Şirin Tekeli hayatını kaybetti

GÜNCEL - 73 yaşındaki Doç. Dr. Şirin Tekeli’nin yaşamı kadın hakları aktivistliği ile geçti. Hukuk fakültesi ve ardından siyaset bilimi okuyan Tekeli, 1968-1981 yılları arasında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'nde öğretim üyeliği yaptı.

Kadın hakları konusunda uzmanlığı bu dönem başlayan Tekeli, doçentlik tezi olarak hazırladığı siyasal yaşamda kadın temsiliyetini ele aldığı tezi, 1982'de Birikim Yayınları tarafından "Kadınlar ve Siyasal-Toplumsal Hayat" adıyla yayımlandı. Kitabı Türkiye'de kadınların politik ve toplumsal alanda marijinalleşmesi üzerine yayınlanan ilk Türkçe kitaptı. 12 Eylül’de üniversitedeki görevinden istifa etti.

Üniversiteden ayrıldıktan sonra, yazar, redaktör ve çevirmen olarak çalışmaya başlar. Kadınlarla ilgili Eşitlik Politikaları konulu bir araştırma gerçekleştirir. 1981 yılında Yazarlar Kooperatifinin davetiyle feminist yayınları çevirmek üzere bir grubun içinde yer alır. Bu grup bir yandan bilinç yükseltme grubu deneyimine olanak verir, bir yandan da feminizmin terminolojisini Türkçede oluşturmak gibi önemli bir işlev görür.

1982 yılında Kadınlar ve Siyasal-Toplumsal Hayat adıyla kitap olarak yayınladığı doçentlik tezi,.

Kadın aktivisti olarak mücadelesi 1985'te Kadınlara Karşı Her Türlü Ayırımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW-Committee on the Elimination of Discrimination against Women )'nin uygulanmasını talep eden dilekçe kampanyası ile başladı. Medeni Kanunda reform talebi ile başlattığı mücadelesini, 1987’deki Aile İçi Şiddete Karşı Yürüyüş ve 1989'da Mor iğne kampanyası izledi.

Benzer yıllarda Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı'nın kuruluş çalışmalarına yöneldi. 1990'da farklı feminist kadınların yazılarının derlendiği ‘1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar’ kitabını hazırladı.

1997 yılında mücadelesini sivil toplum dernekleri aracılığı ile yükseltti. KA-DER (Kadın Adayları Destekleme Derneği), Anakültür Kooperatifi ve Winpeace -Türk ve Yunan Kadınları Barış Girişimi'nin oluşumunda kurucu olarak yer aldı.

Üniversite sonrası yaşamını çevirmenlikle geçiren Tekeli, çoğu kadınlar ve demokrasi ile ilgili 25 kitabı Türkçeye kazandırdı. Çevirisini yaptığı kitaplar arasında Andrée Michel, Feminizm ve Kadın Çevresi, 1984; Elisabeth Badinter, Biri Ötekidir, Afa, 1992; Halide Messaudi, Cezayir'de Kadın Olmak, Metis, 1996; Diane Scully (L. Aytek ile birlikte), Tecavüz, Metis, 1994; Germaine Tillion (N. Sirman ile birlikte), Harem ve Kuzenler, Metis 2006; Semih Vaner (der.), Yirmibirinci Yüzyıl Başında Türkiye, Kitapyayınevi 2009; Dejanirah Couto (der.), Harp ve Sulh Avrupa ve Osmanlılar, Kitapyayınevi, 2010 bu çalışmaları arasında yer alıyor.

1996 yılında kendisine Fransa Kültür Bakanlığı'nın Akademik Palmiye Ödülü verildi.

Dönemin önemli kadın aktivisti Tekeli en son yerleştiği Bodrum’da bir süredir beyin tümörü tedavisi görmekteydi. Şirin Tekeli, 73 yaşında hayatını kaybetti.