Menderes de idam istemişti

Can DÜNDAR

6-7 Eylül olaylarının 65. yılındayız. Artık şunu biliyoruz:

O korkunç iki gün boyunca yaşananlar, bir Özel Harp operasyonunun sonucuydu. 1955’te Kıbrıs müzakerelerinde hükümetin elini güçlendirmek, Atina’ya gözdağı vermek için hazırlanmış bir planın parçasıydı. Devlet destekli kışkırtma, çığırından çıkıp bir toplu linçe dönüştü ve Türkiye utanç tarihine kaydoldu.

Olayları tertipleyenin Başbakan Menderes ve İçişleri Bakanı Gedik olduğunu söyleyen, dönemin Dışişleri Bakanı Fuad Köprülü’ydü. Onun ifadesi, Yassıada’daki 6-7 Eylül duruşmalarına dayanak oldu. Cumhurbaşkanı Bayar, Başbakan Menderes, Başbakan Yardımcısı Zorlu yargılandı. Sonunda Menderes ve Zorlu, kışkırtma amacıyla örgüt kurmak suçlamasıyla 6’şar yıl hapis cezasına çarptırıldı.

İki günlük linç kampanyasının Türkiye’ye bedeli ağır oldu:

Gayrimüslümlerin İstanbul’u terk etmesiyle sosyal doku zedelendi.

Onların mallarına Anadolu tüccarının el koymasıyla büyük bir sermaye transferi gerçekleşti.

Devletin istediğinde, bir yalan haberle kitleleri kışkırtıp sokağa dökebileceği ve manipüle edebileceği bir kez daha tescil edilmiş oldu. Devlet, bu imkânı sonraları pek sık kullandı. 

Ve o yağmaya gözyumulması, daha geçen gün, Mardin’li mevsimlik işçilere saldırıya dek uzanan bir linç âdetine kapı açtı. 

Kitleleri sokağa dökmek, ateşle oynamaktır. Çünkü kışkırtılan kitlenin yarın kime saldıracağı belli olmaz. Aynısı idam cezası için geçerlidir. Menderes, Irak’ta darbe olup başbakan öldürüldükten sonra muhalefete şöyle diyordu: 

"Irak’ı misal göstererek adeta ‘Bunları öldürecek bir serseri çıkmayacak mı’ demektedirler. Suikasta cüret edenlerin idam sehpalarında can verdiklerini hatırlasınlar."

Menderes, bu demeçten 1,5 yıl sonra devrildi ve "hatırlasınlar" dediği idam sehpası kendisi için kuruldu.

O dönemin tanıklarıyla konuşmuş, belgeselini yapmış biri olarak bugünkü iktidara tavsiyem, linçi kışkırtmaması, gözyummaması ve hele idam lafını hiç ağzına almamasıdır. Bu işlerde son pişmanlık, fayda etmiyor çünkü…