunduğu köy sessizce sulara gömüldü. Tarihi köyün yok olmasına neden olan barajı ise Cengizler Holding inşa etmişti. Bingöl’deki yıkım bununla sınırlı değildi. Kığı’da yapımı yıllarca süren ve en son 2018’de tamamlanan baraj için tarihi Kığı kalesi dinamitlerde patlatılıp baraj inşaatına kullanılmıştı. Tüm itirazlara rağmen yıkım durmayarak devam etti. Baraj tamamlandığında Peri Vadisinde bulunan çok sayıda yerleşim yeri ve ormanlık alanlar sulara gömüldü.

PERİ VADİSİ'NDE DOĞA KATLİAMI HAZIRLIĞI

17 yılda 6 baraj inşa edilen Bingöl yeni bir doğa tahribatı ile karşı karşıya. Yaşanacak olan tahribatı Kiğı, Karakoçan, Adaklı, Yayladere, Yedisu ilçeleri Sosyal Yardımlaşma Kalkındırma ve Kültürleşme Derneği (KAYY-DER) ve Kiğı Dernekleri Platformu duyurdu. Tahribata ilişkin yazılı açıklama yaparak duyarlılık çağrısı yapan KAYY-DER, Peri Vadisi'nde maden araması yapılacağını duyurdu.

Peri Vadisinde, yapılmaya çalışılan maden arama çalışmaları ile ilgili açıklamamızdır.#PeriVadisiSahipsizDegildir@Bingol_Barosu@KigiKaymakam@KigiBelediyesi@csbgovtr@evrenselgzt@Bingolkenthaber@yeniyasamgazete@PirHaberAjansi@MAturkce@canancoskun@Galip_Akengin pic.twitter.com/hcRA4Dg44E

— KAYY-DER (@kayydernek) June 23, 2021

MADEN SAHASINI BÜYÜTMEK İSTİYORLAR

Bingöl Metal Madencilik A.Ş’nin Peri Vadisi, Kiğı Eskikavak Köyü civarında maden arama talebi olduğunu belirten KAYY-DER, bu talebin daha önce açılan dava sonucunda vazgeçildiğini belirtti. Aynı firmanın bu defa ÇED raporu hazırlatarak çalışma alanını daha da büyüttüğünün belirtildiği açıklamada, "Firma Kiğı İlbey, Eskikavak, Cevizli ve Aysaklı köylerini de içine alarak alanın tamamında Kurşun, Çinko, Gümüş madeni çıkarmaya hazırlanıyor. Firma bu iş ile ilgili ÇED raporunu hazırlamış. Projenin gerçekleştirileceği bölgede, tarihi ve arkeolojik kalıntıların bulunduğu, endemik flora ve fauna türlerinin bulunduğu, ekosistemin tamamen etkileneceği, bölgenin orman ve mera vasfı da taşıdığı bilinen bir gerçektir. Yapılacak madencilik faaliyetleri sonucunda ağır metallerin, asit ve kimyasal maddelerin yerüstü ve yeraltı sularını ne kadar etkileyeceği tahmin edilebilir bir sonuçtur. Nesli tükenmekte olan, yöre halkı tarafından kutsal sayılan Çengel Boynuzlu Dağ Keçisi, Boz Ayı, Vaşak ve birçok yaban hayvanının yaşam alanında tahrip edilecek. Dünyanın en kaliteli ikinci balı olarak bilinen Bingöl kaynağı olan endemik bitki çeşitliliği yok olacaktır" ifadelerine yer verildi.

'KÜLTÜR MİRASI RANT KAYGISI İÇİN HARCANAMAYACAK KADAR KUTSALDIR'

Çevre katliamının coğrafyayı tamamen insansızlaştıracağının vurgulandığı açıklamada, bu projelerin yöre halkını değil, belli çıkar gruplarını zenginleştirmek için hayata geçirildiği vurgulandı. "Kiğı bölgesi ülkenin kültür mirasıdır. Birilerinin para hırsı ve rant kaygısı için harcanamayacak kadar kutsaldır" ifadelerinin kullanıldığı açıklamada şu çağrıda bulunuldu: "Peri Vadisi'nin, Karadeniz'den Rize'den, Artvin'den, Kaz Dağlarından, Muğla'dan farkı olmamalıdır. Orada maden aramalarına gösterilen direncin, yöremiz için de gösterilmesi umuduyla tüm Peri Vadisi insanını doğasını korumaya davet ediyoruz. Geleceğimizin karartılmasına müsaade etmeyeceğiz. Biz yalnız değiliz. Çevreci kuruluşlar, var. Barolar var. Her şeyden önce, bir olmuş ve hep bir kalacak halkımız var. Diyoruz ki; Doğamız atalarımızdan bize miras değil, çocuklarımızdan bize emanettir. 25 Haziran’daki toplantıda yüksek sesle, bu maden arama işinin durdurulması ve izin verilmemesi için dayanışmaya çağırıyoruz."

KESKİN: GEÇMİŞİN MİRASI MUTLAKA KORUNMALI

Bingöl’de hayata geçirilen ve geçirilmek istenen bu projeler doğaya olduğu kadar yerel mimari ve tarihi kalıntılara da zarar veriyor. Murat Murat ve Peri nehirleri havzalarında sayısız tarihi yapı sulara gömülmüş durumda. Tarihi yapıların bu denli tahrip edilmesine tepkiler var. İnşaat Mühendisleri Odası Bingöl İl Temsilci Ayetullah Keskin, tarihsel kalıntıların geleceğin inşası için önemli olduğunu, geçmişin mirasının mutlaka korunması gerektiğini vurguladı. Kentlere tarihi yapıların, yerel mimarinin kimlik kazandırdığını hatırlatan Keskin, bu tür yapıların mutlaka korunması gerektiğini söyledi.