Yargıdaki maaş krizinde AYM gerekçeli kararı açıkladı: 'Çalışma barışını bozar'

İSTANBUL - Anayasa Mahkemesi’nin (AYM), Yargıtay ve Danıştay üyelerinin maaşlarına birinci sınıf hakim ve savcılardan daha çok zam getiren düzenlemeye ilişkin aldığı iptal kararının gerekçesi, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı.

AYM'nin kararında; Yargıtay ve Danıştay üyelerinin, yer aldıkları yargı kolundaki ilk derece ve istinaf mahkemelerinde görev yapan hakim ve savcılarla anayasada güvence altına alınan 'hakimlik teminatı' bakımından farklılıklarının bulunmadığı belirtildi. Düzenlemenin, anayasanın Türkiye Cumhuriyeti’nin bir hukuk devleti olması ve mülkiyet hakkı eşitlik ilkesine aykırılık oluşturması sebebiyle iptal edildiği vurgulandı.

SÜREÇ NASIL İLERLEDİ?

Hakimler ve Savcılar Kanunu’nda 2014 yılında yapılan değişiklik ile Yargıtay ve Danıştay başkan ve başsavcıları ile başkanvekilleri, daire başkanları, Adalet Bakanlığı Müsteşarı, Yargıtay ve Danıştay üyeleri, birinci sınıf hâkim ve savcılar, birinci sınıfa ayrılmış hâkim ve savcılar ile diğer hâkim ve savcılara 15000 gösterge rakamı karşılığı ek tazminat ödenmesine başlandı. Mevcut memur maaş katsayısına göre 7.647 TL tutarındaki ek tazminattan mart ayına kadar tüm hâkim ve savcılar yararlandırıldı.

Bu yıl mart ayında kabul edilen 7447 Sayılı Kanun ile 2802 Sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu’nun ek tazminata ilişkin 106. maddesinin 6. fıkrasının birinci cümlesi değiştirildi. Yargıtay Birinci Başkanı, Danıştay Başkanı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Danıştay Başsavcısı, Yargıtay Birinci başkanvekilleri, Danıştay başkanvekilleri, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcı vekili, Yargıtay ve Danıştay daire başkanları ile Yargıtay ve Danıştay üyelerinin ek tazminatı 15.000’den 40.000 göstergeye yükseltildi. Adalet Bakanlığı Müsteşarı, birinci sınıf hâkim ve savcılar, birinci sınıfa ayrılmış hâkim ve savcılar ile diğer hâkim ve savcılara verilmekte olan 15.000 gösterge rakamı ise aynı kaldı. Böylece, 40.000 göstergeye yükseltilenlerin ek tazminatı 20 bin 392 TL’ye çıktı.

Yapılan düzenleme sonucu yüksek yargı organlarında görev yapan hâkim ve savcılar ile diğer hâkim ve savcıların ek tazminatı arasında 12 bin 745 TL fark ortaya çıktı. Ankara 25. İdare Mahkemesi, söz konusu düzenlemenin anayasanın eşitlik ilkesine aykırı olduğunu belirterek, Anayasa Mahkemesi’ne iptal başvurusunda bulundu. Anayasa Mahkemesi de 11 Ekim'de aldığı kararla, düzenlemenin eşitlik ilkesine aykırı olduğuna karar verdi.

‘EŞİTLİK İLKESİNE VE HUKUK DEVLETİNE AYKIRI’

AYM, 11 Eylül’de söz konusu düzenlemeyi iptal ederken bugün açıkladığı kararın gerekçesinde ise eşitliğe ve hukuk devleti gerekliliğine dikkat çekti.

AYM, ‘hakimlik teminatı’ bakımından hakim ve savcılar ile Yargıtay ve Danıştay üyeleri arasında bir fark olmadığını belirtti. Düzenlemenin,Türkiye Cumhuriyeti’nin bir hukuk devleti olması ve mülkiyet hakkı eşitlik ilkesine aykırılık oluşturması sebebiyle iptal edildiği vurgulandı.

‘ÇALIŞMA BARIŞINI BOZACAK DÜZEYDE’

Yargıtay ve Danıştay üyeliği kadrolarının sınırlı ve belli sayıda olduğuna dikkat çeken AYM, düzenlemenin, anayasada güvence altına alınan hakimlik teminatı bakımından farklılıkları bulunmayan birinci sınıf hakimler ve savcılar ile Yargıtay ve Danıştay üyeleri arasında çalışma barışını bozacak düzeyde olduğunu belirtti.

Söz konusu farklılığın makul ve orantılı olmadığı da vurgulandı.

‘STATÜ FARKI DOĞURABİLECEK NİTELİKTE’

Kararın bir diğer dikkat çekilen kısmında ise Yargıtay ve Danıştay üyeleri için diğer birinci sınıf hakim ve savcılardan farklı bir rakam da öngörebileceği ancak bu farklılığın da adli ve idari yargı sistemi içinde görev yapan mahkemeler arasındaki uyumu bozmaması gerektiğine yer verildi. Mahkemeler arası oluşabilecek huzursuzluk ve kırgınlığa dikkat çekilen gerekçede şu ifadelere yer verildi:

"Bu durum, adli ve idari yargı sisteminde yer alan mahkemeler arasında yargı hizmetinin yerine getirilmesinde huzursuzluk ve kırgınlığa neden olacak, Yargıtay ve Danıştay üyelerinin birinci sınıf hakim ve savcılardan tamamen farklı bir statüde olması sonucunu doğuracak niteliktedir."

6 AY SONRA YÜRÜRLÜĞE GİRECEK

Düzenlemenin anayasaya aykırı olduğuna ve iptaline; Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan, Hasan Tahsin Gökcan, Yusuf Şevki Hakyemez ile İrfan Fidan'ın karşı oyları ve oy çokluğuyla karar verildi. İptal hükmününün anayasanın 153'üncü maddesinin üçüncü fıkrası ile 30/03/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesi'nin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 66'ncı maddesinin 3 numaralı fıkrası gereğince alındığı belirtildi.

İptal hükmü 6 ay sonra yürürlüğe girecek. (Artı Gerçek)