Aykan Erdemir: Almanlar suçlanan bankayı açıklamalı

Foundation for Defence of Democracies (Demokrasileri Savunma Vakfı) Türkiye yöneticisi Aykan Erdemir, Ziraat Bankası’nın Almanya yapılanması için açılan soruşturmayı değerlendirdi. Türkiye’nin kamu bankalarını yasadışı finansman aracı olarak kullanıldığını belirten Erdemir, Alman yetkileri yaptırımların hedefindeki finans kuruluşunu açıklamaya davet etti:

Almanya'nın mali düzenleyici otoritesi 26 Ağustos'ta gazetecilerin Türkiye'nin en büyük kamu kredi kuruluşu Ziraat Bankası'nın yüzde yüz iştiraki olan Ziraat Bank International AG olarak tanımladığı, ama ismini açıklamadığı bir finans kuruluşuna karşı bir dizi cezai tedbir kararı aldığını duyurdu.

Ülkenin en büyük kamu bankasının birçok benzer skandalın ardından görevi çok açık bir şekilde kötüye kullandığı suçlamasıyla karşı karşıya kalması, Türkiye'nin yasadışı finansman için ne kadar serbest bir alan haline geldiğini gözler önüne seriyor.

Türkiye’nin BDDK’sı benzeri bir yapı olan Almanya Federal Mali Denetleme Kurumu (BaFin), geçen Kasım ayından itibaren adı açıklanmayan bir finans kuruluşuna karşı dört önlem aldığını duyurdu. Tedbirler, büyük kredilerin yasaklanması, sermaye yeterliliği şartlarının artırılması ve mevduat kabulünün kısıtlanması, kurum yöneticisine uyarı, mevduat kısıtlamalarının genişletilmesi ve kuruma özel temsilci atanmasını içeriyor.

BaFin, "yayın, kurumun itibarını zedelemek veya diğer piyasa katılımcılarının güvenini kaybetmesi şeklinde orantısız bir şekilde büyük zarara yol açacaksa" finansal kuruluşlara karşı tedbirleri isimsiz olarak duyurmayı tercih edebileceğini belirtiyor.

Sözcü gazetesi 28 Ağustos'ta BaFin'in hedeflediği "benzeri görülmemiş yasaklar, kısıtlamalar ve para cezaları… Bankayı kapatmaya varan" içeren yaptırımlarının hedefindeki finans kuruluşunun Ziraat Bank International AG olduğunu bildirdi.

Temmuz ayında Reuters, BaFin'in Ziraat Bank International AG ile "bazı kredi işlemleri ve bankanın bilançosu ile ilgili endişeler üzerine" görüştüğünü bildirdi.

Reuters kaynakları, BaFin'in "bankanın büyük ölçekli krediler vermesini yasaklayabileceğini, ne yapıldığını incelemek için özel bir müfettiş gönderebileceğini veya bankanın birkaç iş alanını sınırlayabileceğini" doğru bir şekilde öngördü. Reuters'in bulgularını yayınladığı gün, Alman ekonomi gazetesi Handelsblat, BaFin'in Ziraat yan kuruluşunun bazı işlemlerinde "rahatsız" olduğunu bildirdi.

Almanya'da ilk şubesini 1988 yılında açan Ziraat Bankası, 2001 yılında Frankfurt'ta Ziraat Bank International AG'yi kurdu.. İştirakin Almanya’da yedi şubesi bulunuyor.. Ziraat Bank International’in New York şubesi hakkında Amerika’da üç yıl önce başlatılmış bir soruşturma da var.

Banka, ilk olarak Ekim 2017'de Alman bankacılık düzenleme kurumu denetimine girdi. BaFin ve Alman polisinin kara para aklama iddiaları nedeniyle bankanın Frankfurt genel merkezine baskın düzenlediği bildirildi, ancak banka daha sonra bu iddiayı yalanladı.

İddialar arasında, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve yakın çevresiyle bağlantılı Türk-Alman işadamı Talha Görgülü'ye Rusya ve Türkiye'den yapılan şüpheli para transferleri de dâhildi. Alman savcılar Görgülü'yü 2019'da Ukrayna'ya iade etti.

Ertesi yıl, ayrı bir savcılık ekibinin banka hakkında, Erdoğan hükümetinin 2008'den bu yana yedi kez ilan ettiği servet aflarının kötüye kullanılmasından kaynaklanan kara para aklama ve vergi kaçakçılığına odaklanan bir soruşturma başlattığı duyuldu.

Ekim 2019'da ABD'li savcılar, Türkiye'nin en büyük ikinci büyük kamu kredi kuruluşu olan Halkbank'ı "ABD'nin İran'a yönelik yaptırımlarından kaçmak için milyarlarca dolarlık bir plana" katılmakla suçladı..

2017’de görülen ilk Halkbankası davası sırasında, ana tanık, bankanın New York şubesini iki haftadan kısa bir süre sonra kapatan Ziraat Bankası'nı da suçladı. Daha yakın zamanlarda Ziraat, şüpheli offshore anlaşmaları, çıkar çatışmaları ve Türkiye'nin servet fonu ile usulsüz işlemler iddiaları nedeniyle incelemeye alındı.

Alman makamları, hangi finans kuruluşunun bu kadar ağır cezaları hak ettiğini açıklayarak hem tüketicilere hem de küresel finans sisteminin bütünlüğüne daha iyi hizmet edebilir. Gazeteciler suçluyu tespit etmiş olabilir, ancak inkârlar, BaFin anonimlik perdesini kaldırana kadar devam edecek.