Sayıştay: Amasra’da çıkarılan kömür, işçilik maliyetlerini karşılamıyor, iş kazalarında artış var

Artı Gerçek-Amasra Taşkömürü İşletme Müessesesi'ni denetleyen Sayıştay'ın 2020 yılında hazırlanan rapor, TBMM KİT Komisyonu'nda 25 Mayıs 2022'de görüşüldü. Raporda 2019 yılı Temmuz ayından başlayarak iş kazalarında belirgin artışlar meydana gelmesi dikkat çekti.

Sayıştay raporunda 2020 dönem sonunda 119.2 milyon TL zarar oluştu. Amasra'da çıkarılan kömürlerin satışından elde edilen gelir, işçilik maliyetlerini dahi karşılamadığı ortaya çıktı.

Sözcü yazarı Çiğdem Toker, Sayıştay raporunu bugünkü köşe yazısına taşıdı. Toker’in yazısının ilgili kısmı şöyle:

“Rapora göre, Amasra'da 2020'de 157'si yer altında (yüzde 96), 7'si (yüzde 4) olmak üzere toplam 164 iş kazası oldu. Kazalarda 164 işçi yaralandı. 164 kazanın 60'ı (yüzde 37) göçükler, 72'si (yüzde 44) düşme, çarpma, yuvarlanma, kayma gibi muhtelif nedenlerle, 17'si (yüzde 10) malzeme taşıma, kullanma esnasında, 9'u el ile nakliyat, 3'ü makine elektrik nedeniyle oldu.

2019 yılı Haziran ayından itibaren 168 yeni pano ayak üretim işçisi işe başladı. 25 günlük işbaşı eğitiminden sonra çalışmaya başladılar. Bu işçilerin çalışmaya başlamasıyla beraber 2019 yılı Temmuz ayından başlayarak iş kazalarında belirgin artışlar meydana geldi.

Amasra'da çıkarılan kömürlerin satışından elde edilen gelir, işçilik maliyetlerini dahi karşılamıyor. Rapora göre 2020 yılında:

– 46 bin 416 ton satılabilir kömür üretimi gerçekleşti. Bu miktarın 2 bin 923 tonu iç tüketimde kullanıldı.

– Satılan 42 bin 726 ton kömürden 25 milyon TL hasılat elde edildi.

– Toplam gelirler: 32.3 milyon TL

– Toplam giderler: 151.5 milyon TL (79.2 milyon TL'si işçilik.)

Dönem sonunda 119.2 milyon TL zarar oluştu.

– 2020 yılında birim üretim maliyeti, ton başına 2.308,38 TL.

– Ticari maliyet ise ton başına 3.372,23 TL.

42 bin 725 ton satılabilir kömürün ortalama satış fiyatı: Ton başına 582,99 TL.

Sayıştay, ton başına 2.789,25 TL zarar edildiğini, bu durumun sürdürülebilir olmadığını kayda geçirdi.

Raporda zararın önlenmesi için üretim miktarlarıyla birlikte işgücü verimliliğinin arttırılmasını öneriliyor.

Büyük verimsizlik, büyük ekonomik zarar, alınmayan önlemler, ekonomik ömrünü çoktan doldurmuş makineler, kaybedilen hayatlar… Hepsi ama hepsi birbiriyle bağlantılı. Çünkü hepsi aynı yönetim anlayışının parçaları.

ÖMRÜNÜ DOLDURMUŞ 4 MAKİNE

TTK madenleri için 1992'de Dünya Bankası kredisiyle 4 adet elektro-hidrolik yükleyici alınmış. Hazırlık işlerinde kullanılan Deilman Haniel marka yükleyiciler ömrünü doldurmuş. Sayıştay raporunda şöyle deniliyor:

“Mart 2021 itibariyle 2 adet E-H (Elektro Hidrolik) yükleyici bakım ve revizyon için atölyede bulunmakta olup 2'si faal durumda tutulmaya çalışılmaktadır. Bu makinelerin yedek parça temininde sıkıntı yaşanması ve sık arızalanmaları nedeniyle fiili çalışma süreleri azalmış, bakım onarım masrafları artmıştır.” Raporda ömrünü doldurmuş makinelerin, çok amaçlı makinelerle yeterli kapasitede yenilenmesi öneriliyor.(Kaynak)